అజరామర సూక్తి --3 अजरामर सूक्ति --3 Eternal Quote --3

  

అజరామర సూక్తి -3

अजरामर सूक्ति - 3                                                    

Eternal Quote - 3

       3

అజరామర సూక్తి -61

अजरामर सूक्ति -61

Eternal Quote -61

https://ajaraamarasukthi.blogspot.com/2021/06/3-3-eternal-quote-3.html

अहिं नृपञ्च शार्दूलं कीटञ्च बालकं तथा l

परश्वानञ्च मूर्खञ्च सप्‍त सुप्‍तान्न बोधयेत्- चाणक्य नीति ल

అహిం నృపఞ్చ శార్దూలం కీటఞ్చ బాలకం తథా l

పరశ్వానఞ్చ మూర్ఖఞ్చ సప్త సుప్తాన్న బొధయేత్ ll - చాణక్య నీతి

సర్పము, రాజు,పులి, కీటకము,పసివాడు, కుక్క, మూర్ఖుడు నిదురించు సమయములో అవాంతరముగా లేపుట చేత ఏవిధమైన ఘోరమైనా జరుగ వచ్చును. సర్పమును లేపితే కాటు వేయవచ్చు,రాజును లేపితే ముందు వెనుక చూడకుండా లేపిన వ్యక్తిని కరవాలముతో ఖండించవచ్చు, పులిని లేపితే మనము పులిహోరా అయిపోయినట్లే, కీటకాలను కదిలిస్తే అవి కుట్టే అవకాశము మెండు. విషకీటకములు కుడితే అది ప్రాణాంతకముగా కూడా పరిణమించ వచ్చు,పసివానిని అర్ధంతరముగా లేపితే ఏడుపు లంఘీంచుకొంటాడు. మాన్పుటకు తలప్రాణము తోకకు వస్తుంది, కుక్కను మంచినిద్రలో లేపితే వెంటనే లేపిన వానిని కరిచే అవకాశము వుంది. మూర్ఖుని నిదుర లేపితే వాడు తనకే హాని తలపెట్టుకొంటాడు ఇతరులకు హాని చేస్తాడో ఊహించలేని విషయము. కోరి కొరివితో తల గోకుకోనేకంటే వూరకుండుట ఎంతో మంచిది. అందుకే పెద్దలు ' ఊరకున్నంత ఉత్తమము బోడిగుండంత సుఖము లేదన్నారు.

अहिं नृपञ्च शार्दूलं कीटञ्च बालकं तथा l

परश्वानञ्च मूर्खञ्च सप्‍त सुप्‍तान्न बोधयेत्- चाणक्य नीति ll

नाग, राजा, बाघ, कीट, बच्चे कुत्ते और मूर्ख इन 7 को सोते समय नहीं जगाना चाहिए!

नाग जहरीला है, राजा झट से जागते ही उठाए आदमी को शत्रु समझकर मार सकता है, कुत्ते 

अजनबियों पर उचल कर काट सकती है, एक बाघ को जगानेसे एक छलांग मारकर जगानेवाले

को शिकार बना देता है, एक कीडे को नहीं जगानेसे, उसके  काटने से हम बच सकते हैंl  बच्चे

को ठीक से सोने नहीं देके, अगर गायेंगे  वह रोना शुरू करता है और उसे रोकना आसान नहीं हैl

इन सबसे ज्यादा अगर मूर्ख को हम जगाते हैं तो वह तुरंत किस मुसीबत को मोल्लेगा, या हमें किसी न किसी मुसीबत में डाल्देगा, ए तो खुदा भी नहीं जान सकता है । उसीलिये इनमें से 

किसी को भी जागने सुखद परिस्थिति नहीं उत्पन्न होता है। किसी की भलाई के लिए, उन्हें सोने देना बेहतर है। लेकिन एक मूर्ख, घमंडी जो किसी के भी शब्द को ध्यान करने के लिए इनकार करके जागृत करता है तो ख़तरा खुदबखुद मोललेता है। अक्लमंद कभी भी मुसीबत को आमंत्रित नहीं करता है, लेकिन जिस का अकल मंद हो वो किसी न किसीतरह ख़तरा मोल्लेता है क्यूँ की वह उनका स्वभाव है ।

ahiM nRpa~ncha SaardUlaM kITa~ncha baalakaM tathaa l

paraSvaana~ncha mUrkha~ncha sapta suptaanna bodhayEt ll-chaaNakya nIti

Snake, king, tiger, insect, child as well, others' dog and imbecile too - (these) 7 Sleepers should not be awoken!

Snake is poisonous, king can get angry, a tiger kills, an insect bites, a child cries, others' dog barks at strangers. Waking up any of these is, quite understandably, not a pleasant circumstance. For one's own good, he is better of letting them sleep.

But why an imbecile! It is dangerous to wake him because, he is arrogant and not in a mind to heed to anyone's word. The minute the foolish wakes, he causes trouble to everyone around due to his ignorance. He asks questions that the wise cannot answer. For, he won't accept anything for an answer! Such a person is better left alone when sleeping, so that one does not invite trouble on to himself smile moticon.

Keep trouble at bay!

************************************

అజరామర సూక్తి -62

अजरामर सूक्ति-62

Eternal Quote-62

प्रभुतं कार्यमल्पं वा यान्नरः कर्तुमिच्छति

सर्वारम्भेण तत्कार्यं सिम्हादेकं प्रचक्षते- चाणक्य नीति

ప్రభుతం కార్యమల్పం వా యాన్నరః కర్తుమిచ్ఛతి l

సర్వారంభేణ తత్కార్యం సింహాదేకం ప్రచక్షతే ll - చాణక్య నీతి

జీవితములో ఎవరివల్ల లేక ఎవరిని చూసి నేర్చుకొంటున్నామన్నది ముఖ్యము కాదు. చేయవలసినవైనా చేయ కూడనివైనా ఎవరినైనా చూసి నేర్చుకొనవచ్చు. సింహమును చూసి పని చిన్నదైనా పెద్దదయినా పట్టుదలతో సాధించి తీరవలెనన్నది మనము నేర్చుకొనవలెను.

సింహము తన వేట తీరును, కుంజరమైనా కుందేలైనా మార్చుకోదు. అక్కడ తన చింత అంతా 'వేట' అనే మాట పైనే వుంటుంది గానీ తనకు ఎర కాబోయేది ఏది అని ఆలోచించదు. దేనికయినా పొంచియుండి ,పరిసరములు పరిశీలించుతూ , అదను కొరకు అతి జాగ్రత్తగా గమనించుతూ, ఒక్క ఉదుటున, సమయము దొరికిన వెంటనే, దుమికి పట్టి తన దంష్ట్రలతో చీల్చి వేస్తుంది. అట్లే గోరీల వద్ద కాచుకొనే నక్కలను చూసి మనము అట్లు కాకూడదనేకదా కోరుకొంటాము.

మనము అందుకే మంచి చెడులను విశ్లేషించుకొని మంచి గుణములను మనము 

తలపెట్టిన సత్కార్యములకు అనుసంధించుకొని, మనో సమర్పణతో చేసిన ఎడల 

విజయము కరతలామలకమే గదా !

प्रभुतं कार्यमल्पं वा यान्नरः कर्तुमिच्छति

सर्वारम्भेण तत्कार्यं सिम्हादेकं प्रचक्षते- चाणक्य नीति

कार्य महत्वपूर्ण हो या तुच्छ हो - शुरू से समाप्त करने तक एक शेर की तरह, कुल समर्पण के साथ 

काम पे बने रहना  चाहिए।

एक शेर पहले, छिपकर अपने दृष्टिकोण से चुपचाप दुबक के बैठता है (घुटने मुड़े और शरीर के 

ऊपरी हिस्से में आमतौर पर ऐन मौके का इंतज़ार में , खुद को बचातेहुए , इंतज़ार कर  अपने शिकार 

की हर चाल देखता है और फिर सही समय पर आक्रमण करता है। यह शिकार की अपनी शैली है! 

निश्चित रूप से इन कदमों का, हर एक समय शेर निष्पादित करता है। वह एक छोटे से खरगोश पर 

हो या एक बड़ा गजराज हो बस एक ही तरीखाअपनाता है जिस से उसका शिकार छूट न जाय! 

उनका ध्यान शिकार पर पूरी तरह से है और समर्पण के साथ रहता है। इसी तरह हम भी किसी भी 

काम समर्पण कसाथ करना चाहिए । समर्पण के साथ करनेवाला कोइ भी काम जरूर सफल होता है ।

'समर्पण ' अपने आप पर रखनेकी एक उम्मीद है, दूसरे लोग हमारे ऊपर रखनेका नहीं है!

prabhutaM kaaryamalpaM vaa yaannara@h kartumichChati l

sarvaarambhENa tatkaaryaM siMhaadEkam prachakShatE ll - chaaNakya nIti

Be the task significant or trivial that one intends to do - he should execute it with total dedication from start to finish, like a lion.

A lion first approaches stealthily, then crouches silently, watches every move of his prey and then pounces at the right time. This is his style of hunting! He certainly has to execute all of these steps, every single time. He can't lax on any of his hunting techniques just because he is preying on a little rabbit! He still has to be as cautious so as to not alert his meal away from him smile emoticon. He works just the same, whether he is hunting down a huge elephant or a tiny hare! His attention is totally on the prey and he does it with dedication.

Same should be the dedication, whether the task at hand is a significant one or a trivial one! Whether the task gets recognized by the entire world or not, whether his duty calls him in a forest with only animals to accompany (no paparazzi smile emoticon, it should be done with the same rigor and dedication!

Dedication is not what others expect of one, but what one expects of himself and offers to others!

స్వస్తి

**************************************

అజరామర సూక్తి-63

अजरामर सूक्ति-63

Eternal Quote-63

निर्विषेणापि सर्पेण कर्तव्या महती फणा

विषमस्तु न चाप्यस्तु घटाटोपो भयङ्करः- चाणक्य नीति

నిర్విషేణాపి సర్పేణ కర్తవ్యా మహతీ ఫణా l

విషమస్తు న చాప్యస్తు ఘటాటోపో భయఞ్కరః ll - చాణక్య నీతి

పాముకు పడగ కేవలము కాటు వేయుట కొరకే కాదు ఇతర ప్రయోజనాలుకూదా 

వున్నాయి. ఆవిషయము పాముకు తెలిస్తే తాను సురక్షితముగా వుండగలధు. ఆ 

పటాటోపము అత్యంత అవసరము. ఈ సందర్భములో ఒక కథ గుర్తు చేసుకొందాము. ఒక వనములో ఒక పాము వుండేది. అది దారిన వచ్చేపోయే వారినందరినీ కాటు వేసేది. అందువల్ల చాలామంది చనిపోయినారుగూడా. ఒక రోజు ఆ దారిలో ఒక సాధువు పోతూ పాముజేసే పనిని గమనించి అందరినీ ఆవిధముగా చంపుట తప్పుకదా! ఎదో ఒకరోజు వారంతా ఒజటై తిరుగబడితే నీకు మొదటికే మోసము వస్తుందన్నాడు. పాము ఆయన చెప్పినది కూడా నిజమని తలచి కాటువేయుట మానుకొనింది. కొంత కాలము తరువాత దానిని గమనించిన తుంటరి పిల్లలు దానిని రాళ్ళతో కొట్టి గాయపరచుతూ వుండేవారు. కొంత కాలము తరువాత ఆ దారిన వచ్చిన మునివరుడు పామును గమనించి కారణమడిగితే పాము "మీరు చెప్పినప్పతినుంది కాటు వేయక పోవుతవల్ల 

కలిగిన ఫలితము ఇది" అని అన్నది. అప్పుడా ముని నేను నిన్ను కాటువేయుటకు మాత్రమే పడగను వాడవద్దన్నాను కానీ బుస కొట్టుటకు వద్దనలేదే!" అన్నాడు. పాముకు బుద్ధి వచ్చి అప్పటినుండి అటులనే చేయసాగింది.దీని వల్ల మనకు తెలిసేదేమిటి ? మనలో శక్తియున్నదని అందరినీ మట్టు పెట్టుట కాదు మనలో యుక్తి కూడా వున్నదని గ్రహించి దానిని ఉపయోగించటము . అప్పుడు మనకూ 

బాధలేదు ఎదుటివారిక్వీ ఇబ్బంది లేదు. దీనినే నేటి Management Science లో Win Win Situation అంటారు. "అన్నీ వున్నాయిష" అని తమ మూలములనే తాము ఎద్దేవా చేసుకొనే వారు ఇటువంటి విశ్లేషణలు చేసిన మనపూర్వుల గొప్పదనమును గుర్తించితే మంచిది. ఈ సందర్భములో ఆంజనేయుని గుణముల గూర్చి తెలుసుకొందాము. ధైర్యం, వీర్యం, గాంభీర్యం, వాక్యచతురత, అలోక విజ్ఞానం వాజ్మాధుర్యం, సౌశీల్యం, ప్రభావం, ప్రతాపం, ఉత్సాహం, ఉచితజ్ఞత యిన్ని శక్తులూ మూర్తియే హనుమంతుడు. వాలి మరణించగా ఆతని సతి తార విలపింపగా శ్రీరామ సుగ్రీవ, జాంబవదాదులు ఎంత ఓదార్చినా ఊరట చెందని తారను హనుమంతుడు జూచి.. “తారా దేవీ! నీవు యెవరి గూర్చి విలస్తున్నావు? వాలి గూర్చి యేడవడం అనవసరం? నీ గూర్చి నీవేడువు, యీకాయం బుద్బుద ప్రాయం? నీ బ్రతుకు ముందు చూసుకొన" మన వెంటనే తారాదేవి యేడ్వడం మానేసింది.

అట్లే సుందరాకాండలో ప్రాణత్యాగానికి సిద్ధపడిన సీతకు, అప్పటికే శింశుపా 

వృక్షముపైనున్న హనుమంతుడు రామనామ సంకీర్తన చేసిబ్ ముందు మనసుకు కొంత సాంత్వనము సమకూర్చి , చేట్టుదిగివచ్చి తానూ రామదూతనని పరిచయము చేసుకొని ఆయన గుణగణములు వర్ణించి ఆపైని ముద్రిక చూపించి ఆమె మన్నన పొందుతాడు. రాములవారు కూడా ధీరత్వమునకు ఉచితజ్ఞతకు పెట్టినది పేరు.

అందుకే చాణక్యుడు తన నీతిశాస్త్రములో

దాతృత్వం ప్రియ వక్తృత్వం ధీరత్వ ముచితజ్జతా l

అభ్యాసేన నలభ్యన్తే చత్వారః సహజాగుణాః !l  17-1

ఈ 4 లక్షణములు సహజ గుణములు అని చెప్పినా,  -‘సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన’ అన్న పెద్దలమాటననుసరించి సాధించవచ్చునన్నది నా అభిప్రాయము.

కాబట్టి కార్య శూరుడెప్పుడూ తాను ధైర్యమునేగాక ఉచితజ్ఞతను కూడా ప్రదర్శించితే 

తననూ తన పరివారమును కూడా క్షేమముగా ఉంచుకొన గలుగుతాడు.

निर्विषेणापि सर्पेण कर्तव्या महती फणा l

विषमस्तु न चाप्यस्तु घटाटोपो भयङ्करः  ll - चाणक्य नीति

साँप के फण केलिए, ढसके जहर भरनेके बदलेमे कई और उपयोग भी है। ढसना नहीं तो सही लेकिन 

डरानेकेलिये सुस्कारना तो बहुत जरूरत है!

इस सिलसिले में 'नाग और साधु' की कहानी आप को सुनानी चाहिए। एक वन में साप आने 

जानेवालोंको एक साँप ढसकर प्राणहानी पहूँचाती थी। एक बार एक साधु यह देखकर उसे बताया 

किअच्छे लोग जो बिना हानी किये हट कर चलेजाते हैं , वैसे लोगों को क्यों ढसे। सांप ने मुनिवर 

की बात मानली और ढसना बंद करदिया।

कुछ बच्चों को यह एहसास हुआ, तो वे सांप पर पथराव शुरू कर दिये और सांप को घायल करदिए। 

इसलिए सांप दिनबदिन कमजोर और कमजोर होनेलागा था। साधू एक दिन उस तरफ जाते जाते 

सांप को देखकर अचबित होगया । साधू साँप से पूछने पर बली की दुष्ट लोग ,उसे नहीं धसते देखकर 

पत्थर पेंखने लगे और उसे घायल करदिये ।

साधु बोले " मैं निश्चित रूप से काटने के लिए सलाह दी,लेकिन सुसकारने से कभी नहीं रोका! यह तो 

परमेश्वर से दीगयी सुरक्षा तंत्र थी और आप अपनी खुद की सुरक्षा के लिए इसका इस्तेमाल

करने की बहुत जरूरत है। कभी मत भूलना कि!" साँप को अपने गलती का एहसास हुआ और तब से 

सुसकारना नहीं भूली । तब से लोग साँप के नजदीक जानेको फिर से डरने लगे ।

सांप के काटने से नहीं, सिसकी ही काफी डरावना है। । किसी को कुछ भी करने की जरूरत नहीं है, 

लेकिन वह खुद को और अपने विश्वासों की रक्षा के लिए, लोगों को अपनी गंभीरता दिखाना बहुत 

जरूरत है। ऐसे लोगों को अस्तित्व कौशल कहते हैं।

वह जो निडर होकर किसी भी आसन्न घटनाओं का सामना करता है और चालाकी से दुनिया में

अपना पहचान बना सकता है वही कार्य शूर होता है।

nirviShENaapi sarpENa kartavyaa mahatI phaNaa l

viShamastu na chaapyastu ghaTaaTOpO bhaya~nkara@hll-chaaNakya niti

Even for a snake without poison, the hood has many a duties. Whether there is poison or not, its hissing has to be scary!

This one must be derived from the story 'The Snake and the hermit'. In the 

story, it is said that there was a snake who used to bite and injure passersby. 

Once a hermit told him that it is not the right thing to do. He went away, only to come back and see a very ailing and injured snake. When he asked what happened, the snake explained to him that, on the hermit's advice, he had given up biting. When some children realized this, they started pelting stones at the snake. He was hence weak and frail now. The hermit then told him, 'I certainly advised you not to bite, but never stopped you from hissing! That is your God given defense mechanism and you need to use it for your own protection. Never forget that! 'Whether a snake bites or not, his hissing is scary enough to ward off offenders. Same holds good in the society. One doesn't have to do anything, but if he is bold enough to show to the onlookers that, he has it in him to do the needful to defend himself and his beliefs, he can be a survivor. These are survival skills.

It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent. It is 

the one that is the most adaptable that survives! He who can face any 

impending events fearlessly and tactfully is a survivor in the world.

స్వస్తి.

****************************************

 అజరామర సూక్తి-64

अजरामर सूक्ति-64

Eternal Quote-64

प्रातरुत्थानं च युद्धं च सम्विभागं च बन्धुषु l
स्वयमाक्रम्य भुक्तं च शिक्षेच्चत्वारि कुक्कुटात् ll- चाणक्य नीति
ప్రాతరుత్థానం చ యుద్ధం చ సంవిభాగం చ బంధుషు l
స్వయమాక్రమ్య భుక్తం చ శిక్షేచ్చత్వారి కుక్కుటాత్ ll - చాణక్య నీతి
పెందలకడనే నిదుర లేవటము, ఆత్మా సంరక్షణార్థము యుద్ధమునకు నిరంతరమూ సిద్ధముగా యుండటమూ, కలిగినది మిత్ర బాంధవులతో పంచుకోవడము, తనసంపాదన నుండి మాత్రమే తాను తినడము మనము కోడిపుంజును జూచి నేర్చుకోవలసిన లక్షణములు.
అసలు నేర్చుకొనుటకు మృగాములా జలచరములా, వాయుచారములా లేక ఉభయ చరములా అన్న తర్కమే అవసరము లేదు. మంచి ఎవరినుండి యైనా ఎక్కడనుండియైనా ఎప్పుడయినా నేర్చుకొనుట వ్యక్తిత్వ వికాసమునకు ఎంతో అవసరముగదా!
ప్రాతఃకాలము 4.30 నుండి6 వరకు గల మధ్యకాలమును బ్రాహ్మీ ముహూర్తము అంటారు. ఈ సమయము మనసు లగ్నము చేసి చేయవలసిన పనులకు చక్కటిసమయము. ముఖ్యముగా విద్యార్థులకు, ధ్యాన తత్పరులకు ఇది బహు చక్కటి సమయము. అసలు ఒక గంట ముందులేచినచో మనకు రోజులో ఒక గంట కలిసి వచ్చినట్లేకదా!
ప్రాణులకు ఆత్మ రక్షణ అనివార్యము. అందుకే ఆవిషయములో మానవులు తక్క తక్కిన జీవులు సతర్కముగా వుంటాయి. మనిషి కూడా అలసత్వము లేకుండా పరిసరములను జాగరూకతతో గమనించుచూ తనను తానూ కాపాడుకొనుటకు యుద్ధము చేయుటకైనా సిద్ధముగా ఉండవలెను. పూర్వము రాజులు రాజ్యాలు అధికము కాబట్టి యుద్ధములూ అధికమే ! ఏ క్షణముననైనా కూడా రాజు యుద్ధసన్నద్ధుడుగా ఉండవలసినదే ! నేడు కూడా మనము, నిరంతరమూ యుద్ధసన్నద్ధులుగా ఉండవలసినదే! జీవితమంటే అంతులేని ఒక పోరాటమనికదా పెద్దలు చెప్పినారు. నా ‘శంకరదాస అష్టోత్తర శతి’లోని ఈ పద్యమును గమనించండి.
అంతయు రాజకీయమయమై మయ నిర్మిత ధర్మరాట్సభా

భ్యంతర సీమ వోలె నొకటన్న మరొక్కటి  గానుపించు నే

క్రంతకు నీడ్చునో నెచట కాలు దిగంబడునో శిరంబులే

కంతులు గట్టునో యనెడు కాలము వచ్చె కదయ్య శంకరా!

భావమును గమనించండి : శంకరా! ఈ ప్రపంచములోని రాజకీయము అరాచకీయమై మయసభను పోలియున్నది.ఇది మంచిపని అని తలచితే దాని వెనకాలే చెడుగు దాగియుంటుంది. ఈ రాజకీయ భ్రమ ఏ మూలకు ఈడ్చుకొని పోతుందో!, ఎక్కడ కాళ్ళు దిగబడతాయో!,  ఎక్కడ ఈ శరీరము బోర్లపడి నెత్తి బుడమ కడుతుందో!, అన్నకాలము వచ్చినది. కావున జీవితము నిత్య నిరంతర సంఘర్షణనమే! ఆ శంకరుడే మనకు రక్ష. కావున మనము కూడా నేటి సమాజములో ప్రతి క్షణము ఆప్రమత్తముగా ఘర్షణకు సిద్ధముగా ఉండవలసినదే!

