మనీషా పంచకం

 

మనీషా పంచకం

భావ వివరణ: చెరుకు రామ మోహన్ రావు = వ viba

https://ajaraamarasukthi.blogspot.com/2025/01/blog-post.html

ఒకరోజు మాధ్యాహ్నికం (మధ్యాహ్నకాలకృత్యాలు) తీర్చుకోవడానికి గంగా నది వైపు వెళ్తుండగా మార్గమధ్యంలో నాలుగు శునకాలతో ఒక చండాలుడు అడ్డుపడినాడు. అప్పుడు శంకరులు, వారి  శిష్యులు అడ్డు తప్పుకోమనగా ఆ చండాలుడు ఈ విధంగా అడిగినా డు.

అన్నమయాత్ అన్నమయం అథవా చైతన్యమేవచైతన్యాత్l 

ద్విజవర దూరీకృతం వాజ్చసి కిం బ్రూహి గచ్ఛ గచ్ఛతిll 

సర్వానికి మూలమైన అన్నము  నుండి నిర్మితమైన ఈ శరీరము  ఛండాలునిలోనైనా, బ్రాహ్మణుని  లోనైనా ఒకేవిధంగా పనిచేస్తుంది. మీరు అడ్డు తప్పుకోమన్నది కనిపిస్తున్న ఈ శరీరాన్నా, లేక లోపలనున్న ఆత్మనా? ఆవిధంగా అయితే అది ద్వంద్వం అవుతుంది కాని అద్వైతం కాదు. 

ప్రత్యగ్వస్తుని నిస్తరంగసహజానందావబోధాంబుధౌl 

విప్రోఽయం శ్వపచోఽయమిత్యపి మహాన్ కో యం విభేదభ్రమః॥ 

కిం గంగాంబుని బింబితేఽంబరమణౌ చాండాలవీథీపయఃl 

పూరే వాఽంతరమస్తి చనఘటీమృత్కుంభయోర్వాఽంబరే॥

నాకు జవాబు చెప్పు, ఓ మహానుభావా! నీటి ఉమ్మతో సహా అన్ని చోట్లా నీటిలో మెరిసే సూర్యుడి ప్రతిబింబం లాగానే ఆ పరమాత్మ అయిన పరబ్రహ్మ ప్రతి జీవిలోనూ ప్రతిబింబిస్తాడు. మరి ఈ విభేదాలెందుకు? ఈ ఎక్కువ తక్కువలెందుకు? ఒకడు బ్రాహ్మణుడా, చండాలుడా అనెందుకు చూడాలి? ఎవరిద్దరిలో గొప్ప? గంగలో కనిపించే సూర్యుడి ప్రతిబింబానికీ, చండాలురుండే వీధులలో కనిపించే నీటిపై పడే సూర్యుడి ప్రతిబింబానికీ తేడా ఉందా? నీటి పాత్ర బంగారందో లేదా మట్టిదో అయితే అందులోని నీరు కూడా మారిపోతుందా? ఆ మాటలువిన్న వెంటనే శంకరులు అంతరార్థం గ్రహించి సాక్షాత్తు పరమశివుడే నాలుగు వేదాలతో వచ్చాడని గ్రహించి మహాదేవుడిని మనీషా పంచకం అనే ఐదు శ్లోకాలతో స్తోత్రం చేసినాడు. అవి  ఇక్కడ తెలియబరచుతాను.

1. జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్తిషు స్ఫుటతరా యా సంవిదుజ్జృంభతే

యా బ్రహ్మాదిపిపీలికాంతతనుషు ప్రోతా జగత్సాక్షిణీl 

సైవాహం న చ దృశ్యవస్త్వితి దృఢ ప్రజ్ఞా పి యస్యాస్తిచే-

చ్చండాలోఽస్తు స తు ద్విజోఽస్తు గురురిత్యేషా మనీషా మమll 

ఒక వ్యక్తి పూర్తి స్థాయిలో- మెలకువగా, నిద్రపోతూ, కలలో విహరిస్తూ - అన్ని సందర్భాలలో కనిపించే ఆత్మను తానేనని గుర్తిస్తాడో, విధియయిన బ్రహ్మ మొదలు అతి చిన్నదయిన చీమ వరకూ అన్ని జీవాలలో, అన్ని వస్తువులలో ఉన్న పరమాత్మనే తానని అర్ధం చేసుకుంటాడో, అన్నిఁటా ప్రతిధ్వనించే, కనపడని, అందరినీ గమనించే ఆ పరమాత్మను తానుగా భావించి - తనను అన్నిటిలో చూసుకొనే వ్యక్తిని - అతడు ద్విజుడయిన బ్రాహ్మణుడే కానీ, చండాలుడే కానీ - నా పరమ గురువుగా అతడిని నేను నమ్ముతాను.

2. బ్రహ్మైవాహమిదం జగచ్ఛ సకలం చిన్మాత్రవిస్తారితం

సర్వం చైతదవిద్యాయా తృతీయ ॥ మాయా కల్పితమ్l 

ఇత్థం యస్య దృఢా మతిస్సుఖతరే నిత్యే పరే నిర్మలే

చణ్డాలోయస్తు స తు ద్విజ గురురిత్యేష మనీషా మమ్ ॥ 2 ॥

నేను స్వచ్ఛమైన స్పృహను, మరియు ఈ విశ్వమంతా, ఈ మాయ నుండి బయల్వెడలిన  స్వచ్ఛమైన స్పృహ యొక్క విస్తరణ మాత్రమే!

