చాణక్య నీతి

 చాణక్య నీతి

https://ajaraamarasukthi.blogspot.com/2022/09/blog-post.html

శ్లో . మూర్ఖశిష్యోపదేశేన దుష్టస్త్రీ భరణేన చ l

దుఃఖితైః సంప్రయోగేణ పండితో-ప్యవ సీదతిః ll 

అర్థము :- మూర్ఖశిష్యోపదేశేన = బుద్ధిహీనుడైన శిష్యుని చదివించుటచేతను లేక ధర్మసంబంధ విషయముల నుపదేశించుట చేతను, చ = మఱియు, దుష్టస్త్రీభరణేన = వ్యభిచారిణియు, కఠినముగా మ్లాడునదియు నగు స్త్రీని భరించుట అనగా  పోషించుటచేతను, దుఃఖితైః = నానాప్రకారములగు వ్యాకుల చిత్తులు, రోగపీడితులు, దారిద్ర్య పీడితులు అగు అత్యంత దుఃఖితులు మరియు  ఆత్మీయుల వియోగముచే బాధపడు వానితోనూ, ధననాశాదులచే దుఃఖితులైనట్టి వానితోను, సంప్రయోగేణ = వ్యవహారముచేయుటచేత, పండితః అపి = బుద్ధిమంతుడైనవాడు కూడ, అవసీదతి = దుఃఖితుడై కష్టముల ననుభవించును.
 తాత్పర్యము :- బుద్ధిహీనుడైన శిష్యునకు ధర్మోపదేశము చేసినను, వ్యభిచారిణి, కఠినభాషిణియైన స్త్రీని పోషించినను, నానాప్రకారములగు వ్యాకుల చిత్తులు, రోగపీడితులు, దారిద్ర్య పీడితులు అగు అత్యంత దుఃఖితులు మరియు  ఆత్మీయుల వియోగముచే బాధపడు వానితోనూ, ధననాశాదులచే దుఃఖితులైనట్టి వానితో వ్యవహారము చేయుటచేత ఎంతటి బుద్ధిమంతుడైనను దుఃఖములపాలు కావలసివచ్చును.
 వివరణము :-
 ఉపదేశో హి మూర్ఖాణాం ప్రకోపాయ న శాస్తయేl
 పయః పానం భుజంగానాం కేవలం విషవర్ధనమ్‌ll (పంచతంత్రం1-42)
 ఉపదేశించుటచేత మూర్ఖులు కోపింతురేగాని శాంతింపరు. పాములకు పాలు పోసినచో విషమే వృద్ధియగును.
 మూర్ఖుని పంచ లక్షణములు :-
 మూర్ఖస్య పంచ చిహ్నాని గర్వో దుర్వచనం తథా l
 హఠశ్చైవ విషాథ్చ పరోక్తం నైవ మన్యతేll

 1. దురభిమానము, 2. కఠినముగా మ్లాడుట (బూతులు తిట్టుట), 3. మొండిపట్టు పట్టుట, 4. అవసరానికి మించి దుఃఖితుడగుట, 5. హిత వాక్యములను పెడచెవిని పెట్టుట యను నైదును మూర్ఖుని లక్షణములు.
 దుష్టస్త్రీని (వ్యభిచారిణిని) పాలన పోషణ చేయరాదు.
 మాతా యస్య గృహే నాస్తి భార్యా చాప్రియవాదినీ |
 అరణ్యం తేన గంతవ్యం యథారణ్యం తథా గృహమ్‌ || (పం.తం.4-53) 
 ఎవని తల్లి ఇంటిలో నుండదో అనగా ఎవడైతే కని పెంచిన తల్లిని ఇంటినుండి బహిష్కరిస్తాడో, ఎవని భార్య అప్రియములు పలుకుచు దురాచారిణి యగునో అట్టి ఇల్లు అరణ్య సమానము దుఃఖితులు, రోగులు, మనోవ్యాధి పీడితులు, శోకసంతప్తులతో వ్యవహరించినచో కష్టములు సంప్రాప్తమగును. ‘పరదుఃఖేన దుఃఖ్యతే' ఇతరుల దుఃఖముతో దుఃఖము కలవాడగును. ఇందువలన దుఃఖితులతో వ్యవహరించుటచేత పండితుడు కూడ దుఃఖితుడగును.