 ఇక కలిగినది పంచుకొనుట. కలిగినది పంచుకొనుటలో కలిగే ఆనందమే వేరు. వండి 

పెట్టిన అన్నము కూడబెట్టిన ధాన్యము , ఆర్జించిన ధనము, సంపాదించిన జ్ఞానము 

యోగ్యులకు పంచకపోతే అసలీ వస్తువులు లేక గుణములు ఉన్నవాడు యోగ్యుడు అని అనిపించుకోలేడు కదా ! కావున తనకు కలిగినది పదుగురితో పంచుకొంటే అసలు సమాజమే ఎంతబలోపేతమౌతుందో గమనించండి. ఇందుకు ఉదాహరణ అగ్రసేన మహారాజు. ఒక ఆగంతకుడు తమ రాజ్యములోని ఏ ప్రాంతములోనయినా 

స్థిరనివాసమేర్పరచుకొనుటకు వస్తే ఆ ప్రాంతములోని ప్రతి యింటి నుండి ఒక ఇటుక, 

ఒక్క బస్తా బియ్యము, 10 రూపాయలు డబ్బు ఇవ్వవలసిన కట్టడి ఏర్పాటు చేసి 

దేశమును యుద్ధరహితముగానూ, అన్యోన్య సోదరానురాగాముతోనూ 

రంజిల్లజేసినాడట. ఇటువంటి విషయములు పాఠ్యపుస్తకముల పంచన మన ప్రభుత్వ 

అధినేతలు చేర్చరు. పాపము, అరిగినా అరగకున్నా, ఆదాయము అంతా వారుతినుటకే సరిపోతుంది. ఆ మహానుభావుని కథ వేరొక సందర్భములో సవిస్తారముగా తెలుపుతాను.
తన భాగ్యమే తనది అన్న ఒక్క తృప్తి చాలు మానవుడు ఆనందముగా జీవించుటకు. తన సంపాదనలో, తన సంపాదనతో,  తాను తినుట తప్పక మనము అనుసరించవలసిన మొదటి విషయము. కలిగిన దానిలో మనము తిని పాత్రుడైన వాని పెట్టుటకలావాటు పడితే అంతకు మించిన ఆనందమేముంటుంది?
ఈ లోకానుశీలనను గూర్చి చెప్పిన చాణక్యులవారు ఎంతటి సంఘ శ్రేయోభిలాషియో 

గమనించండి. అసలుభాగావాన్ దత్తాత్రేయులకు 24 జీవ నిర్జీవ గురువులను 

ఎంచుకోన్నారన్న విషయము మనకు తెలియనిదికాదు. భగవంతుని దారినే మనమూ 

అనుసరించితే ఆయన ఉన్నచోటికి మనమూ చేరుకోమా!

प्रातरुत्थानं च युद्धं च सम्विभागं च बन्धुषु
स्वयमाक्रम्य भुक्तं च शिक्षेच्चत्वारि कुक्कुटात्- चाणक्य नीति
प्रातःकाल में जागना,आत्मा रक्षण केलिए कभी भी युद्ध केलिए तैयार रहना, परिजनों के साथ साझा 

और खुद की कमाई पे निर्भर रहना, in चार गुण एक मुर्गा से सीखना चाहिए।

पशु, पक्षी, तैराकी या उभयचर हम जानने के लिए कुछ-न-कुछ बातता है। हम उन प्राणियों को गौर 

से देखकर उन गुणोंको  उपयोग करना चाहिए।

जल्दी जागने न केवल एक स्वस्थ और सतर्क आदत है, दिन के बाकी कार्यों को, बिना जल्दिबाजीके, 

करनेका अच्छा मौका प्राप्त होता है। कौन, एक अतिरिक्त घंटा दिन के कामकाज को खत्म करने के 

लिए ज्यादा मिल्ताहै तो  नहीं चाहता है? उदय 4.30 से 06:00 बीच का समय 'ब्राह्मी मुहुर्त' कहा जाता 

है। यहां तक कि वैज्ञानिक दृष्टि से भी यह पढाई और सीखने के लिए सबसे उपयुक्त समय है, या 

भगवान पर ध्यान केंद्रित करने का भी एक सुन्हरा सामय माना जाता है। दिन के शुरुआती घंटों में 

जागना स्वास्थ्य के लिए बहुत अच्छा है।

यदि जरूरत हो तो वह खुद का बचाव करने के लिए सक्षम होना चाहिए। 'कोई अच्छा कारण के लिए 

लड़ने के लिए भी तैयार रहना चाहिए। किसी के मौलिक मान्यताओं को बचाने के लिए लड़ना 

आवश्यक होता है तो उसकेलिए खड़े होने के लिए किसी भी समय में तय्यार रहना चाहिए।

विश्वास एक विशिष्ठ गुण होता है । खुद पे और सगे दोस्त और बंधू में विश्वास की जरूरत है।

यह चाहे अनाज पूर्णखलिहान हो या एक निवाला, अपने बंधु मित्रों के साथ साझा करने का आनंद ही 

कुछ और है । बंटवारे के लिए यदि खाद्य, संसाधन या ज्ञान आपस में बाँट लेंगे तो समाज पूरा पटिष्ठ हो 

जाता है। अपने आप को या उपेक्षा या अनदेखी नहीं करना है। वह कडी मेहनत से खुद के लिए और 

अपनों केलिए भी अर्जित करना है। अपने आप पे विश्वास ही उपलब्धियों के पीछे बनाहुआ असली 

ताकत होता है।

प्रत्येक तौर से हर प्राणी से हम सीखाने केलिए किसीन किसी सबक होता है. भगवान् दत्तात्रेय 24 

जीवित और निर्जीव चीजोंको अपने गुरु माने हैं। हम साधारण मनुष्य भगवान् के रास्ते को पकडें तो 

उन्ही के चरण पासक्ते हैं l यह सच्चे भक्त और नेक इंसान का फर्ज होता है ।

praatarutthaanaM cha yuddhaM cha samvibhaagaM cha bandhuShu l

svayamaakramya bhuktaM cha SikshEchchatvaari kukkuTaat।।

                                                                                -chaaNakya nIti

Waking up in the morning, belligerence, sharing with kin, feeding oneself - 

learn these 4 from a rooster. Animals, birds, aquatics or amphibians we have something to learn. The grasping capacity provided by the God is to be best utilised by us. Waking up early not only keeps one healthy and alert, it also gives him more time to undertake productive tasks throughout the day. Who doesn't want an extra hour to finish up the day's chores? Time between 4.30 to 6 A.M. is called 'Brahmi Muhurth'. Even scientifically also it is proved that this is the most suitable time for learning, or to concentrate on God. Waking up in the early hours of the day is good for health.

One needs to have faith in himself and his beliefs. If need be, he should be 

able to defend himself. 'If need be' is instrumental. 'Standing ready to fight for no good reason', is not being spoken of here. When one's rudimental beliefs are being questioned, he should have the confidence to stand up for himself to protect and that is very essential.

Whether it is a morsel of grain or whole barn full, sharing with friends and 

family makes it more enticing! Be it food or knowledge or resources, sharing 

makes it more delectable.

Not ignoring oneself is very essential as well. He should earn his bread. He 

should work hard to earn for himself and to eat from what he earned. That 

confidence can be the driving force behind many an achievements.

Isn't there a lesson to be learnt from each and every being? That is what 

makes each being special and also essential to the creation at large.

Or he, would not have made an effort in creating that being!!

స్వస్తి.

****************************************

అజరామర సూక్తి-65

अजरामर सूक्ति-65

Eternal Quote--65

बुद्धिर्यस्य बलं तस्य निर्बुद्धेस्तु कुतो बलम् l

वने सिंहो मदोन्मत्तः शशकेन निपातितः ll - चाणक्य नीति
బుద్ధిర్యస్య బలం తస్య నిర్బుద్ధేస్తు కుతో బలం l
వనే సింహో మదొన్మత్తః శశాకేన నిపాతితః ll - చాణక్య నీతి
దేహబలముకన్నా బుద్ధిబలము ఎప్పుడూ గొప్పదే! పంచతంత్రములోని కుందేలు సింహము కథలో ఈ విషయాన్ని మనము తెలుసుకొంటాము కదా! భారతములో 11 అక్షోహిణుల సైన్యము కలిగియుండియు 7 అక్షోహిణుల సైన్యము గల పాండవుల చేతిలో పరాస్తులై ప్రాణాలను పోగొట్టుకొన్నారు. కారణము పాండవుల

బలమునకు తోడుగా కృష్ణుని బుద్ధిబలము జోడయినది. గెలుపు కు వేరింకేమి యవసరము.

పంచతంత్ర కథలలో శక్తిని నమ్ముకొన్న మూర్ఖ సింహమును కుందేలు తన యుక్తి తో అడవిలోని బావిలో సింహము ఛాయను చూపి , దానిని వేరు సింహముగా నమ్మింపజేసి తనకు తానె బావిలో దూకునట్లు చేసిన కథ మనకు తెలిసినదేకదా! కాబట్టి పదునైన బుద్ధి పరమ శక్తివంతునితో కూడా పోరి గెలువ గలుగుతుంది. ఎప్పటికైనా దేహబలము, అంగ బలము , అర్థ బలము కన్నా బుద్ధి బలమే దొడ్డది.

ఇందు ఇంకొక చిన్న విషయము కూడా దాగివున్నది. బుద్ధిని ఉపయోగించవలేనంటే మూడు ఆవేశము కోపమును విడిచిపెడితేనే అది సాధ్యము. ఆరెంటినీ వదిలిపెడితే వానికి మూలమగు అహంకారము కనిపించకుండా కరిగిపోతుంది. అప్పుడు బుద్ధినుపయోగించి చేయవలసిన పనిని నిలుపు నిదానముగా వలుపు 

వైనముగా అలుపు ఆయాసము లేకుండా చేయ వీలుపడుతుంది.
శక్తికి తోడూ యుక్తి యుంటే  జీవితము రక్తి లేకుంటే విరక్తి.

बुद्धिर्यस्य बलं तस्य निर्बुद्धेस्तु कुतो बलम् l
वने सिंहो मदोन्मत्तः शशकेन निपातितः ll - चाणक्य नीति
ज्ञान जो है वह ताकत है। लेकिन मूर्ख इस बात को नहीं समझसकता l क्यूँ की मूर्ख को समझने

केलिए बुद्धि ही नहीं रहता! ‘पंच तंत्र’ में इसका उदाहरण हमें मिलता है l जंगल में नशे में डूबा शेर

 खरगोश के बुद्धि से कुएँ में फेंक दिया गया। हमेशा अपने प्रतिद्वंद्वी पर जीत के लिए शारीरिक रूप

से मजबूत होने की जरूरत नहीं है। कई बार, एक छोटे से अतिरिक्त ज्ञान एक लंबा रास्ता तय

करता है!  बुद्धिमान उसके तीक्षण बुद्धि के जरिये, सबसे मुश्किल परिस्थितियों से भी खुद को

बाहर ला सकता है। पंचतंत्र में लिखा हुवा कहानी की तरह, एक छोटे से खरगोश चतुरता से कुएँ

के अंदर एक और शेर निवास करने की बात शेर से कहकर  उसकी खुद की छवि को दूसरा शेर

बताकर  कुएँ में खूदनेको मजबूर करता है l क्यूँ कि शेर को तो सिर्फ अपने बल पर भरोसा था l  

अकल नहीं है तो संसार से निकलना भी पड सकता है । बुद्धिमान अपनी ऊर्जा को प्रभावी ढंग से,

प्रयोग करके विजयी होते हैं। शक्तिमान से बुद्धिमान बलवान होता है। बुद्धिमान बनो!

buddhiryasya balaM tasya nirbuddhestu kuto balam l

vane siMho madonmattaH shashakena nipaatitaH ll - chaaNakya nIti

He who has wisdom has the strength. Where is the strength for the imbecile? The intoxicated lion in the forest got thrown down by the rabbit. (In the panchatantra story of the Lion and the rabbit.)

One doesn't always have to be physically strong to win over his opponent. Many a times, a little extra wisdom has gone a long way! If one is wise enough and can think on his toes, he can bring himself out of the toughest situations. Like in the Panchatantra story, a little hare cheats a ferocious 

lion by showing his own shadow as another lion in the well.

To him, who is not wise, his physical power proves remains useless. He needs wisdom to know and decide how to channelize his energies effectively, else, all his efforts will prove futile.

It is not always muscle power that comes out victorious. Be wise!

****************************************

అజరామర సూక్తి - 66

अजरामर सूक्ति - 66

Eternal Quote - 66

प्रामाण्यबुद्धिः स्तोत्रेषु देवताबुद्धिरात्मनि ।

कीटबुद्धिर्मनुष्येषु नूतनायाः श्रियः फलम् ॥ - कलिविडम्बना

ప్రామాణ్యబుద్ధిః స్తోత్రేషు దెవతాబుద్ధిరాత్మని |

కీటబుద్ధిర్మనుష్యేషు నూతనాయాః శ్రియః ఫలం ||- కలివిడంబన

తనను తాను అవ్యయుడైన ఆ పరమాత్మగా తలపోయుట, పొగడ్తలకు పొంగి 

పోవుట ,సాటి వారికి సహకరించక పోగా అవహేళన చేయుట మొదలగునవి 

అతిశయించిన ఐశ్వర్య ఫలములు. ఇవి తీయటి విష ఫలములు. ఇవి 

తినుచున్నంతవరకు,ఆరోగ్య పరంగా తనకే గాక తన చుట్టూ వుండే సమాజానికి కూడా 

భయంకర విఘాతమును కలిగించుచున్నాడు.

प्रामाण्यबुद्धिः स्तोत्रेषु देवताबुद्धिरात्मनि ।

कीटबुद्धिर्मनुष्येषु नूतनायाः श्रियः फलम् ॥ - कलिविडम्बना

अपने आप को भगवान् समझना,स्वोत्कर्षा केलिए सदा तरसना,साथी मनुष्योंको बेकदर करना व 

उनको नीचा दिखाना धन दौलत का फल है | आदमी का श्रद्धा अगर इस फल पर बढगया तो वह 

पाताल पतन होजाता है |उन गुणों को अगर आदमी दूर रखता है तो वह उतना निकट भगवान् तक 

पहुँच सकता है |

praamaaNyabuddhiH stotreShu devataabuddhiraatmani |

kITabuddhirmanuShyeShu nUtanaayaaH shriyaH phalam ||- kaliviDambanaa

Authoritativeness in one's own praises; perceiving oneself as divine; discerning other humans as insects - these are the fruit of new found wealth.

People at large, value material wealth and having lots of it, gives a sense of accomplishment. If that wealth came overnight, what to ask of such a person! He would be constantly boasting off his possessions. Swelling up on one's own praises isn't atall a pleasant trait. It is easy for him to think of 

himself as superior to the rest. That is followed by gloating about himself and thinking of himself as God! The counter effect of that, regarding the rest of the human species as 'insignificant insects'!! 

It is highly impossible for a person to come out of that utopia.

స్వస్తి.

****************************************

 అజరామర సూక్తి - 67

अजरामर सूक्ति - 67

Eternal Quote - 67

साहित्यसङ्गीतकलाविहीनः |

साक्षात्पशुः पुच्छविषाणहीनः |

तृणं न खादन्नपि जीवमानः |

तद्भागधेयं परमं पशूनाम् || - नीतिशतक

సాహిత్యసఞ్గీతకళావిహీనః l

సాక్షాత్పశుః పుచ్ఛవిషాణహీనః l

తృణం న ఖాదన్నపి జీవమానః l

తద్భాగధెయం పరమం పశూనాం ll - నీతిశతకము

సంగీతమపి సాహిత్యం సరస్వత్యాః స్తనద్వయంl

 ఏకమాపాత మధురం అన్యదాలోచనామృతంll

సారస్వతమును సంగీతమును సత్పురుషులు సరస్వతీ దేవి స్థనద్వయముతో పోలుస్తారు. సంగీతమేమో ఆపాత మధురమైతే సారస్వతము ఆలోచనామృతము. మనసు నిశల, నిర్మలానందమును పొందవలెనంటి మానస సరోవరములోని హంసగతిన మనసు సంచరించి భక్తి, భావ భరితమగు రసాత్మక సంగీతమును వినవలెను. శవ వాహన సమయమున మ్రోగించే తప్పెట దరువు సంగీతము కాదు. మైకేల్ జాక్సన్ ఇటువంటి సంగీతమున నిష్ణాతుడై పూర్తి చెవిటివాడు కావడమే కాకుండా ఇంకా ఎన్నో వ్యాధులతో అర్థంతరము జీవితమును ముగించినాడు. అదే మన శాస్త్రీయ సంగీతము నేర్చిన పాశ్చాత్యుడగు బీథోవెన్ భారతీయ సంగీతము నిత్యానంద దాయకమని అన్నాడు. కర్నాటక సంగీత త్రిమూర్తులగు శ్యామాశాస్త్రి, త్యాగయ్య , ముత్తుస్వామి దీక్షితులు సంగీత యోగముచేత తమ చివరిరోజు ముందే తెలిపి ఆనాడు పరమాత్మ సాయుజ్యమును పొందినారు. వారిని ఉపాసించి పూజించే తమిళులు ధన్యులు. వారు తెలుగువారైయుండి కూడా, తెలుగువారమైనమనము కించిత్తు అభిమానమును కూడా చూపకపోవుట నావరకు శిగ్గుచేటనిపిస్తుంది.

అటువంటి ఆతల్లి పాలు త్రాగవలెనన్న ఆలోచన లేనివాడు మనిషి అని ఏవిధముగా అనిపించుకోగలుగుతాడు. అట్టివాడు తోక కొమ్ములు లేని పశువే కదా! అసలు జంతువులు గొప్ప అదృష్టము చేసుకొన్నాయి ఎందుకంటే అటువంటివాడు జంతు బుద్ధి కలిగి కూడా జంతువులతో పోటీపడి అవి తినే గడ్డి తినుట లేదు . పైగా

శిశుర్వేత్తి పశుర్వేత్తి

వేత్తి గానరసం ఫణిః

కో వేత్తి కవితా తత్త్వం

శివో జానాతి వా నవా

అన్నారు పెద్దలు. శిశువులు, పశువువులు, పాములు కూడా గీతమంటే, సంగీతముంటే

చెవి కోసుకొంటాయి. మరి మనిషి రూపముదాల్చినవానికి ఆ రసానందము లేకుంటే మనిషి అనే అవకాశము కోల్పోవుచున్నట్లే కదా! ఈ శ్లోకములోని రెండవ చరణములో కవిత్వము శివునికే అర్థముకాదు, సాధారణ మానవులెంత అని చెబుతూ వుంది.

నక్కీరన్ అన్న కవి-పండితుని ఉదంతములో ఈ విషయము మనకు తెలుస్తుంది. మానవులెంత అని చెబుతూ వుంది. శెన్బగ పాండ్యన్ అన్న రాజు యొక్క సభలో నక్కీరన్ అని ఒక మహా పండిత విమర్శకుడు ఉంటాడు.

ఒకానొకనాడు ఒక పేద దేవాలయ శివార్చకుడు స్వామి ముందు నిలిచి దీనముగా తన బీద స్థితిని ఎరుకపరచి సహాయమును అర్థించుతాడు. స్వామ ప్రసన్నుడై ఒక పత్రముపై ఒక కవిత వ్రాసి అతనికిచ్చి రాజుకు వినిపించిబహుమతి పొందమన్నాడు. ఆ కవిత

యందలి భావమున పార్వతీదేవిని వర్ణిస్తూ …..” ఆవిడ కురులు స్వతహాగా 

సువాసనలు వెదజల్లుతాయి” అని ఉండినది. నక్కీరన్ దానిని ఆక్షేపించుతాడు.

“ఏదైనా సువాసన కలిగిన లేపనము పూసుకోకుండా సువాసన కురులకు రాదంటాడు. ఖిన్నుడైన బ్రాహ్మణుడు శివుని తలచుకొంటే స్వామి సభలో ప్రత్యక్షమై “నీకు, దేవతా గుణగణములు తెలియక వాదులాడుచున్నావు. ఆ 

కవిత లోని వర్ణన వాస్తవ”మంటాడు శివుడు. దానికి నక్కీరన్ రుజువు అడుగుతాడు. ఆగ్రహోదగ్రుడైన శివుడు మూడవ కన్ను తెరచి నక్కీరన్ ను బూడిద చేస్తాడు. చివరకు సేన్బగ పాండియన్ స్వామిని అర్థించి నక్కీరన్ ను బ్రతికించుకొంటాడు. అదీ కథ.

దాని అంతరార్థము కవిత్వమునకు దూరముండమనికాదు ఆ రసాస్వాదనము చేయుటకు తల్లీనమగుట ఎంతో అవసరమని అభిప్రాయము. కావున ఈ లలిత కళల పై మమకారము గలిగినవాడే మెత్తటి హృదయాన్ని కలిగివుంటాడు. నలుగురికి మేలుచేయాలనుకొంటాడు. అదిలేనివాడు తోక కొమ్ములు లేని పశువే కదా!

అందుకే ఆత్మానందమునకు,ఆరోగ్యమునకు లలితా కళా పిపాస అవసరము. ఆత్మ కు మంచి ఆహారమిచ్చి ఆరోగ్యముగా ఉంచితే అది నీ మానసిక శారీరిక రుగ్మతలు లేకుండా చూసుకొంటుంది. 