, ఇది మూడు గుణాలతో తయారు చేయబడింది, ఇది కల్పన ద్వారా ఊహించబడింది,

అతని బుద్ధి అన్ని ఆనందాలలో  స్థిరపడింది, శాశ్వతమైన, సర్వోత్కృష్టమైన సత్య మిదియే!,

అతడు చండాలుడైనా, బ్రాహ్మణుడైనా, అటువంటి వాడు నిజంగా గురువుగా ఉండేందుకు అర్హుడు. ఇది నా దృఢ విశ్వాసము.

3. శశ్వన్నశ్వరమేవ విశ్వమఖిలం నిశ్చిత్య వాచా గురో-

ర్నిత్యం బ్రహ్మ నిరమ్తరమ్ నిర్వ్యాజశాంతాత్మనాl 

భూతం భావి చ దుష్కృతం ప్రదహతా సంవిన్మయే పావకే

ప్రారభత ॥ స్వవపురిత్యేషా మనీషా మమ్ ॥ 3 ॥

ఈ ప్రపంచము  మొత్తం మార్పుతో కూడిన స్థితిలో శాశ్వతంగా ఉంది. 

తన గురుని ఆదేశానుసారం, విశ్వమంతా ఎప్పుడూ నశించేదేనని, నిశ్చలమైన నిర్ధారణకు వచ్చిన తరువాత, ప్రశాంతంగా మరియు స్వచ్ఛమైన మనస్సుతో నిరంతరం బ్రహ్మమును ధ్యానించేవాడు మరియు తన భూత మరియు భవిష్యత్తుకర్మఫలితములను అగ్నిలో కాల్చివేస్తాడు. జ్ఞానమును పొంది, తన ప్రస్తుత శరీరాన్ని తన ప్రారబ్ధ కర్మ యొక్క ఫలితములకు  సమర్పించుకుంటాడు. 

ఆవిధముగా అన్ని భూత మరియు భవిష్యత్ అవశేష వాసనలు దుష్టకార్యాలు స్వచ్ఛమైన స్పృహ అనే అగ్నిలో దహించి ఆ తర్వాత అతను తన శరీరాన్ని ప్రారబ్ధానికి

సమర్పిస్తాడు. అట్టి  గురువు, చండాలుడైనా, బ్రాహ్మణుడైనా, ఇది నా దృఢ నిశ్చయము .

4. య తిర్యఞ్నరదేవతాభిరహమిత్యన్తః స్ఫుట గృహ్యతే

యద్భాషా హృదయ్యక్షేత్రం భాంతి స్వతో్యచేతనఃl 

తాం భాష్యః పిహితార్కమండలనిభాం స్పూర్తిం

సభావా నిర్వృతమానసోహి గురురిత్యేష మనీషా మమ్4 ll  

జంతువులు, మనుష్యులు  మరియు దేవతలలో ఉన్న, "నేను" లేదా  'అహం' ను తన  అంతర్గతమున ఉన్నట్లు స్పష్టంగా గ్రహించిన వ్యక్తి,

తన జ్ఞాన కాంతి ద్వారా మనస్సు,తన ఇంద్రియాలు మరియు శరీర సాధనాలు జీవం పొందజేస్తాడు.  అయినప్పటికీ ఆ కాంతి చీకటితో కప్పబడి ఉంటుంది . మేఘాల వెనుక నుండి ప్రకాశిస్తూ, ఎల్లప్పుడూ యోగిని జాగృతము చేసి, అన్ని ఆలోచనల నుండి విముక్తుడైన మనస్సుతోజంగా గురువుగా ఉండే ఆ మహనీయుడు  గురువాగుటకు అర్హుడు. ఇదే నా దృఢ విశ్వాసము.  

యత్సౌఖ్యాంబుధిలేశలేశత ఇమే శక్రాదయో నిర్వృతా

యచ్చిత్తే నితరాం ప్రశాంతకలనే లబ్ధ్వా మునిర్నిర్వృతః ।

యస్మిన్నిత్యసుఖాంబుధౌ గలితధీర్బ్రహ్మైవ న బ్రహ్మవిద్

యః కశ్చిత్ససురేంద్రవందితపదోనూనం మనీషా మమ॥5 ll 

బ్రహ్మమైన నేనే అత్యున్నతమైన ఆనంద సముద్రము. ఇంద్రుడు మరియు ఇతర దేవతలను సంతృప్తి పరచడానికి ఆ ఆనందం యొక్క ఒక నిమిషం భాగం సరిపోతుంది. సంపూర్ణ ప్రశాంతమైన మనస్సుతో ఆత్మను ధ్యానించడం ద్వారా జ్ఞాని సఫలతను అనుభవిస్తాడు.  కేవలం బ్రహ్మాన్ని మనస్సుతో గుర్తించిన వ్యక్తి తెలిసినవాడు కాదు.  బ్రహ్మమే అటువంటి వ్యక్తి, అతను ఎవరైనా కావచ్చు, అతని పాదాలను ఇంద్రుడు స్వయంగా పూజించడానికి తగినవాడు. ఇది నా కచ్చితమైన నమ్మకం.  

'మనీషా మమ' అనే పదం ఐదు శ్లోకాలలోనూ చివరి పంక్తిలో కనిపిస్తుంది. కుల భేదాలతో సంబంధం లేకుండా అన్ని జీవులలో పరమాత్మ (చైతన్యం) ఒకటే అనే సందేశాన్ని మనీషా పంచకం తెలియజేస్తుంది. ఒక వ్యక్తి ఆత్మజ్ఞానాన్ని పొందిన తర్వాత , అతని వర్ణమును పరిగణించుట  పూర్తిగా అసంబద్ధము .

స్వస్తి.