స్వస్తి

శ్లో ll దుష్టాభార్యా శఠం మిత్రం భృత్యశ్చోత్తర దాయకః l
 స సర్పేచ గృహే వాసో మృత్యురేవ న సంశయః ll 5
 అర్థము : - దుష్టా = కఠినముగా మాట్లాడునట్టియు, దురాచారిణియునైన, భార్యా = భార్యయు, శఠం = వెనుకడగు (అనగా అవసరమునకు తోడు రాని మిత్రుడు), మిత్రం = స్నేహతుడు, చ = అట్లే, ఉత్తరదాయకః = ఎదురు పలుకు అనగా ఎదురించి మాట్లాడు,  భృత్యః = సేవకుడును, చ = మరియు, ససర్పే = సర్పముఉండు, గృహే = ఇంటియందు, వానః = నివసించుట, మృత్యురేవ = మృత్యువుతో సమానమే, సంశయః న = సందేహము లేదు.
 తాత్పర్యము :- కఠినముగా మాట్లాడునదియు, దురాచారిణియు నగు భార్యయు, అవసరమునకు వెనుకడగు వేయు మిత్రుడును, ఎదురు చెప్పు సేవకుడు అంటే ఎదిరించి మాట్లాడు సేవకుడును, సర్పముండు గృహనివాసము మృత్యువుతో సమానమే, సంశయము లేదు.
 వివరణము :- దుష్టభార్య - 
 అః పాకం కరోషి పాపిని, కథం పాపీ త్వదీయః పితా l
 రండే జల్ససి కిం, తవైవ జననీ రండా త్వదీయా స్వసా ll

నిర్గచ్ఛ త్వరితం గృహాత్‌ బహిరితో, నేదం త్వదీయం గృహమ్‌ l
 హా! హా! నాథ! మమాద్యదేహి మరణం జారస్య భాగ్యోదయ ll

గృహస్థు డొకడు అకలితో వ్యాకులుడై ఇంటికి వచ్చి భోజనము చేయ దలంచును. కాని ఇంటిలో వంట తయారు కాలేదు. ఆ ఇల్లాలు పర పురుషునితో పరాచాకాలాడుతూ ఉండి పోయినది. వంట కాకపోవుటచే క్రోధావేశమున భార్యతో – ఓసీ పాపాత్మురాలా, ఇప్పటి వఱకేల వంటచేయలేదు? పత్ని - నేనేల పాపినియగుదును? నీ బాబు పాపియగును. కోపించిన భర్త ఓసి ముండ? అధిక ప్రసంగము చేయుచున్నావేమి యనగా - ఆమె నేనేల ముండ నగుదును? నీ తల్లి నీ సోదరియే ముండలగును కుపితుడైన పతి – తక్షణము నా ఇంటినుండి బయటకు పొమ్ము, భార్య - ఇది నీ యిల్లేమియు గాదు అని సమాధానము ఇవ్వగా భర్త: ఓరి భగవంతుడా! నాకీనాడే చావు వచ్చిన బాగుండునని వ్యభిచారిణియైన భార్య పెత్తనముగల ఇంటి యజమాని అయివుంది కూడా గయ్యాళిభార్యతో ఎగలేక పైవిధముగా వాపోవును. నిజముగా ఇట్టి భార్య మృత్యువే కదా! 
 ధూర్త మిత్రుడు :-
 ముఖం పద్మదళాకారం వాచా చందనశీతలాl
 హృదయం క్రోధనం యుక్తం త్రివిధం ధూర్త లక్షణమ్‌ll
 ముఖము పద్మము వలె ప్రసన్నముగా నుండును. వాక్కు చందనమువలె చల్లగా నుండును. హృదయము క్రోధయుక్తమై యుండును. ఈ మూడు లక్షణములు గలవాడే ధూర్తుడు. ఇట్టి ధూర్తుడు కూడ మృత్యువుతో సమానుడే. మిత్రుని మోసము చేయు వాడు మృత్యువునకు సమానము గాక వేరేమగును. అట్టి వానిని ఇంటనుంచుట మృత్యువును చేరదీయుటయే అగును.

పాము గల ఇంటనుండుట

అనుక్షణ భయోపేతం అల్పశబ్దేచ వ్యాకులంl

ఉపద్రవ సమాయుక్తం స సర్ప గృహ వాసనంll

ఇంట్లో పాము ఉంటె కడుపుకు తిండి పడుతుందా!, కంటికి నిద్ర పడుతుందా! అసలు ఆ పాము కదలిక గుండెల్లోనే ఉన్న అనుభూతి కలిగించి ఇంటిల్లపాదినీ భయవిహ్వాలులగా చేస్తుంది. ఈ వాస్తవము పాముకే కాదు పాము వంటి గుణము కల్గిన దుర్జనులకు కూడా!