साहित्यसङ्गीतकलाविहीनः

साक्षात्पशुः पुच्छविषाणहीनः

तृणं न खादन्नपि जीवमानः

तद्भागधेयं परमं पशूनाम्- नीतिशतक

अगर कोई साहित्यिक रचनाओं, संगीत या कला रूपों के ज्ञान से रहित होता है, वह एक पूंछ और सींग के बिना रहनेका पशु का एक अवतार है। 

जानवर भाग्यशाली हैं की उस आदमी खानेमे घास नहीं खाता ।

संस्कृत में एक कहावत है " शिशुर्वेत्ति पशुर्वेत्ति वेत्ति गाना रसः फणिः' माने शिशु और पशु भी संगीत 

का आस्वाद करते हैं। अगर बड़ा होकर भी इंसान यह काम नहीं किया तो वह कैसा मनुष्य है।

 सच में वह जानवर से भी निकृष्ट है। उसी तरह

साहित्य / शास्त्रों से संगीत या ललित कला के अन्य कला रूपों से तल्ल्क रखना पशु स्वभाव है ।

 अगर इंसान भी वैसा ही रहता है तो वह इंसान कैसे कह्लायाजासक्ता है।

 वैसा आदमी बिना पूंछ और सींगों का जानवर है।

 बस असली जानवर घास खाते हैं और इस इंसान वह नहीं खाता।

 ऐसे लोग अगर यह भी करते तो जानवरों को घास का अकाल पडता था।

इंसान विभिन्न कला रूपों की सराहना न केवल जरूरत है वह सभी तरह के विद्याओं का सार संग्रह क

रना है , एक मधु मक्खी मधु को जुटने की तरह । यही ज्ञान जानवरों से मनुष्य को अलग करता है।

ज्ञान आत्मा के लिए भोजन है! आत्मा स्वस्थ है तो इंद्रियों और शरीर स्वस्थ हो जायेंगे।

 आत्मा का स्वस्थ तुम सभालोगे तो आत्मा तुम्हे संभालेगा।

saahityasa~ngItakaLaavihIna@h

saakShaatpaSu@h puchChaviShaaNahIna@h l

tRNaM na khaadannapi jIvamaana@h

tadbhaagadheyaM paramaM paSUnaam ll - nItiSataka

He who is devoid of the knowledge of literary compositions, music/melody or art forms, is an embodiment of an animal without a tail and horns. The animals are fortunate that he survives without eating up the grass!

Those devoid of literature/scriptures, a flair for music or other art forms of fine arts is as good as an animal. He is just short on the tail and horns. The real animals should be thankful to such a human being that he is not competing with them in eating grass.

The essence here being the fact that a human being needs not only to be appreciative of different art forms, he should value learning of all forms. Knowledge is one faculty that sets humans apart from animals. Whether one sings or not, draws or not he should have the aesthetic sense to appreciate the various art forms. If that is not valued, isn't he same as an animal?

Knowledge is the food for the soul! If the soul is healthy the senses and the body will be healthy. Feed the soul healthy food in heavenly portions .

స్వస్తి.

****************************************                                అజరామర సూక్తి - 68

अजरामर सूक्ति- 68

Eternal Quote- 68

शनैःशनैर्विनीयन्ते तर्जनैस्तोषणैरपि l

नवा इवाश्वाः कुशलैर्बालाश्चपलचेतसः ll - हरिहरसुभाषित

శనైఃశనైర్వినీయంతే తర్జనైస్తోషణైరపి l

నవా ఇవాశ్వాః కుశలైర్బాలాశ్చపలచేతసః ll - హరిహరసుభాషితము

చురుకైన పిల్లలు క్రమక్రమంగా ఉత్తమ పౌరులను చేయవలెనంటే తల్లి దండ్రులలో శిక్షణ యొక్క స్వభావము కఠోరత నే కాక మృదుత్వమును కూడా సమ పాళ్ళలో కలిగియుండవలెను. అంటే పిల్లలను పెంచుటకు దూషణ భూషణలు రెంటిని కలిగియుండవలెను కానీ తిరస్కారము పనికిరాదు. దీనికి చక్కని ఉదాహరణ అశ్వపాలన. అశ్వముల పాలనలో లాలన చాలా ముఖ్యము. నయమునకు తోడు భయము కూడా దానికి అవసరము. అప్పుడే అది శిక్షకుని మాటేగాదు ఏ రౌతు మాటయినా వింటుంది.

ఒక కొత్త గుర్రమును మచ్చిక చేసుకొనుట ఎంతో నేర్పుతో కూడిన ఉద్యోగం. శిక్షణ, ప్రేమ మరియు నియంత్రణ రెండింటినీ కలిగియుండవలె. అది తినే సమయములో ప్రేమగా మాట్లాడుట ఎంత అవసరమో దానిని సవారీ కి 

యోగ్యముగా చేయునపుడు తగిన మేరకు కర్కశముగా ఉండవలసినదే!

అదే నియమాలు కూడా పిల్లల పెంపకములో కూడా వర్తిస్తాయి. సహజంగా, వారి మనస్సులు ఎంతో చురుకు గా ఉంటాయి.క్రమశిక్షణ ఆ లేత మనసులకు కలిగించగలిగితే చాలు వారు ఆపై అల్లుకు పోతారు. వారిని ప్రతిచిన్న 

విషయానికి చీవాట్లను పెట్టరాదు. వారి కోరికలు ప్రతిసారి సమంజసమైనవిగా యుండవు. వారడిగినారని చంద్రుని తెచ్చి ఇవ్వలేము కదా! పాలన ఎప్పుడూ ఆలన లాలనల మేళన కలిగి యుంటే పెంపకము హేళన కు గురి కాదు. కాబట్టి ఏ విషయములో కూడా 'అతి సర్వత్ర వర్జ్యేత్' అన్న ఒక్క వాస్తవమును తలిదండ్రులు సదా మదిలో మెదలనిస్తే పిల్లల అభివృద్ధికి ఆకాశమే హద్దవుతుంది.

నన్ను చెడ్డగా తలచినా ఒక చేదు వాస్తవమును మీముందు ఉంచుచున్నాను. ఈ కాలము తల్లిదండ్రులకు తమ పిల్లల పెంపకముపై కన్నా సంపాదనపై కోర్కె మిన్న. లక్షలుకట్టి ఒక ఆంగ్లమాధ్యమ పాఠశాలలో చేర్చుటతో తమ బాధ్యత తీరిపోయిందనుకొనుచున్నారు. అది పిల్లల భవితకు ఆశనిపాతము. వారికి కేటాయించవలసిన సమయము వారికి కేతాయిన్చితేనే వారు మనో వికాసమునకు నోచుకుంటారు.

ఈ విషయముపై సవిస్తారముగా గతములో వ్రాసి మీముందు ఉంచియుండినాను. అందుచే ఇప్పుడు క్లుప్తముగా ముగించినాను.

शनैःशनैर्विनीयन्ते तर्जनैस्तोषणैरपि l

नवा इवाश्वाः कुशलैर्बालाश्चपलचेतसः ll - हरिहरसुभाषित

चुस्त दिमाग बच्चों को शिक्षण धीरे धीरे देना चाहिए । शिक्षक मानवीयता और कठोरता दोनों को युग्मित करतेहुए सरल स्वभाव अप्नातेहुए , प्रशिक्षण देना है जैसे कि नए घोड़े को, अश्वाशिक्षक, कुशल अनुशासन में लाता है।

एक नये घोडे को कुशल अनुशासन में लाना कोई बाए हाथ का खेल नहीं है। प्रशिक्षक प्रेम और कडाई दोनों के साथ घोड़े को संभालना पड़ता है। प्रशिक्षण में प्यार, गुस्सा, तकनीक, और सब से ज्यादा इंसानियत अपना के इस प्रशिक्षण काम में जुटना है। जरूरत पड़ने से , वह घोड़े के साथ बहुत कठोर भी होजाना है! ऐसा शिक्षित करने से ही न तो सिर्फ शिक्षक के साथ बल्की घोड़ा किसी के द्वारा भी नियंत्रित किया जा सकता है ।

यही नियम बच्चों को पालने में भी लागू होता हैं। प्रकृति से, उनके दिमाग को चुस्त और फुर्तीला होता हैं। उनमें अनुशासन लाने के लिए उन्हें हमेशा खुश भी रखना है और समय पद्नेपर डाँटना भी है मगर प्यार से । उनकी मांग , कई बार , कितना तक जाईज है ,उनको यह बताना पड़ता है। क्यूँ की हम उनके पूछने पर, उसे चाँद नहीं लाकर दे सकते हैं! बच्चों को मनाने केलिए वे आगे रखनेका हर मांग को पूरा नहीं किया जा सकता है , और इस बात की एहसास बच्चों को दिलाना बहुत जरूरत होता है। माता-पिता अगर इस कुशलता को अपनाएंगे तो बच्चा ।जीवन में बहुत सफल व्यक्ति बनता है । संस्कृत में एक कहावत है "अति सर्वत्र वर्जेत।" यह हमेशा हमारे दिमाग में है तो बस है ।

shanaiHshanairvinIyante tarjanaistoShaNairapi l

navaa ivaashvaaH kushalairbaalaashchapalachetasaH ll  

hariharasubhaaShita

The agile minded children slowly and gradually be brought into skillful discipline, with both reprovals and rewards, like the new horses that tamed which depends on the trainer's temperament, training and Technics coupled with both humaneness and harshness.

Taming a new horse is a skillful job. The trainer handles the horse with both love and sternness. He talks very lovingly to the horse while feeding it and training it. But if it does not heed, he gets very stern with the horse as well! It is an integral part of training a horse. A horse so tamed could then be handled by anyone and not just the trainer!

Same rules apply in bringing up children also. By nature, their minds are agile and nimble. If one has to discipline them, he cannot always please them nor scold them. Their demands might, many a times, be far from being satiable. We cannot get him moon, for his asking! Children need to be made realised that every demand they put forth cannot be met. The parents should have that skill .The one thing that the parents should remember is that too much of anything is good for nothing.

****************************************

అజరామర సూక్తి - 69

अजरामर सूक्ति - 69

Eternal Quote - 69

अणुभ्यश्च महद्भ्यश्च शास्त्रेभ्यः कुशलो नरः l

सर्वतः सारमादद्यात् पुष्पेभ्य इव शट्पदः ll-भागवत

అణుభ్యశ్చ మహద్భ్యశ్చ శాస్త్రేభ్యః కుశలో నరః l

సారమాదద్యాత్ పుష్పేభ్య ఇవ షట్పదః ll - భాగవతము

జ్ఞానము అనంతము. అంతా నేర్చుకొనదలచుట అత్యాశ. కేవలము అందులోని 

సారమును, తేనెటీగలు పువ్వులనుగాక పూలనుండి వచ్చు మకరందమును మాత్రమే 

గ్రహించినట్లు, జిజ్ఞాసువు గ్రహించవలెను.

తేనెటీగలకు వివక్ష లేదు. అవి ఒక పెద్ద పొద్దుతిరుగుడు పువ్వు నుండి నైనా లేక ఒక 

చిన్న మల్లెనుండియైనా అదే ఉత్సాహముతో మరియు చురుకుదనం తో  తేనెను 

గ్రహించుతాయి. అవి మనకు ఆదర్శము. ఎక్కువ గ్రహించవలెనని అవి ప్రొద్దు తిరుగుడు పూల వద్దకు మాత్రమే పోవు. మల్లెపూవు వద్దకు కూడా పోతాయి. దేని మాధుర్యము దానిదే!. కాబట్టి సంగ్రహించుటకు తర తమ భేదాములుండరాదు. అట్లని అంతా మనకే కావలెనని యనుకోరాదు.

జ్ఞానార్జనము మన ఉత్సుకత మరియు ఏకాగ్రత మీద ఆధారపడి యుంటుంది.. కాబట్టి ఆ రెండు సద్గుణములలో ఎటువంటి కొరత రానీకుండా జ్ఞాన సారమును గ్రహించుట జిజ్ఞాసువుకు మంచిది జ్ఞాన సాగరమును కాదు. సముద్రము దోసిలికి సరిపోదు. అజ్ఞానమును గుర్తించడమే జ్ఞానార్జనకు తొలిమెట్టు. జ్ఞానము మహత్తర శక్తి. మనము గ్రహించగల హద్దువరకు దానిని గ్రహించి తీరవలసిందే. అప్పుడే జ్ఞానాభివృద్ధి  సాధ్యము.

अणुभ्यश्च महद्भ्यश्च शास्त्रेभ्यः कुशलो नरः l

सर्वतः सारमादद्यात् पुष्पेभ्य इव शट्पदः ll - भागवत

विषय अत्यल्प या विशाल , हमें तो केवल उसका सार संग्रह करना है जैसे के तैसा नहीं। मधुमक्खियाँ 

शहद लेते हैं फूलों को नहीं ।

मधुमक्खियाँ भेदभाव नहीं करते। एक बहुत बडा सूरजमुखी या एक छोटी सी चमेली हो, वे एक ही 

उत्सुकता और सतर्कता के साथ इनमें से अमृत चूसते हैं।

ज्ञान कीआर्जन करनेकेलिए सावधानी और जिज्ञासा होना चाहिए। प्रत्येक सिद्धांत का अपना विशेष 

स्थान है और जरूरत है। इसलिए निश्चित रूप से सभी उत्सुकता के साथ सभी ज्ञान का सार निकाल 

के लेना चाहिए.। पूरा ज्ञान तो अनंत है । उसीलिये उस ज्ञान का सार जितना तक होसके उतना तक 

लेना है । सार ग्रहण करेंगे तो हम ज्यादा विषय सीख सकते हैं। हम मनुष्य हैं। हमारा दिमाग सीमित 

होता है और उसी लिए हम ज्ञानसार अपनाना है ज्ञानसागर नहीं। अज्ञानता को पहचानना ज्ञान की 

दिशा में बढ़ने का पहला कदम है । अज्ञान एक बलहीनता है और ज्ञान शक्ति है। तो, शक्तिशाली बनने की कोशिश करें।

aNubhyaScha mahadbhyaScha SaastrEbhya@h kuSalO nara@h l

saaramaadadyaat puShpEbhya iva shaTpada@h ll - bhaagavata

May the indoctrination be infinitesimal or ginormous, the skilled learn the essence from all, just as the bees collect nectar.

The bees do not discriminate. Whether it is a huge sunflower or a tiny little jasmine, they suck the nectar from it with the same eagerness and alertness! For the bee, each drop of nectar as precious, irrespective of its origin. For, each drop, collectively, makes up the honey in the hive!

Such should be the interest, attentiveness and curiosity while learning any kind of knowledge. Each doctrine has its own special place and need. So, certainly extract the essence of all knowledge with all eagerness.

Being conscious about one's own ignorance is the greatest step towards knowledge, for ignorance is never better than knowledge! Knowledge is power. So, get powerful

************************* ***************

అజరామర సూక్తి - 70

अजरामर सूक्ति - 70

Eternal Quote - 70

दुर्जनः परिहर्तव्यो विद्ययाऽलंकृतोऽपि सन् ।

मणिना भूषितः सर्पः किमसौ न भयंकरः ॥ - नीतिशतक, भर्तृहरि

దుర్జనః పరిహర్తవ్యో విద్యయా.లఞ్కృతో.పి సన్ |

మణినా భూషితః సర్పః కిమసౌ న భయఞ్కరః || - నీతిశతక, భర్తృహరి

నీతి శతక కర్త యైన భర్తృహరి మహనీయుని ఈ శ్లోకానికి ఏనుగు లక్ష్మణ కవి గారి 

తెలుగు సేత ఈ విధంగా వుంది.

విద్యచే భూషితుండయి వెలయుచున్న

తొడరి వర్జింపదగు సుమీ దుర్జనుండు

చారు మాణిక్య భూషితశస్తమస్త

కంబు గల పన్నగము భయంకరము గాదె

ఎంతటి విద్యావంతుడైనా దుష్టబుద్ది హృదయమున గలిగినవాడు సహవాసానానికి 

యోగ్యుడు కాదు. ఎంతటి విలువగల మాణిక్యమును తలపై కలిగియుండినా సర్పము 

సమీపమునకు భయము వలన పోలేము కదా!

పాములు దూరమునుండి చూచుటకు ఎంత అందముగాయున్నను దగ్గరికి పోము. 

ఎందుకంటే దాని స్వభావమే కాటువేయడము. అది తలపై మణి ఉన్నా , మణి లేకున్నా తన సహజ గుణమును మానుకోదుగాదా! తనను పాలు పోసి పెంచిన పాములవానినే అది చంపిన ఉదంతాలున్నాయి. పాములబుట్టలో ఒక పాము బయటికి రాలేక, కడుపుకు తిండిలేక యుండినది. ఇంతలో ఒక ఎలుక బుట్టకు కన్నముజేసి లోనికి దూరిన వెంటనే పాము, ఆ ఎలుక తనను రక్షించిందన్న విచక్షణ లేకుండా ముందు దానిని తిని తరువాత తనదారిన తానూ పోయింది. కాబట్టి దుర్మార్గులు ఎంత చదువు సంపాదించినా తమ సహజ గుణమును గోలుపోరు. వారి స్వలాభము తప్ప అన్యుల బాగును గూర్చి ఆలోచించరు సరిగదా తమ దగ్గరివారినయినా చంపుటకు వెనుకాడరు.

दुर्जनः परिहर्तव्यो विद्ययाऽलङ्कृतोऽपि सन् ।

मणिना भूषितः सर्पः किमसौ न भयङ्करः ॥ - नीतिशतक, भर्तृहरि

विद्वान होने पर भी दुर्जन मनुष्य सर्वथा त्याज्य होता है, क्योंकि विद्या सम्पादन कर लेने पर 

भी उसकी स्वाभाविक दुष्टता कदापि नष्ट नहीं होती। जैसे फण में मणि धारण किया हुआ भी 

विषधर साँप अपनी भयंकरता नहीं छोड़ता और समय आने पर प्राणियों को अवश्य काट लेता है ।

 एक दुष्ट कितना भी ज्ञान के साथ अलंकृत हो, तो भी टाल दिया जाना चाहिए! मस्तक पर मणि 

होतेहुए भी सांप, सांप ही होगा ना। ना तो लोग उसके नजदीक जाते हैं, ना ही वह आनेदेती है। यह , 

इतना बुरा होता है, की उसे जो सपेरा पालपोसकर बड़ा किया उसे भी बिना दया डाक्षिण्य के ढस 

देती है । इसीतरह एक आदमी बहुत विद्यावान होतेहुए भी  अगर मन से बुरा है तो उससे किसीभी 

हालत पर दूर ही रहना चाहिए। अगर मन में बुराई है तो , विभिन्न क्षेत्रों में एक व्यक्ति की 

बहुमुखी प्रतिभाशाली या एक विशेष क्षेत्र में अपनी विशेषज्ञता दुनिया को प्रकट भी करता है 

तो , लोग उनसे आकर्षित नहीं होना चाहिए। गुण से दुर्जन होनेके कारण वह आसपास के लोगों को 

भी चोट पहूचाना ही चाहता है। कई बार, लगातार आसपास के लोगों को उन के मन के विष के बारे में 

स्पष्ट नहीं हो सकता है। इसलिए, वैसे लोगों को परखकर दूर रखना पड़ता है ।

ज्ञान और क्रूरता हाथ में हाथ मिलाते हैं तो वह बड़ा घातुक बन सकता हैl एक न एक दिन दुष्ट 

बुद्धी, सांप के विष की तरह बाहर उभर ही आएगा। सच्चा ज्ञान एक विनम्र और पवित्र व्यक्ति 

को बनाता है। सच्ची संस्कार के साथ विद्या प्राप्त करो और सम्मान, प्यार धर्मपरायणता और 

सच्छीलाता को आपस में बाँटो।

 durjana@h parihartavyO vidyayaa.la~nkRtO.pi san |

maNinaa bhUShita@h sarpa@h kimasau na bhaya~nkara@h || - nItiSataka, bhartRhari

An evil doer should be evaded, even if ornate with knowledge too! Just because it is adorned with a jewel, isn't a snake scary?

The enticement of the beautiful jewel on the head of a snake will not overtake the fear it generates in the hearts of the people by it's very glance. It is still regarded a scary creature and people would stay away from it. It may even hurt the charmer instrumental to bring up. Such is the repute of a snake. Similarly, a person's versatility in different arenas or his expertise in a particular field, will not draw people to him if his mind is evil. Those around him are bound to be hurt. Many a times, the evilness of his mind may not even be evident to those around. Hence, the author says, just because a snake brandishes a shiny jewel on its head, it doesn't make it any less scary. An evil doer, adorned with vidyaa (knowledge), is just the same. Hence, avoid the snake and the evil doer, just the same, at all costs!

Knowledge and viciousness do not go hand in hand. One day or the other, 

the malevolence shall be exposed and ostracized. True knowledge should 

make one humble and pious. Aim for true vidyaa. Respect, loving (It is not 

that filthy love which normally people refer to.) and piety will follow 

automatically.

స్వస్తి.

****************************************

 అజరామర సూక్తి - 71

अजरामर सूक्ति -71

Eternal Quote -71

गर्वाय परपीडायै दुर्जनस्य धनं बलम् l

सुजनस्य तु दानाय रक्षणाय च ते सदा ll

గర్వాయ పరపీడాయై దుర్జనస్య ధనం బలం l

సుజనస్య తు దానాయ రక్షణాయ చతేసదా ll

ధన దర్పము,జన దర్పము, యవ్వన దర్పము లచే దుష్టుడు అహంకరించి బలహీనులను బాధ పెట్టుటకే పనికి వస్తాయి. అదే ధన జన యవ్వనములు సన్మార్గ శీలి నిర్ధనులకు ధనమై, నిర్బలులకు బలమై, సకలజన సమ్మతమైన సాత్వికత కలిగి ఉంటాడు.

బొగ్గును కడిగినా ముత్యమునకు పొగ పెట్టినా వాని గుణములు మారవు. ఇందులో ఇంకా ముఖ్యమైన మరియు ఆశ్చ్యర్య కరమైన విషయమేమిటంటే బొగ్గు ప్రత్యక పరిస్థితులలో వజ్రము కావచ్చు ముత్యము మాత్రము ముత్యమే కానీ బొగ్గు కానేకాదు. .

శంకరులవారు అందుకే

మాకురు ధనజన యౌవనగర్వం - హరతి నిమేషా త్కాల స్సర్వం

మాయామయ మితి సర్వం హిత్వా - బ్రహ్మ పదం త్వాం ప్రవిశ విదిత్వా

ధన, జన యవ్వన గర్వములు క్షణికములు. అవి కలవని భ్రమసిన అధోగతే. ఈ మాయనుండి బయటపడితే నీకు బ్రహ్మ పదముమంటే ఏమో తెలుస్తుంది, దానిని పొందనూ గలవు అన్నది జగద్గురువు సందేశము.

అడుగడుగునా అణువణువునా నీతిమార్గము చూపించే పెద్దల మార్గముననుసరించుదాము.

गर्वाय परपीडायै दुर्जनस्य धनं बलम् l

सुजनस्य तु दानाय रक्षणाय च ते सदा ll

धन दौलत ,प्रतिभा शक्ति अगर दुर्जन में होते हैं तो वह या तो उनका अहंकार बढाता है या दूसरोंको पीड़ा पहुँचाना चाहते हैं | वही गुण सज्जन के यहाँ होते हैं तो या तो गरीबों में बांटने केलिए उपयोग करता है या निर्बल के बल बनता है |

इस सन्दर्भ में कबीर दास जी क्या बोलते हैं हम एक बार देखते  हैं :

काजल तजै न श्यामता, मुक्ता तर्ज न श्वेत l

दुर्जन तजै न कुटिलता, सज्जन तजै न हेत ll

आशय यह है कि जिस तरह काजल अपना कालापन और मोती अपनी सफेदी को नहीं त्यागते

वेसे ही दुर्जन अपनी कुटिलता और सज्जन अपनी सज्ज्नता नहीं त्यागता।

कितना सीधा और मनोरंजक विचार है | इस बारे में और टिप्पणि देने की कोई आवस्यकता नहीं है |

garvaaya parapIDaayai durjanasya dhanaM balam l

sujanasya tu daanaaya rakShaNaaya cha te sadaa ll

Wealth and power of an evil doer, are for vanity and afflicting others. For a good person, they are for granting and protecting always.

The sins are not committed by wealth and power. They depend on the cause. It is entirely on the qualities of the person using those possessions. His attitude and priorities are what matter and how they are put to use.

Wealth in the hands of an evil doer is a tool to boost his pride and arrogance. Authority and power given to such a person will always be misutilized, to inflict harm on people around them. They are so consumed in their selfish and evil motives that they can't see beyond themselves.

The same wealth in the hands of a good and pious being would be put to use for giving others, for the betterment and benefit of others. A high office under their supervision would be applied for the protection and prosperity of others.

Let's make sure to imbibe this tendency which enables to allow one to grow and make the others also grow to make the world a better place to live.

*************************************

 అజరామర సూక్తి  -72

अजरामर सूक्ति -72

Eternal Quote -72

अकारणेनैव चतुराः तर्कयन्ति परेङ्गितम् ।
गर्भस्थं केतकीपुष्पम् आमोदेनेव षट्पदाः ॥ -प्रसन्नराघव

అకారణేనైవ చతురాః తర్కయాంతి పరేఞ్గితం |
గర్భస్థం కేతకీపుష్పం ఆమోదేనేవ షట్పదాః || -ప్రసన్నరాఘవము
బుద్ధిమంతులెపుడూ , చూడకనే కేతకీ పుష్పము (మొగిలి పువ్వు) జాడను సుగంధముచేత భ్రమరము గుర్తించినట్లు , ఎదుటి వ్యక్తి ముఖ కవళికలు హావ భావములు, సంభాషణా ధ్వనిని బట్టి అతడు యోగ్యుడా కాదా! 

అన్నది నిర్ధారించుకొంటాడు. ‘ఆత్మ లోన విసము నంగిట బెల్లంబు’ కలిగినవారు ఎందఱో మనచుట్టూ వున్నారు అన్నది మరవకుండా గుర్తుంచుకొనవలసిన విషయము. ప్రతి విషయము ఎదుటివాడు చెప్పుటను బట్టి మాత్రమే నిజానిజాలు అంచనా వేసుకొనుట యుక్తియుక్తమని అనిపించుకోదు. వారి హావభావాలకు మన ఇంగితమును జోడించి అర్థము చేసుకొను సామర్థ్యమును కలిగియుండుట వివేకి లక్షణము. కేతకీపుష్పము (మొగిలి పువ్వు ) ను చూసి దాని మధువుకై తేనెటీగ వెళ్ళుట లేదు. దాని జాడ కేవలము వాసనతోనే మధుపము పసిగట్టగలదు. ఆ కారణముగా దానిని చేరితే తనకు గల ఆపద పసిగట్టగలదు. బుద్ధిమంతుడైనవాడు కూడా ఆ లక్షణమును అలవరచుకొంటే సమర్థవంతంగా ఎదుటి వాని మనస్తత్వమును 

పసిగట్టగలుగుతాడు. ప్రకృతి నుండి మనము ఎంతెంత నేర్చుకొనవచ్చునో గుర్తించండి.
अकारणेनैव चतुराः तर्कयन्ति परेङ्गितम् ।
गर्भस्थं केतकीपुष्पम् आमोदेनेव षट्पदाः ॥ -प्रसन्नराघव
जैसे मधुमक्खियों ने सिर्फ सुगंध से, फूलों का पता हासिल करलेते हैं, ठीक उसी तरह, अकल्मन्द या गुणी किसी भी इशारे के बिना, दूसरों के इरादों की जांच करलेता है। अकालमंद के लिए इशारा काफी होता है ।

लोगों को सिर्फ खुल कर बोलने से  ही नहीं समझना चाहिए । कुछ ऐसे भी अवसर होते हैं जब उन 

लोगोंके हावभाव से उनके बारे में पता लगाना पड़ता है। इस के लिए कई कारण हो सकते हैं। कुछ 

परिस्थितियाँ ऐसे भी होसकते हैं जहाँ उस आदमी खुलकर बोल न सके या कोई दुष्ट

कुटिलतासे अन्दर कुछ रखके बाहर से मीठी मीठी बातें कर रहा हो, ऐसे परिस्थितियों में अकल्मन्द 

अपने बुद्धि की उपयोग करके दुसरे आदमी के सोच का पता लगाना पड़ता है । अगर वैसा समझ नहीं पाता है तो वह उन का मूर्खता ही होगा । हमारे आसपास कई ऐसे लोग होते हैं, जो अन्दर से सांप और बाहर से खरगोश दीखते हैंl

अमृत घूंट आकांक्षी मधुमक्की पहले, सुगंधित केतकी के फूल को देखने तक की जरूरत नहीं है। वह 

छिपा या दृष्टि से बाहर रहने से भी सिर्फ सुगंध के जरिये वे फूल के स्थान तक पहुंचना या नहीं 

पहूंचना तय करलेते हैंl! इसी तरह एक बुद्धिमान व्यक्ति का तरीका भी होना चाहिए।

धन्य है ऐसे लोग जो इस तरह परखकर लोगों की चालचलन समझ्सकते हैं।

akaaraNEnaiva chaturaa@h tarkayaanti parE~ngitam |

garbhasthaM kEtakIpuShpam aamodEnEva ShaTpadaa@h ||-prasannaraaghava

Without any summons, the clever inquire into others' intentions; just as, the bees locate a hidden ketakI (Pandanus Flower) flower with just its fragrance.

It is said that the outward actions reveal one's hidden intentions! It is not necessary that a person expresses all his thoughts, in his actions or words. The reasons for this could be many. He may not have the necessary circumstances to express; or an ambiance; or may even lack the word skills to express himself and above all he may be a hypocrite.

Hence, a clever person should assess the other not alone by his words but by his gesticulations also.  So one can imbibe the capacity to assimilate the thoughts and intentions of the other just through subtle hints or may be, from the body language or other environmental factors. He will be capable 

of good in the expression but gestures of the body would be telling otherwise. The bees do not need to physically see the fragrant ketaki flower (Pandanus Flower), before aspiring to sip its nectar. They can follow the scent of the flower to reach the location of the flower, although it lays hidden or far from sight! Similar is the way of an intelligent person.

Blessed are such people and so are the ones that keep such capability and such company.

స్వస్తి.

****************************************అజరామర సూక్తి – 73

अजरामर सूक्ति - 73.

Eternal Quote 73.

नित्यं क्रोधात्तपो रक्षेत् धर्मं रक्षेच्च मत्सरात् l

विद्यां मानापमानाभ्यामात्मानं तु प्रमादतः ll - महाभारत, वन पर्व

 నిత్యం క్రోధాత్తపో రక్షేత్ ధర్మం రక్షేచ్చ మత్సరాత్ l

విద్యాం మానాపమానాభ్యామాత్మానం తు ప్రమాదతః ll - మహాభారతము, అరణ్య పర్వము

ఎల్లప్పుడూ కోపం నుండి రక్షించడానికి తపస్సు ; అసూయ నుండి రక్షించడానికి విద్య అనగా ధర్మనిరతి; అహంకారం మరియు ధిక్కారం నుండి రక్షించడానికి జ్ఞానం ; దుశ్చర్యల నుండి ఆత్మ రక్షణ అనవరతమూ అనివార్యము.

పురాణాలలో మహర్షి దుర్వాసో మహాముని యొక్క కోపమును మనము ఎన్నోమార్లు చూసియుంటాము.. ఆయన తన కోపపు పనులవల్ల తపస్సిద్ధిని ఎంతో జారవిడుచుకోవలసి వచ్చింది.. క్రోధము మరియు తపస్సు రెండూ పరస్పర విరుద్ధములు. వెలుగు కావాలనుకొంటే చీకటిని రానివ్వ కూడదన్నది మనకు తెలిసిన విషయమే అయినా మన పై మనకు నియంత్రణ లేక అసంకల్పితంగానే కోపానికి కొమ్ముకాస్తాము.

సత్ప్రవర్తన మరియు నీతి, జీవిత ఆవశ్యకములు. అసూయ. కానీ అసూయ కారణంగా తన ఉనికి తాను మరచి పరులను పడగొట్టే ఆలోచనపైనే తన బుద్ధిని కేంద్రీకరించి యుంటాడు. మన తెలుగు సామెత ఈ విధంగా వుంది. "తనకేడిచి తనకళ్ళే పోయె పరులకేడిచీ తన కళ్ళే పోయె"అని. కాబట్టి ఈర్ష్యాసూయలు రెండూ అదుపులేని చక్రాలు. వానిని గూర్చిన బండిపై సవారి ఎప్పుడూ ప్రాణాంతకమే! వాని వేగమును నియంత్రించే కళ్ళెము మన వద్ద లేకుంటే మనము ఏ గోతిలోనో పడక తప్పదు. అసూయ మనిషి లోపల నిప్పు వంటి ఉంది. ఇది అతనిని కాల్చివేస్తుంది పరిసరాలనూ కాల్చివేస్తుంది.' చితా దహతి నిర్జీవం చింతా దహతి జీవితం' అన్నారు పెద్దలు.

బుద్ధి, జ్ఞానము అనునవి మనలను జంతువులనుండి వేరుజేసే సాధనాలు . జ్ఞానము ఆత్మ నిగ్రహత లేనివారికి అహంకార మరియు ధిక్కార కారకమౌతుంది. విద్య, అహంకార ధిక్కారముల బానిస కాకుండా ఉండాలంటే మనిషికి వివేకము ఎంతో అవసరము .

దుశ్చర్యలకు ఎల్లపుడూ దూరంగా ఉండాలి. అవి మనము చేసేవీ కావచ్చు , మనకు చేయబడేవీ కావచ్చు. దీనికి ఆత్మ నిగ్రహత అనివార్యము. ప్రశాంత చిత్తముతో నున్న వానిని దుశ్చర్యలు ఏమియూ చేయలేవు. చల్లబడిన ఇనుమును సమ్మెట ఏమీ చేసుకోలేదు కదా!

 नित्यं क्रोधात्तपो रक्षेत् धर्मं रक्षेच्च मत्सरात्

विद्यां मानापमानाभ्यामात्मानं तु प्रमादतः- महाभारत, वन पर्व

हमेशा क्रोध से तपस्या; ईर्ष्या से धर्म; गर्व और द्वेष के चंगुल से ज्ञान; दुष्कर्म से आत्म  रक्षा करना असंभव है।

हमारे पुराणों में महर्षि दुर्वासो महामुनि क्रोध का प्रतीक है। पुराणों के कई कहानियों के अनुसार उनकी अखंड तपस्या का बल उन के क्रोध के नीछे दबादिया गया हैं। क्रोध और तपस्या हाथ में हाथ मिलाके नहीं चल सकते l क्रोध तपस्या का शत्रु होता है l ‘ दुष्ट को कभी दूर ही रखना पड़ता है l

सदाचार और धर्म जीवन अनिवार्य हैं। ईर्ष्यालू किसीभी हालत में उनका दुश्मन ही है। सच कहना है थो ईर्ष्या खुद के अंदरूनी आग  है। यह पहले खुद को जलाके बादमें आस पास के हर किसी के जलता है। जीवन में उच्च लक्ष्य तक पहुँचना है तो, ईर्ष्या को सदैव दूर रखना है।

सोच और ज्ञान जानवर सामान नर से  हमें अलग करनेका उपकरण हैं। ज्ञान कभी भी  गर्व के पहलू में नहीं आना चाहिए l सोच को उन्नत पद पर रखना है तो इंसान सात्विकता को अपनाना चाहिए l  यह दोनों आदमी के उन्नति केलिए अवरोध है ।

इसीलिए इंसान किसीभी हालत में कुकर्मों से सावधान रहना चाहिए। आत्मा की भलाई रोकनेवाले in कुकर्मों के बारे में सोचना भी बड़ा पाप है। हर हालत में सभी कुकर्मों से, उसकी आत्मारक्षण करने केलिए , अपने आप को इन बुरे गुणों से बचके रहना चाहिए।

nityaM krOdhaattapO rakShEt dharmaM rakShEchcha matsaraat l

vidyaaM maanaapamaanaabhyaamaatmaanaM tu pramaadata@h ll

- mahaabhaarata, vana parva

Always protect penance from anger; save righteousness from jealousy; defend knowledge from the clutches of pride and contempt; protect oneself (soul) from misdeeds.

Our scriptures are proof to the rage of dUrvaaso Mahaamuni.

. There are stories where his anger brought down the strength of his innumerous penances. Anger and penance are two things that don't go hand in hand. So, penance needs to be protected from anger.

Virtue and righteousness are life essentials. But he forgets one point in the due course. Jealousy is the bitter enemy to the individual. It is like fire inside oneself. It burns the bearer first and then everyone else around him. To reach higher goals in life, save dharma from jealousy.

Dharmic thought and Knowledge are the tools that make us different from animals. With knowledge, comes the aspect of pride and contempt. Vidyaa should be defended from the clutches of pride and contempt.

All in all, one should be alert to keep himself and thus his character away from misdeeds. Any action that is not proactive towards the betterment of the soul is considered a misdeed. One should protect oneself, his soul, from all misdeeds at all costs.

స్వస్తి.

****************************************

 అజరామర సూక్తి -74.

अजरामर सूक्ति -74

Eternal Quote -74

शतेषु जायते शूरः सहस्रेषु च पण्डितः l

वक्ता दशसहस्रेषु दाता भवति वा न वा- व्यासस्मृति ll

శతేషు జాయతే శూరాః సహస్రేషు చ పణ్డితః l

వక్తా దశసహస్రేషు దాతా భవతి వా న వా ll - వ్యాసస్మృతి

నూటికి ఒక శూరుడు, వెయ్యికి ఒక పండితుడు, పదివేలకు ఒక వక్త కలుగుతారు కానీ దాత మాత్రము దొరుకుతాడని చెప్ప వీలుపడదు. శూరుడు మనకు అందరిలో కనిపించడు. అసలు శూరత్వము అంటే యుద్ధాలలో పాల్గొనడము కాదు. తలపెట్టిన కార్యమును సమర్థవంతముగా నిర్వహించడము శూరత్వము. అందుకే 'కార్య శూరుడు' అన్న పలుకుబడి ప్రాచుర్యమునకు వచ్చినది. ఈ కార్యశూరత కలిగిన వాడు ఒక నిస్సహాయునికి చేయూతనిస్తే సమాజమే శ్రేయోదాయకమౌతుంది. అటువంటి శూరులు పూర్వము నూటికి ఒకరు వుండేవారు. ఇప్పుడు వీరత్వము, ధీరత్వము,

శూరత్వము అన్నీ స్వార్థములో మాత్రమే నిండి యుంటాయి . ఈ కాలము ఒకరి కొరకు పాటుపడేవాడు దొరుకుట సముద్రములో మంచినీరు వెదుకడమే నేమో?

ఇక పాండిత్యము విషయానికి వస్తే, పాండిత్యము అంటే  ఏదో కళాశాలలకు పోవడమో స్నాతక పట్టాలను పుచ్చుకోవడమో మాత్రము కాదు. పాండిత్యమునకు జిజ్ఞాస అవసరము. కోరిక వుంటేనే కదా తీర్చుకోవలెనను తపన వుండేది. పూర్వము 

అటువంటి వారు వెయ్యికి ఒక్కరు వుండేవారట. అటువంటి వారి వద్ద నేర్చుకోవలేననే 

తహ తహ కూడా నాటి జనులలో వుండేది. మరి నేడో అందరూ పండితులే ,

ఆమాటకొస్తే ఏమీ తెలియని నేను కూడా పండితుడనే!

ఇక వక్తృత్వమును గూర్చి! 'ప్రియ వక్తృ త్వం' 'వాక్ భూషణం ' 'వచః ప్రసంగం' అని ఎన్నో విధాలుగా మాట యొక్క మహిమను గూర్చి తెలిపినారు నాటి మహనీయులు. పూర్వము అట్టి వక్తలు పది వేలకు ఒకరు వుండే వారట. అప్పుడు చెప్పేవారు తక్కువ వినేవారు ఎక్కువ. మరి నేడో అందరూ చెప్పేవారే! ఇక వినేవారేరీ. మన రాజకీయనాయకు మాట్లాడితే ఎదుట నిలిచినవాడు తల తప్ప వళ్ళంతా తడిసి ముద్ద యగుట తప్పించి వేరే ప్రయోజనమేమీ ఉండదు. వారి భాషణము గాలికి నిలిచే ఊక అంటే గాలికి ఊక అసలు నిలువదు గదా ! ఈ విషయమును తప్పక చదవండి. నా రచనకు స్పందించుతూ శ్రీ మామిళ్ళపల్లి గౌరీశంకర్ గారు భాగవతములోని ఒక పద్యపాదమును సందర్భోచితముగా ఉటంకించినారు. నేను ఆ పద్యమును పూర్తిగా విశ్లేషణా సహితముగా మీ ముందు ఉంచుచున్నాను.

అలసులు మందబుద్ధియుతు లల్పతరాయువు లుగ్రరోగసం

కలితులు మందభాగ్యులు సుకర్మము లెవ్వియుఁ జేయఁజాల రీ

కలియుగ మందు మానవులు గావున నెయ్యది సర్వసౌఖ్యమై

యలవడు? నేమిటంబొడమునాత్మకు? శాంతి మునీంద్ర! చెప్పవే.

మునీంద్రా! సూతా! ఈ కలియుగంలోని మానవులందరు సోమరి పోతులు, 

మందబుద్ధులు, మందభాగ్యులు, అల్పాయుష్కులు. రకరకాల భయంకర వ్యాధులు 

వారిని పట్టి పల్లారుస్తూ వున్నాయి. వాళ్ళు సత్కార్యా లేవైనా చేయటానికి అసమర్థు 

లౌతున్నారు. అందువల్ల వారి మనస్సులకు ఏది శాంతిని ప్రసాదిస్తుందో అట్టి మార్గాన్ని 

అనుగ్రహించుము అని శౌనకాది మునులు వేడుకోనుచున్నారు. భవిష్యత్తును గ్రహించి 

కూడా వారు సూతునినుండి వినవచ్చే భాషణమును వినవలెనని ఎంత తహతహ 

పడుచున్నారో గమనించండి. నేడు ఎక్కడో మొదలు పెట్టి ఎదో చెప్పి ఎక్కడో ముగించే వక్తలు మహా పండితులు మరియు దైవ స్వరూపులు. ఇక దానగుణము. లక్షల సంవత్సరముల కాలములో దాతలుగా మన మనసున చెరగని ముద్ర వేసిన వారు చాలా కొద్ది మంది. వారిలో శిబి చక్రవర్తి, బలిచక్రవర్తి, రంతిదేవుడు, దాన కర్ణుడు మొదలగు వారు వాశి కెక్కిన వారు. అందుకే దాత ఎన్ని కోట్లలోనైనా దొరుకుతాడో దొరకడో చెప్పుట కష్టము అన్నారు ఆకాలము లోనే. మరినేడో వంద రూపాయలు ఇచ్చినవాడుకూడా తనపేరు వార్తా పత్రికలో ప్రముఖంగా కనిపించాలనుకొంటాడు. మరి ఈ విషయము ఎన్నికలకు ఇచ్చే చందాలకు వర్తించదు ఎందుకనో? ఒకచేత ఇచ్చిన దానము ఇంకొక చేతికి తెలియకూడదన్నది పెద్దల మాట. 

ఈ కాలములో వాగ్దానము కూడా దానముక్రిందనే జమ. ఈ కాలము చిన్న దానము 

కూడా పెద్ద 'హోర్డింగ్' లకు ఎక్కుతుంది. ఇటీవలనే, దానము చేసే వస్తువు  కుడిచేతికి 

మార్చుకొనే లోపల ఎక్కడ మనసు మారుతుందో అన్న మాట శ్రీకృష్ణునికి చెప్పే 

ఉదంతమును గూర్చి విస్తారముగా ఇటీవలే వ్రాసియుండినందువల్ల ఇప్పుడు తిరిగి 

ఉదహరించలేదు.

మన పూర్వుల మేధస్సు అగాధమౌ జలనిధి. అందులోని ముత్యములను ఏరుకొని 

అలంకరించుకొంటే వన్నె వాసి మన స్వంతమే! 