పూర్వము ఇళ్ళను మట్టితో కట్టి కప్పుకు దంతెలూ దూలాలు ఉపయోగించేవారు. కప్పునకు పైన చవుడు వాడేవారు. సూర్యతాపమునంతా అదే గ్రహించేది. ఇట్టి ఇండ్లలో పాములు వచ్చు అవకాశము ఉన్నది. సాలు ఆ మాటకొస్తే పైన తెలిపిన రీతి ఇంటిలో మేము ఉన్న కాలములో ఒక నాగుబాము ప్రవేశించి దూలమునకు బిగించిన లాలి గొలుసుకు చుట్టుకొని రోజంతా తిండి తీర్థము లేకుండా ఒక రోజంతా మమ్ము ఇంటి బయట ఉపవాసము చేయించినది. సాయంకాలము పాములవాడు వచ్చి దానిని పట్టి తీసుకు పోయినాడు. తరువాతి రోజే మేమూ ఇల్లు మార్చినాము.

ఈ విధముగా పై మూడూ విడువదగినవే!

ఎంతో అనుభవ పూర్వకముగా వ్రాసిన ఈ శ్లోకములు నిజామునకు ఆనిముత్యనులు. ఈ సంపదను సరియగు రీతిలో వాడుకొంటే మనకు కష్టములు ఉండవు.

స్వస్తి.

ఆపదర్థే ధనం రక్షేద్‌ దారాన్‌ రక్షే ద్ధనైరపి |
 ఆత్మానం సతతం రక్షేద్‌ దారైరపి ధనైరపి || 6
 అర్థము :- ఆపదర్థే = ఆపత్కాలమునకు, ధనం = ధనమును, రక్షేత్‌ = రక్షింపవలెను, ధనైరపి = ధనము కంటె నధికముగా, దారాన్‌ = భార్యను, రక్షేత్‌ = రక్షింపవలెను, సతతం = ఎల్లప్పుడు, దారైరపి = భార్యకంటె నధికముగ, ఆత్మానం = తన్నుతాను, రక్షేత్‌ = రక్షించుకొనవలెను.
 తాత్పర్యము :- ఆపత్కాలము కొఱకు ధనమును రక్షింపవలెను. ధనము కంటె నధికముగా భార్యను రక్షింపవలెను. ఎల్లప్పుడు భార్యకంటెను ధనము కంటెను నధికముగా తన్నుతాను రక్షించుకొనవలెను. తాను నశించిన తర్వాత ధనము భార్యవలన ప్రయోజనముండదు. కావున ఆత్మ రక్షణము ముఖ్యము.

ఈ శ్లోకము నిజమునకు అత్యంత ఆచరణ యోగ్యమైనది. భార్య అంటే భరించవలసినది. అంటే ఆమెను కంటికి రెప్పలా కాపాడుకొన వలసిన బాధ్యత గృహస్తునిది. ఎందుకంటే ఆ గృహాన్ని కాపాడవలసిన బాధ్యత ఇల్లాలిదే. పూర్వము అంతా ఇదే సాంప్రదాయము కొనసాగేది. ఇప్పుడు ఇరువురూ సంపాదించితే కానీ ఇంటి అవసరాలు తీరవు అనే భ్రలో ఉన్నారు. అంతకు తప్పించి అసలు ఈ పరిస్థితులకు దారి తీసిన కారణములను ఆలోచించుట లేదు. 1. ఇంటిఖర్చు : ఒక్కసారి టేకు వంటి కలప తెప్పించి ఒక్కసారి సుఖాసనముఒలను (Furniture) తయారు చేయించితే అది తరతరాలు నిలిచేది. ఆ ఖర్చు గృహస్థుకు మిగిలిపోయేది. ఇంటికి కావలసిన బియ్యము ఉప్పు పప్పు చింతపండు మొదలగునవి ఆయా పంటల ఫలితములు చేతికి వచ్చినపుడు అగ్గువగా కొని నిలువ ఉంచుకోనేవారు. ఇంటిల్లపాదికి బట్టలు తగిన మేరకు తప్ప నిరుపయోగముగా కొనేవారు కాదు. నాడు అవసరాలకు తప్ప ఆడంబరాలకు ప్రాదాన్యతలేదు. ఇప్పుడు భార్య సంపాదనకు గడంగుటచే  విశృంఖలత, విచ్చలవిదితనము ఆకాశమునంటినది. బయట తిండ్లకు వెల రూపాయలు ఖర్చుపెడుతున్నారు.