शतेषु जायते शूरः सहस्रेषु च पण्डितः

वक्ता दशसहस्रेषु दाता भवति वा न वा- व्यासस्मृति

शूर सौ में एक होता है, पंडित हजार में एक होता है, वक्ता दस हजार में एक होता है और जो दाता 

होता है वह तो सदियों में भी एक बार पैदा होता है यह बोलना मुश्किल है |

हर एक इंसान शूर नहीं होसकता | लोगों में तरह तरह के भयग्रस्त होते हैं | आपत्ती , चाहे उनका, 

अपनों का , या दूसरोंका, लोग चेतनाहीन रह्जाते हैं | लेकिन कहीं सौ में एक ऐसा होसकता है जो 

अपने.अपनों के और लोक हित केलिए मुशिकिलों का सामना करके राहत दिलवाता है |

कलाशाला जाके स्नातक होकर आनेसे  पंडित नहीं बनता| आजकल कोई पढता है तो सिर्फ कमाई 

केलिए , ज्ञान बांटने केलिए नहीं | समाज केलिए निस्वार्थ सेवक मिलना ही बहुत मुश्किल होगया है | 

अब इसा ज़माना चलरहा है की लोग अपने आप को बड़े ज्ञानी समझने लगे हैं | आजकल तो लोकहित 

चाहनेवाला पंडित नहीं मिलता अगर मिला तोभी कोई सुननेवाला नहीं रहता | आजकल भी हजारों में 

एक पंडित होसक्ता है लेकिन जिज्ञासु को ढूंढना आसान काम नहीं है |

   वक्तृत्व एक अच्छे मुष्य का आभूषण होता है | एक ज़माना ऐसा भी होता था जब बोलने वाले कम थे 

और सुननेवाले ज्यादा | अब तो ज़माना बदलगया | आजकल हर एक बोलनेवाला ही है और सुनने 

वाला कोई नहीं | उस जमाने में पंडितों के बीच में स्पर्धाएं होते थे| जो भी विषय एक पंडित प्रतिपाद 

करता है तो दूसरा पंडित अपने वादना बल से उसे खारिज करदेता है तो पहला पंडित उनका शिष्य

बनजाता था | अब तो मूर्ख भी, जो भी बोलता है उसे ही ठीक मानने केलिए अटल रहता है और 

दूसरों को भी मानने को मजबूर करता है | उस जमाने में लोग अपने अमर वाणी से प्रजा को प्रभावित 

करनेवाले दस हजार में एक होते थे | आजकल तो करोड़ों में  एक मिलना भी संभव नहीं है|

दान गुण इस संसार में सब से अच्छा गुण माना जाता है | लाखों साल बीतनेपर भी हमारे नजर में 

चक्रवर्ती शिबी, बलि, रंतिदेव, कर्ण जैसे चार पॉच लोगों को हम याद रखें हैं | आज कल तो सौ रूपये 

देनेवाला भी अपना नाम अखबार में देखना चाहता है | दान कभी भी एक हाथ से देते हैं तो दुसरे हाथ 

को पता नहीं लगना चाहिए | यह मेरी बात नहीं बल्कि दानकर्ण की बात है l

SatEShu jaayatE SUraa@h sahasrEShu cha paNDita@h l

vaktaa daSasahasrEShu daataa bhavati vaa na vaa ll - vyaasasmRti

In a hundred a brave is born and in a thousand a scholar; in ten thousand an orator, but a 

philanthrope or a benefactor to see on the earth is a rare occurrence.

Not everyone born is brave enough to tackle all kinds of tasks. People live with phobias and would 

like to comfort themselves by taking up only the tasks that benefit them. Very brave person who 

takes up challenging tasks both for him and the good of the society is one in a hundred. We see

 such people in our Ithihasas and Puranas.

Everyone is ambitious to get educated, but how many of them are true scholars who intend to spread his knowledge for the society through various means. Such a scholar may be found one in a thousand.

Oratory, is a skill in itself. One could be the most knowledgeable person, but when asked to present his ideas, he could become speechless! Not everyone has the talent for public speaking. 

Unfortunately nowadays everyone is an eloquent speaker especially politicians. But what they speak is husk. There was a time in the long past that the listeners were more and the orators were less and even in that few they used to have healthy debates and never hesitated to accept their 

defeat if they could not be able to substantiate their hypothesis. During such times also one in ten thousand, was a born orator.

At least once in a blue moon the above mentioned things may happen but a philanthrope or a benefactor to see on the earth is a rare occurrence. So many Mahayugas having elapsed we remember only very few people like Sibi Chakravarthi, Ranthideva, Bali chakravarthi, Dana Karna etc. for their benevolence. A true giver is one who 'gives and forgets', without any prejudices. Such people are born so rarely, unlike the present day lot whose promise will also be widely propagated leave alone giving. Our ancestors advised to give with one hand should not be disclosed to the other.

Hence give to needy and don't aspire for propaganda.

స్వస్తి.

****************************************

అజరామర సూక్తి -75

अजरामर सूक्ति -75

Eternal Quote -75

अत्यन्त कोपः कटुका च वाणी दरिद्रता च स्वजनेषु वैरम् l

नीचप्रसङ्गः कुलहीन सेवा चिह्नानि देहे नरकस्थितानाम् ll - चाणक्य नीति

అత్యంత కొపః కటుకా చ వాణీ దరిద్రతా చ స్వజనేషు వైరం l

నీచప్రసంగః కులహీన సేవా చిహ్నాని దేహే నరకస్థితానాం ll - చాణక్య నీతి

‘అతి సర్వత్ర వర్జయేత్’ అన్నది ఆర్య వాక్కు. అది కోపానికి కూడా అన్వయిస్తుంది కదా! 

ఎవరు చెప్పిన, ఎక్కడ చెప్పిన, ఎప్పుడు చెప్పినా కోపము పనికిరాదనే! కానీ మనము ఆ 

మాట పెడచెవిని పెట్టి కోపమనే కూపము నీరే త్రాగుతాము. కోపము తాప కారకము 

తాపము రోగ కారకము. రోగము మృత్యు కారకము.

పులి తన పిల్లలను ఒక చోటి నుండి వేరొక చోటికి మార్చునపుడు, తన కోరల నడుమ 

ఎంతజాగ్రత్తగా పట్టుకొంటుందో (పిల్లి కూడా పట్టుకొంటుంది లెండి, పులి 

క్రూరజంతువు కాబట్టి పులిని ఉదాహరణగా తీసుకొన్నాను.) అంత జాగ్రత్త తీసుకోవాలి నోటినుండి మాట జారునపుడు. ఇక దరిద్రత అన్నది ఎందులోనూ ఉండకూడదు. భావ దారిద్ర్యము, భాషా దారిద్ర్యము, అనురాగ దారిద్ర్యము, ధన దారిద్ర్యము కన్నా నీచమైనవి. 

భాష భావము సంవృద్ధిగా  వుంటేని తానేమిటో మనిషి వ్యక్తపరచుకో గలుగుతాడు. 

ఇవియన్నీ ఈనాడు Management Science  అన్న పేరుతో వేలకు వేలు డబ్బు 

గుంజుకొని చెబుతున్నారు. అక్కడ విని ఓహో పాశ్చాత్యులు ఎంతగోప్పవారని 

మనమనుకొంటున్నాము. వ్యక్తిత్వ వికాసమును గూర్చి మనపూర్వులు చెప్పినంత ఎవరూ చెప్పలేదు, చెప్పలేరు. ఆత్మీయులతో వైరముకూడా చాలా చెడ్డది. అందరితో మనము చేడ్డయితే , మనము మనలనే మొదట ప్రశ్నించుకోవలసియుంటుంది, ఆ చెడ్డతనమేదో మనలోనే వుందని. నీచులతో ప్రసంగించినా , మనమే నీచ ప్రసంగములు చేసినా నీచత్వము ఆపాదింపబడేది మనపైనే. నీచత్వమన్నది కులము చేత కాదు గుణము చేత వచ్చేది. కులమేదయినాకానీ కులహీనుని పంచ చేరరాదు. ఈ కులహీనత అన్న మాటను కాస్త విశ్లేషించవలసియుంటుంది. ఒక బ్రాహ్మణుడు మద మాంస మద్య, మహిళా లోలుడై గతి తప్పిన తరువాత అతడు కులహీనుడు కాక వేరేమిటి. అసలు మాల మాదిగా అన్న తెగలు 4వ వర్ణమునకు చెందినవారు. పంచమ జాతివారు ఎవరంటే అనులోమ విలోమ సంబంధ సంపర్కములను నేరముగా పరిగణించి అవి కలిగిన వారిని వెలి వేసేవారు. రానురానూ అది పంచామజాతి అయినది. అట్టి వారి సేవ జేసి మనము పొందే మంచి ఏమీ ఉండదు. పైన తెలిపిన హీన గుణములను మనము అనుసరించితే ప్రత్యేకముగా నరకమునకు పోనవసరము లేదు. మనమున్నచోటే అనుభవించవచ్చు.

మహాద్రష్టలైన మన పూర్వులు తమ అనుభవములోనికి వచ్చిన వాస్తవములను కాచి 

వడపోసి మన చేతికి అందించినారు. ఆకళింపు చేసుకొని ఆచరించవలసిన బాధ్యత 

మనదే!

अत्यन्त कोपः कटुका च वाणी दरिद्रता च स्वजनेषु वैरम् l

नीचप्रसङ्गः कुलहीन सेवा चिह्नानि देहे नरकस्थितानाम्- चाणक्य नीति ll

चाहे वहाँ जीवन के बाद स्वर्ग या नरक हैया नहीं वे निश्चित रूप से हम नहीं जानते, लेकिन अह

दोनों इसी धरती पर मौजूद है l अत्यधिक क्रोध तन और मन दोनों के घातुक होसकता है। अप्रिय 

वचन,  कठोर शब्द किसी के लिए अच्छा नहीं हैं । जैसे शेरनी अपने नन्हे बच्चों को मृदुल्तर रूपसे एक 

जगह से दूसरी जगह लेके जाती है ठीक उसी तरह हम अपने भाषण में पद प्रयोग अत्यंत

जागरूकता से इस्तेमाल करना चाहिए l  लोगों को कभी भी, परुष वचन बोलनेवाले व्यक्ति से बचके

रहने का जरूरत बहुत ज्यादा होता है l

गरीबी किसी के लिए भी पसंदीला चीज नहीं है। वह तो ना खासकता है न खिलासक्ता है l इसी लिए महा 

भक्त कबीर दास जी भी ऐसा बोलते हैं :

साँई इतना दीजिए, जामे कुटुम समाय।

मैं भी भूखा ना रहूँ, साधु न भूखा जाय।।

कबीर दास जी भगवान से अरज़ करते हुए कहते हैं कि प्रभु! आप मुझे उतना ही दें जिसमें मैं अपना और अपने परिवार का पालन कर सकूं तथा मेरे द्वार पर आये सज्जनों को यथा शक्ती सत्कार मैं भली

प्रकार कर सकूं। देखिये कितना नेक विचार है l अपने परिजनों से दुश्मनी मोललेना किसी भी प्रकार का अक्लमंदी नहीं है । न तो वह मन को शांति 

ला सकती है न दूसरों को प्यार बांटने देती है नाही दूस्रोंका पार पानेका काबिल होसकता

है। मनहूस लोगों के संगत न केवल नैतिकता और मूल्यों के सीडियों से घसीट कर नीचे गिरादेता है

बल्कि हमें सभ्य समाज से बहिष्कृत कर देता है।

जो स्वधर्माचरण से भ्रष्ट है उनकी सेवा करना आदमी को अनैतिक ही बनासकती है । ऊपर बतायेहुए 

गुण अप्नानेसे जीवन दुःखमाय हो जाता है! वैसे लोग सजीव नरक में रहना पड़ता है । हम अपने जीवन 

को स्वर्ग या नरक बनाना हमारे ही हाथों में है। हम क्या चाहते हैं वह खुद ही चुन सकते हैं!

atyanta kopa@h kaTukaa cha vaaNI daridrataa cha swajanEShu vairam l

nIchaprasamga kulahIna sevaa chihnaani dehE narakasthitaanaam ll 

- chaaNakya nIti

Excessive anger, displeasing diction, poverty, enmity with kith and kin, company of the wretched and servitude of the lowly - these are the signs of being in hell, even when embodied (having a bodily form) and staying on the earth.

Whether there is a heaven or hell after life, they certainly are - 'right here, right now,' when one is still living o this surface of the earth.

Excessive anger hurts oneself most, both physically and emotionally leading to perennial illness.  Anger is the worst enemy and the root cause of all the things that hurts and affects the body. ‘Krodho Vaishvaanaro Devo’ is what is said in ‘Niti Sastra’ of Sanskrit Language.

Unpleasant diction or harsh words are not appealing to anyone and others would avoid such a person. Poverty is something that no one wishes for. Enmity in one's own kith and kin agitates the mind so much that there will be no peace in mind. Company of the wretched not only hinders one's progress as a being, it spirals him down the ladder of morals and values too. Servitude of the lowly person is unpleasant because, one has to constantly fell his own faiths and beliefs, day in and day out, to please his master. Under all these circumstances, life becomes a living hell! We need not have to wait for after life, to see it! One should get out of such situations as soon as he possibly can. Heaven or hell, what we make of our lives is in our own hands. We can choose whether we want to make it merry or miserable!

స్వస్తి.

****************************************

అజరామర సూక్తి -76

अजरामर सूक्ति -76

Eternal Quote -76

षड्दोषाः पुरुषेणेह हातव्या भूतिमिच्छता l

निद्रा तन्द्रा भयं क्रोधः आलस्यं दीर्घसूत्रता ll - हितोपदेश, मित्रलाभ

షడ్దోషాః పురుషేణేహ హాతవ్యా భూతిమిచ్ఛతా l

నిద్రా తంద్రా భయం క్రొధః ఆలస్యం దీర్ఘసూత్రతా ll - హితొపదెశ, మిత్రలాభము

అతి నిద్ర, గ్లాని,భయము, కోపము అలసత్వము, విలంబము ఈ ఆరు గుణములు 

అభివృద్ధి నిరోధకములు.

అతినిద్ర : అతినిద్రా లోలుడు తెలివిలేని మూర్ఖుడు అన్నాడొక కవి. ఇది కాచి వడపోసిన 

సత్యము. చేయవలసిన పని చేతబెట్టుకొని నిద్రపోవలెననుకొనడము ఒక నికృష్టమైన 

ఆలోచన. నిద్ర కాసుకోనియైనా పనిని పూర్తి చేసి నిదురింవలేననుకోనుట ధీరుని, 

యోగ్యుని లక్షణము. నిద్రకు ప్రాముఖ్యత ఇవ్వటము వాళ్ళ బుద్ధిపదును కోరి 

తగ్గించుకొనుట మాత్రమే!

గ్లాని : అబ్బ ఇంతసేపు చేసినాము. ఇక కాస్త విశ్రమించుతాము అనుకొనుట కుందేలు 

తాబేలు కథకు అద్దము పట్టటమే! చేతిలో పండు పెట్టుకొని మనదేకదా మళ్ళీ 

తిందామనుకొంటే అతిధివచ్చి ఆరగించి పోయినట్లవుతుంది. అందువల్ల చేయవలసిన 

పని ఎప్పుడు కూడా చేసి విశ్రమించుట మంచిది.

భయము : భయము ఆలొచననల మయము,వృథా సమయము, నిరాశావలయము, 

చివరకు జీవితము విలయము.

కోపము : కోరి తెచ్చుకొన్న పాపము. పెంచుతుంది మాటల తాపము,తనువు 

స్వాధీనములొ ఉండనోపము,అసలది యమకూపము.

అలసత్వము: అలసత్వమునకు అలవాటు పడితే మనది తాబేలు కుందేలు కథే. భర్తృహరి 

ధీరుల్ విఘ్ననిహన్యమానులగుచున్ .....ప్రారబ్ధార్థము నుజ్జగించరు. అంటే పట్టువిడకు 

నీసాధన ఫలియించును శుభకామన అనియే అర్థము. రేపు చేయవలసినది నేడు, నేడు 

చేయవలసినదిపుడే చేయుట మన కర్తవ్యము.

విలంబము : చక్కని ఉదాహరణ రైలు యానము. ఉదయము 10 గంటలకు ఎక్క 

వలసిన బండికి కనీసము ఒక గంట ముందు ప్రయాణవేదిక (Platform) చేర 

తలచుతాము కదా! మిగతా పనులైనా అంతే. ఇంకా సమయముందిలెమ్మనుకొని గోళ్ళు గిల్లుకొంటూ కూర్చుని తరువాత చేయబూనినా కావలసిన ఫలితము తగ్గిపోనూవచ్చు అసలు రాకనే పోవచ్చు. కాబట్టి కార్యము తలపెట్టిన పిదప విలంబము పనికిరాదు.

కాబట్టి కార్యశూరుడు ఈ ఆరు లక్షణాలను దరిజేరనీకుంటే ఏపనినైనా లక్షణముగా 

సాధించగలడు.

षड्दोषाः पुरुषेणेह हातव्या भूतिमिच्छता l

निद्रा तन्द्रा भयं क्रोधः आलस्यं दीर्घसूत्रता ll - हितोपदेश, मित्रलाभ

अत्यधिक नींद, थकान, भय, क्रोध, आलसत्व और विलंब - समृद्धि के इच्छुक इस 6 दोष से बचना चाहिए।

कड़ी मेहनत और प्रयास, समृद्धि और सफलता की ओर लेजाते हैं।

अत्यधिक नींद - न केवल समय को बर्बाद करता है बल्कि व्यक्ति की सतर्कता को लूटता है।

थकान - अपने लक्ष्य की दिशा में काम करने के लिए उत्साह आदमी का इंधन होता है। अगर थकान को अपनाया तो काम पूरा करनेका समय बढ़ जाएगा। ठीक समय पर काम नहीं बनता तो एक एक समय पूरा कोशिश व्यर्थ होजाता है और अनर्थ भी हो सकता है।

डर - भय किसी भी तरह का हो भ्रम पैदा करता है, यह दिमाग को कंपित करदेता है, खोखला करदेता है। जहां भी डर होगा, निश्चित ही वहां आजादी नहीं हो सकती। हमारे मन में कई अंधेरे कोने होते हैं l दिए हुए काम, जिनकी तलाश में हम है उसे पूरा करनेकेलिए आत्मा निर्भरता बहुत आश्यक है l उनका उद्घाटन नहीं हो पाता जब तक कि हम डरते ही रहे। अपने काम खत्म करने के लिए नए साधन और रास्ते ढूँढने की कोशिश करने के लिए, साहसी बनना है। तभी हम कठिनाईयों का सामना करके काम सफल करसकते हैं l  

क्रोध – कोइ भी नीति वाक्य देखो वह क्रोध यानी गुस्सेसे सतर्क रहने केलिए ही उपदेश देता है l यह एक काला बादल है जो  हमारे मन पे छाकर मन को अपंग बनादेता हैं l  जिस कार्य केलिए हम लोगों को इकठ्ठा कर संपूर्ण करना चाहते हैं गुस्सा उस आशय को छिन्नभिन्न करदेता है। यह आदमी को जल्दबाजी में कदम उठाने की दिशा में ले जाता है। खौलतेहुए पानी में जिस तरह प्रतिबिम्ब देखा नहीं जा सकता, उसीताढ़ क्रोध की स्थिथिमे सच को देखा नहीं जा सकता । उसीलिए अगर कार्यसिद्धि चाहते हैं तो क्रोध जितना होसके उतना कम करलेना है। दरअसल क्रोध से मुक्त प्राणी भगवान् के नज़दीक पहूंचता है l

आलसता - आलसी व्यक्ति का न वर्तमान होता है न भविष्य ।परिश्रम सफलता के लिए एक ही रास्ता है।

विलंब - कल किसका क्या होनेवाला है यह कोई नही जानता। इसलिये बुद्धीमानको चाहिये कि कल किये जानेवाले काम आजही कर डाले। एक कहावत है, कल करेसो आज कर, आज करे सो अब, पलमें पर लय होयेगो बहुरी करोगे कब? इस संदर्भ में एक फ़िल्मी कवी के दो बेहतरीन पंक्तियाँ सुनाता हूँ l

हर घड़ी बदल रही है रूप जिन्दगी

छाँव है कभी, कभी है धूप जिन्दगी

हर पल यहाँ जी भर जियो

जो है समाँ कल हो न हो

हमें इस सूक्थी से ए समझना पद्ता है की  ऊपर के छः गुणो

में से कोई भी समृद्धि के लिए अनानुकूल हैं। उनसे हर कीमत पर बचें रहें!

ShaDdOShaa@h puruShENEha haatavyaa bhUtimichChataa l

nidraa tandraa bhayaM krodha@h aalasyaM dIrghasUtrataa ll - hitopadeSa, mitralaabhamu

One desirous of prosperity here should avoid 6 vices - excessive sleep, fatigue, fear, anger, laziness and procrastination.

Hard work is what leads to prosperity and the success of any endeavor.

Excessive sleep - robs not only the time spent in sleeping, but also the alertness of the person.

Fatigue - curtails one's enthusiasm to work towards his goal.

Fear - will not encourage one to be adventurous, to try new means and avenues to finish his task.

Anger - clouds one's judgement and leads him towards taking a wrong, hasty step.

Laziness - doesn't motivate one to get up and dust himself down. Nothing can be achieved by being stagnant. Industrious nature is the only way to success.

Procrastination - is the art of putting off something that should have been done the day before yesterday, until the day after tomorrow! This race of keeping up with yesterday, surely is the easiest way towards self-sabotage.

స్వస్తి.

 

****************************************

అజరామర సూక్తి -77

अजरामर सूक्ति -77

Eternal Quote -77

अक्रोधेन जयेत् क्रोधमसाधुं साधुना जयेत् l

जयेत् कदर्यं दानेन जयेत् सत्येन चानृतम् ll - महाभारत, उद्योगपर्व

అక్రొధేన జయేత్ క్రొధమసాధుం సాధునా జయేత్ l

జయేత్ కదర్యం దానేన జయేత్ సత్యేన చానృతం ll- మహాభారత, ఉద్యొగపర్వము

కోపమును శాంతముతోనూ ,దౌష్ఠ్యమును సద్వర్తన తోనూ, లోభమును దానము

చేతను, అసత్యమును సత్యముతోను జయించవలెను.

నిజముగా ఈ మార్గములు గాక పైన తెలిపిన అనైతికతలను జయింప వేరు

మార్గము లేదు. రెండు చేతులు కలిస్తేనే చప్పట్లు వినబడేది. కోపము వస్తేనే

ఇరువురు వ్యక్తులు కలబడేది. మరి ఇరువురిలో ఒకడు కోపగించుకోకుంటే

రెండవాడు చేతులూ కాళ్ళు గాలిలో ఊపవలసిందే. కోపమును గూర్చి ఇప్పటికి

చాలామార్లు చెప్పుకొన్నాము. ఇన్ని మార్లు అదే అదే పదే పదే చెబుతున్నారు మన

పెద్దలు అంటే అది ఎంత ఘాతుకమైనదో మనము అర్థము చేసుకొన వచ్చును.

కన్నుకు కన్ను కాలికి కాలు ఎన్నటికీ పరిష్కారము కానేరదు. కన్నుకు కన్ను

కాలికి కాలు మన సాంప్రదాయము కాదు. దుర్మార్గుని జయించవలెనంటే అది

సద్వర్తనతోనే సాధ్యము. ఈ విషయములో ‘విశ్వామిత్ర వశిష్ఠ మహర్షుల’

ఉదంతమే మనకు ఆదర్శము.

అనైతికతను నైతికతతోనే జయించ సాధ్యమౌతుంది. అనైతికునికి పతనమే

పరిష్కారము. వాలి రావణుడు ఇందుకు చక్కని ఉదాహరణలు. దానవీర

శూరుడగు కర్ణుడు అనైతికమగు దుర్యోధనుని ఆశ్రయించుట చేతనే తన

పతనమును తానే కొనితెచ్చుకొన్నాడు.

లోభమునకు విరుగుడు దానశీలతయే ! దధీచి, శిబి, బలి, కర్ణుడు తమ దాన

పరత్వము చేతనే అమరులై విలసిల్లుచున్నారు. ఆంద్ర భాగవతములో కారే రాజులు 

రాజ్యముల్ గలుగవే...’ అన్న పద్యమే దానగుణ నిబద్ధతకు శిలాశాసనము.

అసలు దాన గుణము కలిగిన వ్యక్తి తన ఇరుగు పోరుగుచే మంచిపేరు

సంపాదించుకొనుటయే గాక తనకవసరము ఏర్పడిన సమయములో అడగకనే వారి

సహాయమును పొందగలుగుతాడు.

అసత్యమునకు విరుగుడు సత్యవచనము మాత్రమే! సత్యవ్రతము కలిగినవాడు, గతము

గుర్తుంచుకొననవసరము ఉండదు, అదే అబద్ధాములాడు వాడయితే, ఆ

విషయమునకు సంబంధించి అప్పుడు ఏమి చెప్పినాడో గుర్తుంచుకొని అందుకు

అనుగుణముగా పరవర్తిన్చావలసియుంటుంది.

ఏదయినా పోరాబాటు జరిగితే తత్ఫలితమును అనుభవించక తప్పదు. ఇతరుల గూర్చి

మాట్లాడు సమయం,ఉలో ‘సత్యం భ్రూయాత్ ప్రియం భ్రుయాత్ నభ్రుయాత్ 

సతమప్రియం’ అన్నది పెద్దలమాట.

అడుగడుగుకూ దారి చూపించుతూ నడిచిన వారు మన పెద్దలు. వారి అడుగులలో 

మనము అడుగు వేసుకొంటూ నడచితే చాలు జీవితమును మనము సులభముగా 

సఫలము చేసుకొనవచ్చును.

अक्रोधेन जयेत् क्रोधमसाधुं साधुना जयेत् l

जयेत् कदर्यं दानेन जयेत् सत्येन चानृतम् ll - महाभारत, उद्योगपर्व

क्रोध , अक्रोध यानी शांति के साथ जीतना है; अनैतिकता को नैतिकता से जुटेहुए मनोबल के साथ जीतना है; एक कंजूस को दान से जीतना है; झूठ को सच के साथ जीतना है।

एक आंख के बदले आँख , दांत के बदले दांत, फिर, अंग के बदले अंगऔर जीवन के बदले जीवन .....ऐसा करनेसे कोई सांत्वना नहीं मिलता है! यह दुख का अंत करने के लिए कोई रास्ता नहीं होसकता है! एक क्रोधी सब समय क्रोध प्रदर्शित करता है और दर्शक लगातार उस गुस्से को शांत से ही स्वीकार करता है , कब तक क्रोधी अपने गुस्से को बरकरार रख सकता हैं? हमेशा केलिए वह गुस्सेमे नहीं रह सकता। आखिर, वह खुद को शांत रखने के लिए सीखना ही होगा, उसे कोई विकल्प नहीं है। क्रोध को शांति के साथही जीता जासकता है। इस बात की उदाहरण हम विश्वामित्र और वशिष्ठ महर्षि से पा सकते हैं l

अनैतिक, कानूनों का दुष्प्रयोग करके जीत भी जा सक्ता है, वे नैतिकता को नहीं अपनाते हैं। हमारे इतिहास और पुराणों में एक ही बात हम देखते हैं और वह है 'बुराई पर अच्छाई की जीत'। इसी कारण से हमारा साहित्य 'कल्याण साहित्य ' कहा जाता है। इस तरही के साहित्य भारत देश के शिवा कहीं और देश में नहीं मिलता l हमारे धर्म उसूलों पर निर्भर है l अन्य मतग्रंधो में ‘हाथी के दांत खाने

के और दिखानेके और’ होते हैं l

एक कंजूसी के ऊपर उदारता का जीत होता है। संपत्ति पर पकड़ रख के एक लोभी का धन किसी भी काम का नहीं होसकता, लेकिन अगर आसपास के लोगों के कल्याण के लिए वह धन को सच्चा और अच्छा उपयोग करने से लोगों का प्रेम, अभिमान,वात्सल्य और गौरव भी प्राप्त करसकता है। अगर उनकेलिए कोइ आपत्ती भी आई तो आसपास के लोग उनसे कंधेसे कंधा मिलाकर उस आपत्ती को ताल देते हैं l दुर्योधन, हालांकि कंजूस तो नहीं था, कर्ण के अलावा दुर्योधन भी दानी था l वे मात्सर्य से अपना मौत खुद मोललिया l

झूठ पर जीत ,सच्चाई बहुत ही सरल तारीखे से प्राप्त कर सकती है! ईमानदारी से मन और आत्मा शांतिपूर्ण रहता है। लेकिन यह  इतना आसान नहीं है l यह तो अभ्यास से ही हासिल होसकता है l सच कहने वाले को विषय पर अपने यादों के सिलसिला जारी रखनेका कोई जरूरत नहीं रहता

है! पकडेजाने के डर से झूट बोलनेवाला यादों का राशि दिमाग में रखलेना पड़ता है। अगर थोडा भी चूक गया तो पकड़ा जाएगा। इसके अलावा, सत्यवादिता एक नेक रास्ता है जहां कभी भी रोशनी ही रोशनी रहता है और पथिक को उस रास्ते पर चलना बहुत आसान होता है। सत्य इसलिए किसी के लिए जीतने की अकेला मार्ग है।

शांती, नैतिकता, उदारता और सच्चाई के साथ ईमानदारी रखें और जीवन 

सरल और शांतिपूर्ण बनाया रक्खें।

akrodhEna jayEt krodhamasaadhuM saadhunaa jayEt

jayEt kadaryaM daanEna jayEt satyEna chaanRtam

- mahaabhaarata, udyogaparva

Anger is won over with calm and coolness (without anger); the immoral are won with morale; a miser is won by charity; lies are won over with truth.

Eye for an eye, tooth for a tooth, then, limb for a limb, life for a life..... There is no solace inspite!. This is what is envisaged by other prescribed religious texts. This is no way to put an end to any kind of misery!

If one displays anger all the time and the onlooker keeps his calm, how long can the angry man keep his temper? He would feel like he is kicking his arms and legs against the air - no matter how much he tries, can't hurt the air. Eventually, he shall learn to keep his calm, he has no choice. Anger is won over with calmness. An excellent example for this we find in our Puranas is ‘Viswamitra and Vasishta’.

When immoral nature can be won over with morality. Our Ithasas and Puranas tell the same thing. That is why that literature is called 'Kalyana Sahityam.' Good alone triumphs over evil. We do not find such literature in other religious books of any kind.

A miser is won over with generosity. Possessions are not for clinging on, but for putting it to good use for the welfare of those around. A generous person can get help by his neighbors without any request. Thus he is establishing a harmonious society without any effort. Be generous and kind to others. That creates a healthy environment. It is said that Duryodhana, was not a miser, learnt 'charity' from Karna, but he made himself as a victim of jealousy.

Winning over lies is as simple as telling the truth! Honesty keeps the mind and soul peaceful. Lies do not stand a chance in front of it. Also, it is so much easier to be honest than not. When telling the truth, one doesn't have to remember anything for the future related to that particular event! Don't have to keep track of all the incidents related to the lies or have the fear of being caught. Moreover, truthfulness is the only way, when one's quest is the 'ultimate truth'. Truth is hence a win-win situation for anyone.

Keep thy calm, morality, generosity and honesty. Makes life simple and peaceful too.

****************************************

అజరామర సూక్తి -78

अजरामर सूक्ति -78

Eternal Quote -78

लोभात् क्रोधः प्रभवति लोभात् कामः प्रजायते l

लोभात् मोहश्च नाशश्च लोभः पापस्य कारणम् ll - अज्ञात

లోభాత్ క్రొధః ప్రభవతి లొభాత్ కామహ్ ప్రజాయతే l

లొభాత్ మోహశ్చ నాశశ్చ లొభాః పాపస్య కారణం ll - అజ్ఞాత

లోభము క్రోధ కారణము. లోభము కామ ప్రేరకము.లోభము మోహ నాశములకు 

నాంది. లోభము సకల పాపముల సమాహారము.

పేద తనకు ఇంకాస్త వస్తే బాగుండునని కోరుటలో తప్పు లేదు కానీ ఆ కోరికాతని ఆశా 

పరిధిని మించ కూడదు, పెంచకూడదు. ఇంకా కావాలనుకొనుట అత్యాశే కదా ! లోభి 

ఆశకు అంతము లేదు. ఆశకలిగిన వాడు ఇతరులకేమిస్తాడు. మరి ఉండి ఇవ్వలేనివాడు లోభియే కదా ! లోభము ఇంకా కావాలన్న కోరికను కలిగిస్తే అది క్రోధానికి పుట్టినిల్లవుతుంది. కోపము అగ్ని సమానము. అది తానూ కాలుతుంది ఎదుటివారిని కాలుస్తుంది. కోపము చివరికి ఇవ్వగలిగినది బూడిదే! అంటే వినాశనమే కదా! 

ఇంతవరకు కోపము చెడ్డది అని ఎన్నోవిధముల ఎన్నో సూక్తులలో చెప్పుట జరిగినది. 

ఇప్పుడు సైన్సు ఏమి చేబుతూవున్నది అన్న ఒక కొత్త కోణమును మీ ముందుంచు చున్నాను.

అడ్రినాలిన్ మరియు నోరాడ్రెన్‌లైన్ అన్నవి రెండు వేర్వేరు,  కానీ సంబంధిత హార్మోన్లు 

మరియు న్యూరోట్రాన్స్మిటర్లు. అవి అడ్రినల్ గ్రంథుల మధ్యలో (మెడుల్లా) మరియు కేంద్ర నాడీ వ్యవస్థ యొక్క కొన్ని న్యూరాన్లలో ఉత్పత్తి అవుతాయి. అవి రక్తప్రవాహంలోకి విడుదలవుతాయి. అవి రసాయన మధ్యవర్తులుగా కూడా పనిచేస్తాయి. అవి  వివిధ అవయవాలలోని నరములను ఉత్తేజితము చేస్తాయి. ఆడ్రినలిన్ కణాల రకాన్ని బట్టి అనేక రకాల చర్యలను చేయు శక్తి కలిగి ఉంటుంది. ఏదేమైనా, ఆడ్రినలిన్ యొక్క మొత్తం ప్రభావం ఒత్తిడి సమయాల్లో శరీరాన్ని ‘కోపానికి పోట్లాటకు’ లేక ఎదుటివాని కోపానికి ప్రతిస్పందనను కలిగించి యుద్ధానికి సిద్ధము చేస్తుంది. అనగా శక్తివంతమైన మరియు ఆకస్మిక చర్య కోసం ప్రాణులను ఉత్తెజితము చేస్తుంది. ఆడ్రినలిన్ యొక్క ముఖ్య చర్యలు హృదయ స్పందన రేటును పెంచడం, రక్తపోటు పెంచడం, ఊపిరితిత్తుల వాయు మార్గాలను విస్తరించడం, కనుపాపలను  విస్తరింపజేయటము, కండరాలకు రక్తాన్ని ఎక్కువగా పంపిణీ చేయటము, మరియు శరీర జీవక్రియను మార్చటము, రక్తంలో గ్లూకోజ్ స్థాయిని పెంచి మెదడునో ఆలోచనకు అతీతముగా చేయటము మొదలయిన ఎన్నో అవాంతరములను సృష్టించి అసలు శరీరమును మెదడును అతలాకుతలము చేస్తుంది. అందుకే

క్రోధో వైశ్వానరో దేవో ఆశా వైతరిణీ నదీ l

విద్యా కామ దుఘాః ధేనుః సంతుష్ఠిః నందనం వనంll

అన్నారు పెద్దలు. క్రోధము నిప్పు. తానూకాలుతుంది ఎదుటి వారినీ కాలుస్తుంది. ఆశ 

వైతరిణీ నది వంటిది. దీనిని యమ కూపము అనికూడా అంటారు. దీనిని పోల్చవలేనంటే ఇది మన డ్రైనేజి కన్నా ఒక వెయ్యి రెట్లు అసహ్యమైనది. పాపము చేసి పశ్చాత్తాపము లేని జీవి దీనిని దాటి యమసదనము చేరవలసి యుంటుంది. విద్య కామధేనువుతో సమానము. అందుకే ‘విద్వాన్ సర్వత్ర పూజతే’ అన్నారు పెద్దలు.

చివరిది సంతృప్తి. మనిషికి ఆనందమును ఇచ్చే అత్యంత ప్రబలమైన ఔషధము. అందుకే బలిచక్రవర్తి ‘తృప్తిన్ చెందని మనుజుడు సప్తద్వీపములనైన చక్కంబడునే’ అని 

గురువగు శుక్రునికే చెబుతాడు.

కావున ఈ క్రోధమునకు మూలహేతువగు లోభమును మనము విడిచిపెట్టవలసి 

యున్నది.  లోభము వల్ల జేసేవన్నీ పాప హేతువులే ! కాబట్టి లోభి మూట కట్టుకొనేది 

పాపము తప్ప వేరేమీ లేదు.

ఇక్కడ గమనించ వలసినది ఏమిటంటే లోభి కేవలము లోభిగా వుండిపోలేడు. 

ఎందుకంటే కోపము దానికి ఆత్మ. అందుకే ఈ కోపాన్ని గూర్చి పరమాత్మ గీతలో ఈ 

విధముగా చెబుతాడు.

క్రోధాత్ భవతి సమ్మోహః సమ్మోహాత్ స్మృతి విభ్రమః

స్మృతి భ్రంశాత్ బుద్ధి నాశః బుద్ధి నాశాత్ ప్రణశ్యతి 63 -- 2

కోపమన్నదొక కొరివి చూడమది

సమ్మోహాగ్నిని సంతరించును

సంమోహముచే స్మృతి విభ్రంశము

స్మృతి గతి తప్పిన బుద్ధి నాశనము 63 -- 2

మయ సభను చూచినది మొదలు తన వధ వరకు దుర్యోధనుడు తన మనసున అది 

తనకు కావలె నన్న కోరికతో మొదలుపెట్టి తన మరణము కొనితెచ్చుకొనే వరకు పై 

మానసిక ప్రకంపనలన్నీ పొందుట గమనించవచ్చు.(దుర్యోధనుడు మయసభలో 

స్థలమని భ్రమించి నీటి గుంటలో పడినపుడు ద్రౌపది నవ్విన వారిలో లేదని సభాపర్వము 

47 - అధ్యాయము 6 లో చూడనగును).

 ఇక్కడ ఒక చిన్న ఉదాహరణ మీ ముందుంచుతాను. ఒక Paper Board 1000 

రూపాయల విలువగలది కొన్నామని ఊహించుకొందాము. దాని పైన అడ్డముగా 8 

నిలువుగా 11 సరళరేఖలు గీచి 10X7 గళ్ళను తయారు చేస్తాము. ఇప్పుడు అడ్డముగా 

10 గళ్ళు నిలువుగా 7 గళ్ళు వుంటాయి. 10 కోపమోచ్చే సన్నివేశాలను 7, వారములోని ఏడు రోజులను తెలుపుతాయి. కోపము వచ్చినపుడల్లా ఒక నల్ల Marker Pen తో X 

ఒక్కొక్క గడిలో గీచుతూ పోయినామనుకొండి. వారాంతానికి ఆ Board మరియు దానిని అంటించిన గోడ ఎంత అసహ్యముగా కనిపించుతాయో గమనించండి. ఇక్కడ గళ్ళను ఏర్పరచే గీతలు నీలోకలిగే ఉద్వేగ పరంపరలు. ఆ Paper Board నీ మనసు, దానిని అంటించిన గోడ నీవే! ఇప్పుడు ఒక్క విషయము యోచించు. ఆ 'X' లేకపోతే గళ్ళవసరములేదు, గళ్ళవసరము లేకుంటే గీతలవసరము లేదు. గీతల అవసరము లేకుంటే Paper Board అవసరము లేదు. ఆ Paper Board అంటించే అవసరమే లేకుంటే గోడ ఎంత అందముగా వుంటుందో చూసుకో! మరి 'గోడ' అంటే నీవే కదా! కాబట్టి లోభము,మోహము, కోపము నీ దరికి రానివ్వకుంటే నీలో పరమాత్మను ప్రతిష్ఠించుటకు సిద్ధమైనావని భావించు. అంతకు మించిన ఆనందము వేరేమున్నది చెప్పగలవా ?

लोभात् क्रोधः प्रभवति लोभात् कामः प्रजायते l

लोभात् मोहश्च नाशश्च लोभः पापस्य कारणम् ll - अज्ञात

लालच से क्रोध निकलत है; लोभ वासना / इच्छा को जन्म देता है; लालच बर्बादी को पैदा करती है और अन्ततः लोभ पाप का कारण है।

यह सही है की गरीबी ज्यादा चाहता है, उसका एक सीमा होसकती है l लेकिन लोभ ... सब कुछ यानी बिना कोइ हद के ! उसका कोई अंत नहीं है । लालची होता है तो वह हमेशा कुछ न कुछ चाहता ही रहता है। वैसा आदमी अपने रास्ते में आनेके सब कुछ भस्म करके अपना ख्वाइश पूरा करलेना चाह्ता है । वह एक राक्षस की तरह है। लालच अन्ततः पाप के ढेरा बननेका दोहद होता है । Science क्रोध के बारेमे क्या कहता है, थोड़ा अब देखे !

एड्रेनालाईन और नॉरएड्रेलाइन दो अलग-अलग लेकिन संबंधित हार्मोन और न्यूरोट्रांसमीटर

हैं। वे अधिवृक्क ग्रंथियों के केंद्र ( मज्जा ) और कुछ न्यूरॉन्स में  उत्पादित होते हैं केंद्रीय

तंत्रिका तंत्र का। उन्हें रक्तप्रवाह में छोड़ा जाता है और रासायनिक मध्यस्थों के रूप में काम

करता है, और तंत्रिका आवेगों को विभिन्न अंगों तक पहुंचाता है। एड्रेनालाईन में कई अलग-

अलग क्रियाएं होती हैं जो कोशिकाओं के प्रकार पर निर्भर करती है। हालांकि, एड्रेनालाईन का

समग्र प्रभाव तनाव के समय में, जोरदार और / या अचानक कार्रवाई के लिए शरीर को

'लड़ाई या उड़ान' की प्रतिक्रिया के लिए तैयार करना है। एड्रेनालाईन की प्रमुख क्रियाओं में

हृदय की दर में वृद्धि, रक्तचाप में वृद्धि, फेफड़ों के वायु मार्ग का विस्तार, आंख में पुतली का

विस्तार करना (फोटो देखें), मांसपेशियों को रक्त का पुनर्वितरण करना और शरीर के

चयापचय में बदलाव करना है , ताकि रक्त शर्करा को अधिकतम किया जा सके।स्तर (मुख्य

रूप से मस्तिष्क के लिए)। एक निकट संबंधी हार्मोन, नॉरएड्रेनालाईन, मुख्य रूप से

सहानुभूति तंत्रिका तंत्र के तंत्रिका अंत (और साथ ही अधिवृक्क मज्जा से अपेक्षाकृत कम मात्रा

में) से जारी किया जाता है।

इसके अलावा लालच क्रोध को जन्म देता है। लालची की पहली प्रतिक्रिया गुस्सा है। क्रोध असंतोष और अस्वास्थ्यकर भावना, जन्म देता है। क्रोध न ही अपन को बल्कि दूस्रों को भी जलादेती है।

लालच वासना को जन्म देता है। वासना कभी नहीं बुझती है । वह तो मन में भोगों को पैदा करनेवाला यन्त्र है।

वासना और क्रोध के साथ संयुक्त लालची सभी के पाप करने की दिशा में अपने विनाश की ओर बढ़जाता हैआदमीविनाश तो आदमी को सीधा नरक ही पहुँचासकती है।

इच्छा और प्रेम के साथ जुटेंगे तो अश्लीलटा उस के निकट भी नहीं आ सकती। एक हंसमुख चेहरा के साथ आदमी सब को खुशी की रोशनी में लोगोंको सब कुछ करलेनेका अवसर दे सकता है। अगर आदमी गुस्से में है, तो उसका शरीर के लिए वह नुकसान का कारण बनता है । गीता भी गुस्से के बारे में यही कहता है।

क्रोधात भवति सम्मोहः सम्मोहात स्मृति विभ्रमः।

स्मृति भ्रंशात बुद्धि नाशः बुद्धि नाशात प्रणश्यति।63।

क्रोध से मूढ़ता उत्पन्न होती है।मूढ़ता से स्मृति नष्ट हो जाती है।स्मृति के नष्ट हो जाने से बुद्धि का विनाश हो जाता है।बुद्धि के विनाश से व्यक्ति ही नष्ट हो जाता है।

क्रोध अंततः मूर्खता की ओर जाता है। हम निम्न उदाहरण के साथ इस श्लोक का अर्थ जान्ने केलिए कोशिश करते हैं।

एक पेपर बोर्ड 1000 रुपयों का खरीदें। क्षैतिज आठ रेखा और खड़े ग्यारह रेखा आहरण करेंगे। अब आप क्षैतिज 10 बक्से खडा 7 बक्से बनाए हैं माने अब आप 7x10 बक्से बनाए हैं। 7 सप्ताह के दिन और 10 एक दिन में क्रोध आने की संख्या है। आप क्रोध में कभी दूसरोंको परेशान करते हैं तो बॉक्स में एक बड़ा X लगादो। एक सप्ताह के अंत तक ऐसा करते हैं और तब हम यह देखते हैं की दीवार को लगायागया बोर्ड 'X' से कितना जर्जर लगता है। बोर्ड और दीवार दोनों भी बहुत बदसूरत दीखते हैं । और उसे देख के आप को आप ही के ऊपर घृणा हो जाता है ।

अगर 'X' क्रोध का प्रतिनिधित्व करता है, जबकि बक्से प्रति दिन आप क्रोध कियेसो संख्या पूरे हफ्ते के लिए प्रतिनिधित्व करते हैं। 'X' और बक्से अपने भावनाओं का प्रतिनिधित्व करते हैं, बोर्ड अपने मन का प्रतिनिधित्व करता है और दीवार अपने आप को l अगर आप को 'X' लगानेका जरूरत नहीं है तो या तो बोर्ड का जरूरत पडता ना ही दीवार को लगानेका। अब देखेंगे तो दीवार स्वच्छ और बेदाग है और उसी तरह अपनेआप भी।

Lobhaat krodhaH prabhavati lobhaat kaamaH prajaayate l

Lobhaat mohashcha naashashcha lobhaH paapasya kaaraNam ll - aj~naata

Greed originates anger; greed leads to lust/desire; from greed comes attachment and that takes to ruin; greed is the cause of all sins.