గృహ నిర్వహణ: ఇల్లాలు ఇంట ఉంటే విద్యుత్తు పాక వాయువు (Cooking Gas) మొదలగు ఆన్నివిషయములపై ఇల్లాలు శ్రద్ధ తీసుకొంటుంది, ఎటువంటి దుబారాలు కానీకుండా చూచుకొంటుంది. ఇల్లును ప్రతి రోజూ పరిశుభ్రముగా ఉంచుకొంటుంది.

పిల్లల పాలన: చదువుకొన్న ఇల్లాలు పిల్లల ఆలనా పాలనయే గాక వారిచాడువు సంధ్యలపై శ్రద్ధ చూపుటయేగాక  వారిని సాంప్రదాయ బద్ధముగా సాకి ఇటు తమకు తమ బందుగణానికి పేరు తెస్తుంది.

ఇంటి ఖర్చు : ఖర్చుపై నియంత్రణ: ఇల్లాలు ఇంటికే పరిమితమైతే ఎప్పుడూ ఖర్చును అదుపులో ఉంచుతుంది.

కార్యాలయపు బాదరబందీలు లేనందువల్ల ఇంటికి వచ్చిన బంధుమిత్రులను ఆప్యాయముగా చూచుకోగలుగుతుంది.

అసలు విద్యాలయాలు వైద్యాలయాలు సక్రమముగా అంబానీ అదానీ టాటా బిర్లా మహీంద్రాల వంటి వారి సహకారమును ప్రభుత్వము తీసుకొంటే ప్రస్తుతము ‘గొప్ప’ అన్న బిళ్ళ తగిలించుకొని కులికే పాఠశాల వైద్యశాలల  రూపమున నున్న ధనపిశాచాముల ఆట కట్టించవచ్చును.

అదే ఉద్యోగమూ చేసే ఇల్లాలికి అంతా హడావుడే! ఆయాలు ఆనుపాన విక్రయ కేంద్రములు శని ఆదివారాలు తారాపణ్యారగృహములు(Star Hotels) వెరశి మందులు వైద్యులు తారాతిథ్యవైద్యశాలలు (Star Hospitals) వెరశి చెప్పలేనంత దుబారా ఖర్చు.

ఆలుమగలు కలిసి ఆపీసులకు వెళ్లి

డబ్బు సంపాదించి డాబుకొరకు

ఆసుపత్రులకును అంగళ్ళకును పంచి

నీరసింతురన్న నిజము గనరు

అసలు స్త్రీ శరీర సౌష్టవము సుకుమారము. మగవాడు అందుకు భిన్నము. ఎప్పటికీ సంపాదన భర్తది, సంసారము భార్యది. ఇల్లాలు ఇంటికి పరిమితమై రాణిగా చలామణి అయితే ఆయిల్లు స్వర్గసీమకన్నా తక్కువ కాబోదు.

అందువల్ల ఇల్లాలు ఇంటికి పరిమితమైతే గృహమే కదా స్వర్గసీమ. ఇక ఇల్లు ఇల్లాలు అన్నవి, అసలు తానూ బాగుంటేనే కదా తనకు తోడుగా ఉండేది. అందుచే గృహము, గృహిణి, గృహస్తు చల్లగా ఉండుట ఆకుతుమ్బమునకు అత్యవసరము.

పై శ్లోకమునకు చేరువగా ఉన్న సంస్కృత మహాభారతములో  విదురనీతిలోని ఈ క్రింది శ్లోకమ విదురనీతి - మ. భా. ఉ. 37-17 చూడుడు-
 త్యజేత్‌ కులార్థం పురుషం గ్రామస్యార్థే కులం త్యజేత్‌ |
 గ్రామం జనపదస్యార్థే ఆత్మార్థం పృథివీం త్యజేత్‌ ||
 కులమును రక్షించుటకు పురుషుడు బలిదానము కావలెను. గ్రామరక్షణ కొఱకు కులమును త్యజింపవలెను. జిల్లారక్షణ కొఱకు గ్రామమును త్యజింపవలెను. ఆత్మరక్షణ కొఱకు సర్వప్రపంచమును విడువవలెను.

స్వస్తి.