Poverty wants much, but avarice... everything! There is no end or means to justify them either. He who is greedy is always wanting something. It is like a monster, standing with his mouth wide open, to devour everything that comes its way. The more that greed is fed, the more hungry it gets!

Apart from all these havoc that greed causes, it is the originator of anger. When the greedy doesn't get what his heart desires, the first response is to get angry. Anger breeds resentment, another unhealthy emotion, to go along with it. Anger burns the angry first, before causing any harm to the person he is angry with! Let us know what science says about anger.

Adrenaline and noradrenaline are two separate but related hormones and neurotransmitters. They are produced in the centre (medulla) of the adrenal glands and in some neurons of the central nervous system. They are released into the bloodstream and serve as chemical mediators, and also convey the nerve impulses to various organs. Adrenaline has many different actions depending on the type of cells it is acting upon. However, the overall effect of adrenaline is to prepare the body for the ‘fight or flight’ response in times of stress, i.e. for vigorous and/or sudden action. Key actions of adrenaline include increasing the heart rate, increasing blood pressure, expanding the air passages of the lungs, enlarging the pupil in the eye (see photo), redistributing blood to the muscles and altering the body’s metabolism, so as to maximise blood glucose levels (primarily for the brain).

Greed gives rise to lust. Lust is never quenched and is inflamed further with indulgence.

Greed conjoined with lust and anger can only lead towards attachment and destruction, all of which, lead one towards committing sin. They say hell has 3 gates - lust; anger and greed, all of which can originate from greed. The best way to keep away from spiraling down this road, is keeping greed at bay.

Only a vulgar mind will command a thing when he can get it done with willingness and love for a mere asking. A man with a cheerful countenance carries the sunshine of happiness with him. Angry man causes harm to his body, keeps others on tenterhooks. He suffers and makes others suffer. Bhagavadgita too says the same about anger.

krodhad bhavati sammohah

sammohat smriti-vibhramah l

smriti-bhramsad buddhi-naso

buddhi-nasat pranasyati ll Bhagavadgita 2- 63

Anger ultimately leads to foolishness and thus the affected gets insane. Let me illustrate this Sloka with the following example.

Buy a paper board worth Rs.1000. Draw eight lines horizontally. Draw eleven lines vertically. Now you have 7 boxes horizontally and ten boxes vertically. Now fix it to a wall of beautiful colour. Now you have 7X10 boxes. While 7 is the number of week days 10 is the number of times you get the anger. Whenever you get anger and annoy others put a big cross fitting into the box. Like that do up to the weekend and then observe. Both the paper and also the wall look so shabby that you yourself hate it. While the crosses represent the anger, the boxes represent the number of times you got anger per day and as such for the entire week. While crosses and the boxes combined represent your state of emotion, the paper represents your mind and the wall represents yourself. If you don't need to put any cross there is no need for the mind to provide space there for and as such no need to stick it to the wall. The wall is clean and immaculate and hence you yourself.

****************************************

అజరామర సూక్తి -79

अजरामर सूक्ति -79

Eternal Quote -79

 

पश्य क्रमवशात् प्राप्‍तं भोज्यकालेऽपि भोजनम् l

हस्तोद्यमं विना वक्त्रे प्रविशन्न कथञ्चन ll - पञ्चतन्त्र

పశ్య క్రమవశాత్ ప్రాప్తం భొజ్యకాలే.పి భొజనం l

హస్తోద్యమం వినా వక్త్రే ప్రవిశన్న కథఞ్చన ll - పఞ్చతంత్రము

ఈ వాస్తవమును మనసారా గమనించండి. భోజనము ఆకులో ఉన్నంత మాత్రాన చేతిని వాడనిదే నోటిలోకి పోదు. అంటే ప్రయాణము లేనిదే పని నెరవేరదు. పనిని గూర్చి తెలిసినంత మాత్రాన ఫలితము చేతిలోనికి రాదు. 

తెలిసిన విషయాన్ని పని లో ప్రయోగించితేనే ఫలితము వస్తుంది. 'గాలిలో దీపము పెట్టి

దేవుడా నీవే దిక్కు' అంటే దేవుడు నేను చూసుకొంటా నీవు ఊరకనే వుండిపో అంటాడా! అందుకే భగవద్గీతలో శ్రీ కృష్ణ పరమాత్ముడు అర్జునునితో ఈ క్రిందివిధముగా తెలిపినాడు.

కర్మణ్యే వాధిగారస్తే మా ఫలేషు కదాచనl

మా కర్మఫల హేతుర్భూః మా తే సంగోస్త్వ కర్మణి ll 47--2

కర్మకు నీవే కర్తవు గానీ

ఫలమాశించకు పట్టు వదలకు

కర్మల జేసెడు కష్టమెందుకని

నిష్కర్మలబడి నీరసించకు 47--2

భగవానుడు ఫలము ఎందుకు ఆశించ వద్దంటున్నాడు అన్న మాటకు ఒక చిన్న

ఉదాహరణ . ( ఈ ఉదాహరణలు లౌకిక దృష్టి తోనే వ్రాస్తున్నాను తప్పితే పార లౌకిక

దృష్టి తో కాదు. ఏ అమెరికాకో పోవలెనని air ticket తీసుకొన్నావు. నీకు అనుకొనని

అవాంతరాలవల్ల ఆ Flight తప్పింది. Ticket నెక్స్ట్ Flight కు మార్చుకొన్నావు. అంతలోనే

నీవు కలువవలసిన వ్యక్తి incoming flight లో దిగి నీకొరకు వస్తూ కనిపించినాడు.

నీవు ఎక్క వలసిన flight crash అయింది. ఇక్కడ నీ తప్పేమీ లేదు. నీవు

మనసారా నీ ప్రయత్నమూ చేసినావు. జరుగలేదన్నది దైవనిర్దేశము. మరి నీకు అంతా

మేలే జరిగినది కదా ! ఫలితము నీ కోరిక మేరకు అయివుంటే air crash తో ముగిసేది.

అందుకే నీ ప్రయత్న లోపము లేకుండా నీవు చిత్తశుద్ధితో పనిచేస్తే నీకు మంచి జరుగు

తుంది ఆశించినది జరుగాకున్నా! కాబట్టి పరిజ్ఞానము ఉంచుకో, పనితనము పెంచుకో,

పనిబడితే వాడుకో, పరమేశ్వరుని నమ్ముకో, ఆయన ఇచ్చే ఫలితాన్ని అందుకో!

पश्य क्रमवशात् प्राप्‍तं भोज्यकालेऽपि भोजनम्

हस्तोद्यमं विना वक्त्रे प्रविशन्न कथञ्चन- पञ्चतन्त्र

सब कुछ हमारे खुद के प्रयासों के माध्यम से हासिल होता है। कोई रास्ता और नहीं है, यहॅा तक कि 

भोजन मुह में डालने में हाथ के प्रयास के बिना, भोजन के दौरान उपलब्ध नहीं होता है।

प्रयास के बिना, कोई परिणाम नहीं निकलता है। यहां तक कि अपने भोजन करने केलिए हाथ का 

इस्तेमाल नहीं करते हैं तो खाना थाली में ही रह जाता है । कुछ भी नहीं मुफ्त में आता है। जीवन में 

कुछ  न कुछ हासिल करने के लिए कड़ी मेहनत की जरूरत पड़ती है।

बाहर के हवा में दिया जलाया रख के भगवान् तू ही संभालना बोलेंगे तो वह मूर्खता के शिवा और

कुछ नहीं है। बिना दर्द के कोई फ़ायदा नहीं होता । भगवान् श्री कृष्ण ने भी गीता में

कर्मण्येवाधिकारस्ते मा फलेषु कदाचन।

मा कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते सङ्गोऽस्त्वकर्मणि।।2.47।।

तेरा कर्म में ही अधिकार है ज्ञाननिष्ठामें नहीं। वहाँ ( कर्ममार्गमें ) कर्म करते हुए तेरा फलमें

कभी अधिकार न हो अर्थात् तुझे किसी भी अवस्थामें कर्मफलकी इच्छा नहीं होनी चाहिये।

यदि कर्मफलमें तेरी तृष्णा होगी तो तू कर्मफलप्राप्तिका कारण होगा। अतः इस प्रकार

कर्मफलप्राप्तिका कारण तू मत बन।

क्योंकि जब मनुष्य कर्मफलकी कामनासे प्रेरित होकर कर्ममें प्रवृत्त होता है तब वह

कर्मफलरूप पुनर्जन्मका हेतु बन ही जाता है।

यदि कर्मफलकी इच्छा न करें तो दुःखरूप कर्म करनेकी क्या आवश्यकता है इस प्रकार कर्म

न करनेमें भी तेरी आसक्तिप्रीति नहीं होनी चाहिये।

अपना जो कर्त्तव्य है उसे हम पूरा निभाना है. सिर्फ फल जो होता है वह भगवान् पर छोड़ना है। फल 

अगर हमारे प्राप्त में है तो वह जरूर हमें मिलता है। काम जानने से फल नहीं आता । उस जान्कारी 

का प्रयोग काम में करेंगे तो और काम दिल से करेंगेतो भगवान् भी खुश होके हमें

जोकुछ भी मिलना चाहिए हमें देदेता हैं।

सिर्फ जानकारी से कोई लाभ नहीं है, उसे काम में प्रयोग करना है । फल पाने केलिए प्रार्थना के साथ 

प्रयत्न का भी जरूरत होता है।

paSya kramavaSaat praaptaM bhojyakaalE.pi bhojanam l

hastOdyamaM vinaa vaktrE praviSanna katha~nchana ll - pa~nchatantramu

If one thinks that everything can be achieved through his own efforts, it can never be adjudged as a balanced thinking. See, no way can even food be available during a meal, without the effort of the hand in putting it into the mouth. Bhagwan Shrikrishna told the same in the Bhagavadgita which is as follows:

“Karmanye vadhikaraste Ma Phaleshu Kadaachana l

Ma Karma Phala Hetur Bhur Ma Te Sango Stv Akarmani ll”

The meaning of which is

You have every right to work but not expecting the fruits out of it. Let the focus be not on the fruits and never be inactive.

Without putting in effort, there is no result. Even in an action as simple as eating one's own food, the effort of the hand is essential for the food in the plate to reach his mouth. Nothing comes for free. The only place 'success' comes before 'work' is, the dictionary! Because in the Alphabetical order ‘S’ comes before ‘W’. One has to work hard to achieve anything in life also, only then, does he understand the value of the results as well. Anything that is not hard earned, is easily taken for granted and squandered. When one understands the pain behind the gain, his attitude and approach towards life changes all together.

Knowing is not enough, one must apply. Willing is not enough, one must do it.

స్వస్తి.

****************************************

అజరామర సూక్తి -80

अजरामर सूक्ति -80

Eternal Quote -80

अकृत्वा परसन्तापम् अगत्वा खलनम्रताम् l

अनुत्सृज्य सतां मार्गं यत्स्वल्पमपि तद्बहु ll

అకృత్వా పరసంతాపం అగత్వా ఖలనమ్రతాం l

అనుత్సృజ్య సతాం మార్గం యత్స్వల్పమపి తద్బహుః ll

మానవుడు తన ఉన్నతి కొరకు ఇతరులను నొప్పి పెట్టుట, ఇతరులను వంచన చేయుట, అన్నవి హీనమైన మార్గములు . తానూ పొందే లబ్ది ఒకవేళ తక్కువైనా మానవుడు ధర్మ పథమునెప్పుడూ విస్మరించ కూడదు.

పరహింసా పరకీయ విత్త హరణాభావంబు సత్య వ్రతా

దరముం దానపరత్వ మన్యవనితోడంతోక్తి మూకత్వముం

బరతృష్ణాజరభంజనంబు గురు నమ్రత్వంబునుం బ్రాణ భృ

త్కరుణా శాస్త్ర సమద్వ సద్విధులు భద్రప్రాప్తికిన్ మార్గముల్

పరుల హింసింపకుందుటయు, పరధనము నపహరించకుండుటయు, సత్య నియమమును ఆదరించుటయు, దానమందాపేక్ష కలిగియుండుటయు , పర స్త్రీలను గూర్చి చెడుగు మాట్లాకుండుటయు, పేరాశ అన్న ప్రవాహమునకు ఎర కాకుండుటయు,

 పెద్దలయందు వినయమును,జీవులయందు కరుణ, శాస్త్రములయందు సమభావన, సత్కార్యాచరణ అన్నవి మోక్ష మార్గములు. 

ఇది భర్తృహరి మాట. ఇంతకు మించి చెప్పవలసినది లేదు నా నోట. వింటే జీవితము పూవుల తోట, వినకుంటే కడపరాళ్ళ మేట.

अकृत्वा परसन्तापम् अगत्वा खलनम्रताम् l

अनुत्सृज्य सतां मार्गं यत्स्वल्पमपि तद्बहु ll

महानता वहीं सिद्ध होसकता है जहाँ दूसरों को नहीं उत्पीडन करते हैं यानी नहीं तडपाते हैं, स्वार्थ 

केलिए झूठी नम्रता से लोगों को धोका देना चाहते हैं, सिर्फ और सिर्फ धर्मं के मार्ग पर ही चलकर , 

अगर थोडा ही हासिल करलेते हैं वही अच्छा पन्था है ।

अन्य प्राणियों को परेशान करना, धर्म के नाम पे व्यापार करना, झूठी विनम्रता दिखाके लोगों को 

धोका देना , ऐसे कार्यों से अगर कोई जीवन में सब कुछ हासिलकरलेता है , तो भी उस से आत्मानंद 

उठा नहीं सकता। उसे एक न एक दिन करनी का फल भुगतना ही पड़ता है। इसतरह के कमाई से वे 

मन के किसी भी शांति नहीं पासकते है। वैसे लोगों के मन , मूर्ख और दूसरों को धोखा देने के लिए 

कुटिल योजनाओं को मंथन करनेमे, लगातार व्यस्त रह्जाता है।

मूल्यों का कदर करतेहुए एक ही बार में सब, पहाड़ों पर चढ़नहीं सकता, शिखाराग्र नहीं पहुँच 

सकटा लेकिन जो कुछ भी हासिल की है, वही अधिक है! मन को चैन और सुकून के अलावा कुछ भी 

नहीं चाहिए । यही कारण है कि उसे अधिक स्पष्टता, पवित्रता और धार्मिकता देता है! धन और मन शत्रु 

होते हैं। अगर धन मन को कब्जा करलिया तो आदमी अनैतिक बनजाता है। अगर मन धन पर कब्जा 

करलिया तो आदमी नैतिक बनजाता है | अंतर तो बहु कम दिखता है लेकिन अपनाना उतना आसान 

नहीं है ।

पुण्य, नैतिकता और सत्कर्म ही आप के पथ रखें।

akRtvaa parasantaapam agatvaa khalanamrataam l

anutsRjya sataaM maargaM yatswalpamapi tadbahu@h ll

Without tormenting others, without putting forth false modesty, without giving up the path of the noble, any little achieved, attained is more.

Tormenting other beings, being dishonest, showing false submissiveness, trading off the very essence of dharma, one may think he has achieved everything in life. That might make him rich and comfortable too. But these benefits do not stay for long. Moreover, they do not bring any peace of mind. The mind is constantly busy, churning up devious plans to fool and cheat others.

Keeping the values, one may not climb mountains or reach the pinnacles of the noble, all at once. But any little achieved (without the above influences), is more! That gives him more clarity, purity and piety! Isn't that a much better reward than riches?

Keep thy path of virtue, morality and nobility.

స్వస్తి.

****************************************

అజరామర సూక్తి -81
अजरामर सूक्ति -81
Eternal Quote -81

अर्था गृहे निवर्तन्ते श्मशाने मित्रबान्धवाः l

सुकृतं दुष्कृतं चैव गच्छन्तमनुगच्छति ll

అర్థా గృహే నివర్తంతే శ్మశానే మిత్రబాంధవాః l

సుకృతం దుష్కృతం చైవ గచ్ఛంతమనుగచ్ఛతి ll
ఇదే అర్థమునిచ్చే ఇంకొక శ్లోకము కూడా వుంది అది కూడా చదవండి.
ధనానిభూమౌ పశవశ్చ కోష్టే నారీ గృహద్వారే జనాః స్మశానే l

దేహ శ్చితాయాం పరలోకమార్గే కర్మానుగో గచ్ఛతి ఏకమాత్రాఃll
ధనమును భూమియందును, పశువులు, పశువుల కొట్టము లోనూ, భార్యను యింటి 

ఇల్లాలు గడప వరకూనూ, మిత్రజన బాంధవులు స్మశానము వరకునూ, ఈ కనిపించే 

స్థూల దేహము చితి చేరు వరకు నీకు తోడు. మరి నీ తోడు ఎవరు ?ఏకాకివై పరలోక 

మార్గమును పట్టి పోవునపుడు కర్మమొక్కటే  అనగా నీ మంచి చెడుల కర్మఫలితమే 

నిన్ననుసరించుచున్నది.
ఆకాలము ధనమును భూమిలో దాచే వారు ఇప్పుడు వార్దుషీ గతము. (అనగా 

బ్యాంకులలో నిద్ర చేస్తుంది.) నగలు, వెండి వస్తువులు Lockers లో నిద్ర చేస్తాయి. 

ఎందుకంటే ఈవు ఇంకా సంపాదనకే జీవితము అంకితము చేసియుంటావు కాబట్టి 

వార్దుషి లోని డబ్బు కదిలించవు. మహా అంటే దాచుకొన్నది పనికి వచ్చేది అంత్య 

క్రియలకే. అదికూడా నీవు చూడబోవుటలేదు. మరి నీకెందుకీ తపన. భార్య సహధర్మ 

చారిణి కానీ నీవు విగతి చెందిన పిదప మహా అంటే నీతో సాగేది గడప వరకే! కానీ నీతో 

వచ్చుట తన ధర్మము కాదు. తన బాధ్యతలు, నీవు వదలి వెళ్ళినవి, సంపూర్తి చేయుట. 

కాబట్టి ఆమె కూడా నీతో రాదు. బ్రతికి యుండగా నిన్ననుసరించిన నీ బందుమిత్రులో 

నిన్ను అనుసరించుతారు కానీ స్మశానము వరకే! ఆతరువాత ఒక్కసారి నీటిలో మునిగి 

తమ దారిన తాము పోతారు. మరి నీ జీవితమంతా నిన్నంటిపెట్టుకొన్న నీ స్థూల 

శరీరమో, నిన్నోదిలి చితిమంటలలో కాలిపోతుంది. ఆతరువాత నీ ఆనవాలేదీ మిగలదు 

అన్నది నీవు గుర్తుంచుకోవలసినది. నీ ప్రయాణము అంతటి తో ఆగుట లేదు. నీవు 

పరలోక మార్గమున పయనించుతూ వుంటే నీ కర్మలు , అవి మంచివో చెడ్డవో నిన్ను 

అనుసరించి వస్తూనే వుంటాయి పైకి చేరే వరకు. నీ కష్టము మొదలయ్యేది అక్కడనే! 

అవి మంచివైతే నీకు మంచిదే! చెడ్డవైతే ఆ దుష్ఫలితములను అనుభవించేటపుడు 

నిన్నెవ్వరూ రక్షించలేరు. ఇప్పటినండియైనా, ఇది చదివిన తరువాతనైనా , మంచిని 

ఉంచు , మంచిని పెంచు, మంచిని పంచు.

अर्था गृहे निवर्तन्ते श्मशाने मित्रबान्धवाः

सुकृतं दुष्कृतं चैव गच्छन्तमनुगच्छति

इसी अर्थ का और एक श्लोक इस सिलसिलेमे आप को याद दिलाता हूँ l

धनानि भूमौ पशवश्च गोष्ठे भार्या गृहद्वारि जनः श्मशाने।

देहश्चितायां परलोकमार्गे कर्मानुगो गच्छति जीव एकः।।

मनुष्य जब मरता है तब सारी धन सम्पत्ति भूमि पर ही पड़ी रह जाती है

पशु बाड़ें में खड़े रहते है पत्नी घर के दरवाजे तक साथ देती है । मित्र बन्धु सम्बन्धी श्मशान तक

साथ चलते है ।

इस दुनिया से कोई गुजर रहा है, अपनी सारी संपत्ति पीछे छोड़ दता है। पुराने जमानेमे लोग घर के अन्दर एक घडा खोद कर अपने धन दौलत उसमें रखते थे l  उनका भौतिक संपत्ति मरेहुवे

 आत्मा के साथ स्मशान तक नहीं जाता । खर वह धन द्वार तक भी नहीं आता है! सिर्फ पत्नी घर के द्वार तक आती है l उनके प्रियजनों केवल श्मशान को उसे ले जाने के लिए लंबे समय तक आते हैं।

 उनके काम वहाँ समाप्त हो जाता है, वे वहाँ से अपने अपने घर वापस चले जाते हैं। और जो देह तुम्हारा आवास था वह तो चिताभस्म होजाता है l
आगे अपने यात्रा में, केवल साथी हैं अपने किएहुए अच्छे और बुरे कर्म फल हैं। लेकिन ऊपर पहूँचकर 

इन कर्मों का फल ऊपर पहुँचकर तुझको ही भुगतना पड़ता है । उसी लिए कोई भी अपनी आगे की 

यात्रा के लिए एक सुखद सांगत्य चाहता है, माने अच्छे कर्म और सिर्फ अच्छे कर्म करता है तो केवल

उसी के जरीए अपना स्थान सुख सुविधा के साथ वहाँ पा सकता है ।

arthaa gRhE nivartantE SmaSaanE mitrabaandhavaa@h

sukRtaM duShkRtaM chaiva gachChantamanugachChati

There is one more shloka of this kind which is given here under.

Dhanani Bhumau Paschvasha Gosthe, Narri Gharwadare Jana: SmaSaanE l

Deshchitiyaa Paraloka Marge, karmanugo Gacchati EkMatrAh ll

 When the body is set to rest, the wealth remains in the ground where you 

have dug and placed it, the animals remain in the shed, wife accompanies to the threshold of the house, the friends and relatives move along with you to the grave yard and the body serves as the feast to the pyre. After that, only the results of your good and bad deeds which put together are called karma phal, will accompany you to that Loka where the good or bad will borne by you according to your karma phal.

In his lonely journey onward, the only companions are his very own good 

AND bad deeds. There is no escape from them. Whether one likes it or not, 

his vices and virtues follow him and he will have to bear the fruit for sure!

If one wants an enjoyable company for his onward journey, he better start 

working when he is here! With good company, with minimum setbacks. Then 

only his journey will be pleasure worthy.

స్వస్తి.

 ****************************************

అజరామర సూక్తి -82

अजरामर सूक्ति - 82

Eternal Quote -82

यावत्स्वस्थो ह्ययं देहो यावन्मृत्युश्च दूरतः l

तावदात्महितं कुर्यात् प्राणान्ते किं करिष्यति ll - चाणक्य नीति

యావత్స్వస్థో హ్యయం దేహో యావన్మృత్యుశ్చ దూరతఃl

తావదాత్మహితం కుర్యాత్ ప్రాణాంతే కిం కరిష్యతి ll - చాణక్య నీతి

దీపము ఉన్నపుడే ఇల్లు చక్క బెట్టుకోమ్మన్నది పెద్దలమాట. వారు కాచి వడపోసిన సత్యాలే చెబుతారు. 

వారికెప్పుడూ తమకు మేలుచేసిన సంఘానికి మేలుచేసే తలము తప్ప అన్యదా వుండదు. మహా మేధావి 

చాణక్యులవారు

పళ్ళు రాలి నడుము వంగి పతనమై పోనపుడే

అందము ఆరోగ్యముతో అలరు దేహమున్నపుడే

అంచెలంచెలుగ మంచిని అసాంతము మూటగట్టు

వాసనలకు బానిసవై వాస్తవాన్ని మరచితివో

పరుపు వరకే నీ దేహము పరిమితమై పోతుంది

వెనుక చింత చేసితివా వెర్రితనము ఔతుంది

ఆది శంకరులవారు కూడా 'భజగోవిందం భజగోవిందం గోవిందం భజ మూఢమాతే' అని ఎంతో దాక్షిణ్యము 

కలిగిన మాటను నిర్దాక్షిణ్యముగా చెప్పినారు . ఇంకా

' నారీ స్తన భర నాభీ దేశం దృష్ట్వా మాగా మోహావేశం

ఏతన్మాంస వసాది వికారం మనసివి చింతయ వరం వారం '

అని కుండ బద్దలు కొట్టినంత విపులముగా విశధముగా చెప్పినారు.

కాబట్టి సత్కర్మలకు చిన్నవయసునుంది అలవాటు పడితే పెద్దయిన తరువాత వాటి ఫలితాలు 

అందుకోగలుగుతారు.

यावत्स्वस्थो ह्ययं देहो यावन्मृत्युश्च दूरतः l

तावदात्महितं कुर्यात् प्राणान्ते किं करिष्यति ll - चाणक्य नीति

जब तक शरीर दुरुस्त है, मौत बहुत दूर है तभी आत्मा के लिए लाभकारी कर्म करना है। जब मौत के 

पास पहुँच जातेहैं तो तब कुछ भी नहीं कर सकते ! लम्बी आयु आदमी को इसलिए चाहिए की वह 

आत्मा शुद्धिसे भगवान् तक पहून्च्नेकेलिए साधना करसके । जीवन का आनंद कभीभी धन दौलत 

खाने पीनेमे नहीं मिलता । अगर मिल्ताभी है तो वह क्षणिक है ।

अच्छे स्वास्थ्य और रूप में, समय और ऊर्जा , सबसे आदि अधिक धन, गुण, संपत्ति, कमाने में जुड़ेंगे 

तो मौत करीब आनेका भी पता नहीं चलता । लेकिन वास्तविकता में, भोग 'जीवन का आनंद नहीं देता, 

वह तो क्षणिक है और वह आत्मा की प्रगति को नुकसान पहुँचाता है। चुस्त और स्वस्थ, आत्मा के लिए 

लाभकारी कर्म करने लगता है तो उसे चिरानंद और चिदानंद मिलता है । यह सच्चाई अगर कोई भी 

अपनी आखिरी सांस लेते समय जानता है तो वह कुछ बी नहीं कर पायेगा। अगर कोई अपने मूर्हता से 

लड़कपन खेल में खोता है, जवानी नींद भर सोताहाई उसे बुढापा देखकर रोना ही पडेगा ! उसीलिए 

इंसान जल्दी जागना बेहतर है ।

जीवन में जवानी का ही सुनहरे पल है अगर उस समय भक्ति मार्ग पकड़ ने केलिए विलम्ब करता है 

तो अपने बुरे वासनाओं के कारण अनारोग्य बनजाता है ,बिस्तर पर लेटने के सिवा उसे कोई और 

विकल्प नसही बचता । तब अगर वह जागृत होताभी है तो भी कोई फ़ायदा नहीं रहता । उसी लिए 

शंकराचार्यजी बोलते हैं

'भज गोविंदा भज गोविन्दम गोविन्दम भज मूढमाते'

अभी भगवानको समझना सीखो अंत काल में चिंता करनेसे कोई फ़ायदा नहीं होता!

yaavatsvasthO hyayaM dEhO yaavanmRtyuScha dUrata@h l

taavadaatmahitaM kuryaat praaNaantE kiM kariShyati ll - chaaNakya nIti

As long as the body is healthy, as long as death is far away (when younger), perform deeds 

beneficial for the soul. What can (one) do at the end of life (when death is near)?

When in good health and form, most of the time and energy is spent in accruing more wealth, 

properties, possessions, etc. All the younger years of life is engaged in 'enjoying life'. But in reality, 

the  indulgences while 'enjoying life', only harm the progress of the soul. The poet says, when hale 

and healthy, perform deeds beneficial for the soul. No one knows when he would draw his last 

breath. But then, it is a known factor that most people live through their youth, grow old and 

eventually face death. When still young, when death is presumed to be far away, that is the time to 

work on performing good deeds. What can one do from his death bed, when old and frail, barely 

able to take care of himself!

The general misnomer amongst the youth is that, virtuous actions and noble deeds can be saved 

for a later date! But truth is, one has to rush to start being aware of his actions and benefiting his 

soul as early as he can. When one life time is just not enough to contemplate on everything, how 

one can think that he can while away more than half his precious time and still be able to 

accomplish everything in just a few years later! Another issue would also be all the unwanted 

vasanashe has accumulated in this birth as well. Unlearning and relearning again at a much later 

stage of life, will make it harder than ever to think about uplifting the soul!

Now is the time! Procrastination is not even a choice when the subject is the soul. One has to 

contemplate every single day, if his actions were pro-active towards the soul or degenerative! 

Only then can he move in the direction of progress.

స్వస్తి.

*************************************************

158.

అజరామర సూక్తి 83

अजरामर सूक्ति - 83

Eternal Quote -83

गुणानामन्तरं प्रायस्तज्ञो वेत्ति न चापरम् l

मालतीमल्लिकाऽमोदं घ्राणं वेत्ति न लोचनं ll - सुभाषितरत्नसमुच्चय

గుణానామంతరం ప్రాయస్తజ్ఞో వెత్తి న చాపరంl

మాలతీమల్లికా.మోదం ఘ్రాణం వేత్తి న లోచనంll - సుభాషితరత్నసముచ్చయము

పూవు యొక్క స్నిగ్ధతను సౌందర్యాన్ని కళ్ళు చూడగలుతాయిగానీ వాసన గుర్తించలేవు. 

ఏ విషయములో ఎవరు నిపుణులో ఆ విషయము లోని గొప్పదనము వారికే తెలుస్తుంది.

రాయల సీమ ప్రాంతములోని జనపదములలో ఒక సామెత ఉంది.' మొరటు మనిషికి 

మొగలిరేకిస్తే మడిచి ముడ్డిలో పెట్టుకొన్నాడట' ఇది ఆ సామెత. ( తప్పుగా తలవ వద్దు. 

ఇటువంటి సామెతలు తెలుపకుంటే కనుమరుగౌతాయని వ్రాయుచున్నాను. ) కాబట్టి 

ఒక విషయములోని గొప్పదనము తెలియాలంటే దానికి సంబంధించిన విశేషజ్ఞుడికే 

సాధ్యమౌతుంది. ఇందులో కూడా ఇంకొక విషయము కూడా వుంది. వాసన చూసే పని 

ముక్కుదే కదా అని ఒక రొంప, జలుబు ,పడిశము (అన్నింటికీ అర్థము ఒకటే ) చేసిన 

వ్యక్తికి అప్పజెబితే ఆతను గుడ్లు తెలవేయడమొకటే చేయ గలడు. కాబట్టి ముక్కుకు 

సంబంధించిన ఏవ్యాధీ లేనివానికే, ఘ్రాణశక్తి చక్కగా ఉన్నవానికే,   ఆ పనిని 

ఒప్పజెప్పవలసి వుంటుంది. 

ఓలె కొంచె మనుచు ఒక గుడ్డి పిల్లను

కుమ్మరొకడు చేసు కొనెను పెళ్లి

దొంతి కుండలన్ని దొరిలెను పగులుచు

రామ మొహనుక్తి రమ్య సూక్తి

నేను వ్రాసిన ఈ పద్యము ఇక్కడ ఉటంకించుట అసందర్భము కాదనుకొంటాను. 

పూర్వము కన్యాశుల్కము (ఓలె ) నిచ్చి అమ్మాయిని వరుడు తెచ్చుకొనేవాడు కొన్ని 

సాంప్రదాయాలలో. ఒక కుమ్మరి పెళ్లి కూతురు గుడ్డిదైతే ఓలె తక్కువవుతుందని పెళ్లి 

చేసుకొన్నాడు. కుమ్మరి ఇంట్లో కుండల దొంతర అంటే ఎంతో ఎత్తుగా ఎత్తుగా కుమ్మరి 

ఆవమునకు దగ్గరగా, ఒకటిపై నొకటి పెర్చియుంటారుకదా! ఈ గుడ్డిపిల్ల నడచునపుడు 

చేతిలో కట్టె పట్టుకొని అటుఇటు కట్టె వూపుచూ నడవాలికదా! అప్పుడు ఆకట్టె అట్టడుగు 

వరుసలోనున్న కుండలకు తగిలి మొత్తము కుండలన్నీ పగిలిపోయినాయట. కాబట్టి 

ఏపని ఎవరు చేస్తారో అందులోకూడా ఎవరికైతే నైపుణ్యము వుందో వారికే అందులోని 

విశేషత తెలుస్తుంది.

गुणानामन्तरं प्रायस्तज्ञो वेत्ति न चापरम् l

मालतीमल्लिकाऽमोदं घ्राणं वेत्ति न लोचनं ll - सुभाषितरत्नसमुच्चय

गुण का सार में अंतर एक विशेषज्ञ ही जान्सक्ता है , दूसरे लोग किसीभी परिस्थिती में नहीं जानसकते हैं। मालती और चमेली के फूलों की खुशबू नाक से ही पहचाना जासकता है , आँखों से नहीं।

केवल एक प्रतिभाशाली ही एक और प्रतिभाशाली की पहचान सकता हैं! एक विशेषता के सही मूल्य या मान्यता , केवल एक ज्ञाता द्वारा ही प्राप्त होता है। एक सच्चा जौहरी एक मणि की कीमत पता कर सकते हैं। केवल एक कवि एक कविता में सुंदरता देख सकते हैं। एक मूर्तिकार को सही मायने में एक और मूर्तिकार की कड़ी मेहनत देख सकता हैं।

आंख रूप देखने के लिए है। 'फूलों की खुशबू' तो, केवल नाक ही देख सकती है। लेकिन सुगंध पह्चानेकेलिए ना भी बिना सर्दी जुकाम का रहना चाहिए l नहीतो उसे पुष्प का सुगंध बतायाजानाही

सकता l आँख रहने से भी अंधा देख अही सकता न? एक ज्ञानी का कितना ज्ञान है यह एक विशेषज्ञ

ही पहचान सकता है। यह सौंदर्य की उपस्थिति मानता करने के लिए आँख के बिना किसी और अंग नहीं कर सकता। लेकिन गंध जान्ने केलिए आँख उपयुक्त नहीं है।

हर एक काम का मान्यता केवल उस काम का विशेषज्ञ ही बता सकता है ।

guNaanaamantaraM praayastaj~nO vetti na chaaparam l

maalatImallikaa.mOdaM ghraaNaM vEtti na lOchanaM ll

- subhaaShitaratnasamuchchaya

The difference in the essence of attributes is perceived by an expert, not others. The fragrance of the malati and mallika flowers are perceived by the nose, not by the eye.

Only a genius can identify another genius! The true worth of an attribute is recognized only by a knower. A true jeweler can know the value of a gem. Only a poet can see the beauty in a poetry. A sculptor can truly see the hard work of another sculptor.

The eye is meant for the purpose of seeing, whereas the job of the nose is perceiving smell. When the topic is 'the fragrance of flowers', only the nose is an expert, not the eye. Even the nose also can do it perfectly only when it is free from Cold and Caugh. A blind man, though having eyes cannot see light, isn’t it? The eye is best when it comes to perceiving beauty or the appearance of the surroundings. But sensing the smell is not a faculty for the eye.

Hence a thing of worth can only be identified by expert and even he should have that aesthetic sense.

స్వస్తి.

*************************************************

       159.

అజరామర సూక్తి – 84

अजरामर सूक्ति – 84

Eternal Quote – 84

विद्या नाम नरस्य रूपमधिकं प्रच्छन्न गुप्तं धनम्

विद्या भोगकरी यशः सुखकरी विद्या गुरूणां गुरुः l

विद्या बन्धुजनो विदेशगमने विद्याऽपरा देवता

विद्या राजसु पूजिता न हि धनं विद्या विहीनः पशुः ll

- नीतिशतक, भर्तृहरि 

విద్యా నామ నరస్య రూపమధికం ప్రచ్ఛన్న గుప్తం ధనం

విద్యా భొగకరీ యశః సుఖకరీ విద్యా గురూణాం గురుః l

విద్యా బంధుజనో విదేశగమనే విద్యాపరా దేవతా 

విద్యా రాజసు పూజితా న హి ధనం విద్యా విహీనః పశుః ll - నీతిశతక, భర్తృహరి

దీనిని ఏనుగు లక్ష్మణ కవి గారు ఈవిధముగా తెనిగించినారు:

విద్య నిగూఢ గుప్తమగు విత్తము రూపము పూరుషాళికిన్

విద్య యశస్సు భోగకరి విద్య గురుండు విదేశబంధుడున్

విద్య విశిష్ట దైవతము విద్యకు సాటి ధనంబు లే దిలన్

విద్య నృపాల పూజితము విద్య నేరుంగనివాడు మర్త్యుడే.

వ్యక్తికి విద్యయే రూపము. విద్యయే గుప్త ధనము,విద్యయే సకల భోగములను, కీర్తిని, సుఖమును కలుగజేయును. విద్యయే గురువువలె అన్నింటిని బోధించును. పరదేశమునందు చుట్టము వలె సహాయము చేయును. విద్యయే రాజపూజితము. ఇట్టి విద్య లేనివాడు మనషుడే కాదు.

విద్య తోటి వచ్చు వినయము విద్వత్తు

విద్య తెచ్చు కీర్తి విత్తములను

విద్య నేర్వకున్న విలువేది ధరలోన

విద్య లేని వాడు వింత పశువు

ఈ పద్యములోని చివరి పాదము పుష్పగిరి తిమ్మన గారి తెలుగు సేతలోని చరణమనుకొంటాను. అది చాలా ప్రసిద్ధి గన్నది. మిగతా మూడు చరణములు నాకు తెలిసిరానందువల్ల నా పైత్యమే జోడించినాను.

విద్య మరియు విజ్ఞానం ఒక వ్యక్తి యొక్క వ్యక్తిత్వమే మారుస్తుంది. విద్య వినయము విజ్ఞానమును కూడా ఇస్తుంది. ధనము యశస్సును ఆర్జింపజేస్తుంది. గుణనిధుల సహవాసమును గూర్చుతుంది. ఇచ్చే కొద్దీ పెరుగుతుంది. దీనిని bank locker ల లో పెట్టనవసరములేదు. ఏ దేశమేగినా విద్యావంతుని ఆ దేశము గౌరవించుతుంది.

జ్ఞానమునకు  ఎటువంటి అడ్డంకులు, హద్దులు లేవు. ఇది ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గౌరవింప బడునది. దీనిని ఇంత మాత్రమే పొందవలేనన్న ఆకాంక్షలు, ఆంక్షలు వుండవు. ఈ ధనము పై Income Tax లేదు. రాజులైనా విద్యానిధులగు సత్పురుషులను గౌరవించక తప్పదు.

ఆలోచనా శక్తి గలిగి జ్ఞాన సముపార్జన చేయవలసిన వ్యక్తి మన్నుదిన్న పాము మాదిరి ఊరక గూర్చుంటే అతనికీ జంతువుకు తేడా ఏముంది.

అందుకే విద్య లేనివాడు వింత పశువు అన్నారు. మామూలు పశువు కూడా కాదు పాపం!

विद्या नाम नरस्य रूपमधिकं प्रच्छन्न गुप्तं धनम्

विद्या भोगकरी यशः सुखकरी विद्या गुरूणां गुरुः l

विद्या बन्धुजनो विदेशगमने विद्याऽपरा देवता

विद्या राजसु पूजिता न हि धनं विद्या विहीनः पशुः ll - नीतिशतक, भर्तृहरि 

विद्या इन्सान का विशिष्ट रुप का गुप्त धन है । वहभोग देनेवाली, यशदात्री, और सुखकारक है । विद्या गुरुओं का गुरु है, विदेश में वह इन्सान की बंधु है । विद्या बडी देवता है; राजाओं में विद्या की पूजा होती है, धन की नहि । इसलिए विद्याविहीन पशु हि है । विद्या अपने साथ ज्ञानधन और यशोधन भी लाता है  । विद्या अनुपम कीर्ति है; भाग्य का नाश होने पर वह आश्रय देती है, कामधेनु है, विरह में रति समान है, तीसरा नेत्र है, सत्कार का मंदिर है, कुल-महिमा है, बगैर रत्न और सोनेका का, आभूषण है; इस लिए अन्य सब विषयोंको छोडकर विद्या का अधिकारी बनना बहुतसे बहुत लाभदायक होता है ।

विद्यारुपी धन को कोई चुरा नहि सकता, राजाले नहि सकता, भाईयों में उसका भाग नहि होता, उसका भार नहि लगता और खर्च करने से बढता है  और जिसका दान करने से क्षय नहि होता । सब द्रव्यों में विद्यारुपी द्रव्य सर्वोत्तम है, क्यों कि वह किसी से हरा नहि जा सकता; वह तो अनमोल है और उसका कभी नाश नही होता। विद्या जैसा बंधु नही , विद्या जैसा मित्र नही और विद्या जैसा अन्य कोई धन या सुख नही । अविद्या आदमीको अजीब पशु बनाता है । ज्ञान परमात्मा है! विद्या महासागर है l जितना हम ढूँढते हैं उससे ज्यादा ही हमें मिलता है l विद्या अनंत है, अगाध है l सिर्फ हमें सीख्नेका तृष्णा चाहिए l

vidyaa naama narasya rUpamadhikaM prachChanna guptaM dhanam l

vidyaa bhogakarI yashaH sukhakarI vidyaa gurUNaaM guruH l

vidyaa bandhujano videshagamane vidyaa&paraa devataa l

vidyaa raajasu pUjitaa na hi dhanaM vidyaa vihInaH pashuH l - nItishataka, bhartRuhari

'Knowledge' is the name of that which enhances the beauty of man; it is his hidden stash of treasure; knowledge brings him name, fame and happiness; knowledge is the teacher of all teachers; knowledge is his kith and kin when on foreign land; knowledge is God itself; knowledge is worshiped amongst kings, not money; one without vidyaa (knowledge) is equivalent to a strange animal.

Education and knowledge changes a person. It moulds him and shapes him, to have finesse and poise. One's fashion sense doesn't necessarily give him composure and equilibrium. The way one conducts himself at all times, comes from his vidyaa, which gives him discipline and humility.

It is the hidden heap of treasure which can neither be lost nor stolen by anyone else. Bundles of currency notes may succumb to white ants, to thefts and even the Government may proclaim it invalid due to multitudes of reasons, but knowledge is engrained in oneself. The more he shares, the more it multiplies - contrary to any law of physics.

Knowledge brings bliss and not to mention, name and fame too. The satisfaction that comes from learning is unmatched by anything else in this world. Man's basic nature is inquisition. That unquenchable thirst for knowledge is quelled through learning. The mindset of a knowledgeable person is miles away from one who is not. Knowledge is the teacher of all teachers.

Knowledge has no barriers, no boundaries. It is universal all across the world. It has no limitations and it helps one carry himself even on strange lands. His vidyaa becomes his friends and family then.

Kings from eons ago have patronized learned people in their courts. Whatever be the name of the office today, knowledge gets higher priority than wealth. All presidents and politicians profess learning before earning!

A person devoid of vidyaa, is equivalent to a strange animal. The faculty that sets us apart from them, is knowledge. If we don't use it, aren't we equal to the rest of the beings?

Knowledge is divine! Emphasize on learning!

స్వస్తి.

 ########################################################################

 

161. 

అజరామర సూక్తి -85

अजरामर सूक्ति -85

Eternal Quote -85

न माता शपते पुत्रं न दोषं लभते मही l

न हिम्सां कुरुते साधुर्न देवः सृष्टिनाशकः ll -सुभाषितरत्नभाण्डागार

న మాతా శపతే పుత్రం న దోషం లభతే మహీl

న హింసాం కురుతే సాధుర్న దేవః సృష్టినాశకఃll -సుభాషితరత్నభాణ్డాగారము

తల్లి తన తనయుని శపించదు.ధరిత్రికి అనగా భూమికి ఎటువంటి దోషము అంటదు. 

సజ్జనులు ఏ పరిస్థితిలో కూడా ఇతరులను హింసించరు. భగవంతుడు సృష్టి నాశము 

చేయడు.

ఈ సుభాషితము నిజానికి సులభ గ్రాహ్యము. కానీ మనసు పెట్టి చదివిన తరువాత 

నాలుగు మాటలు వ్రాయవలెనని అనిపించినందువల్ల వ్రాస్తున్నాను. దేవ్యపరాధ క్షమాపణ 

స్తోత్రము లో

పృథివ్యాం పుత్రాస్తే జనని బహవః సంతి సరళాః

పరం తేషాం మధ్యే విరల విరలోzహం తవ సుతః

మదీయోzయం త్యాగః సముచిత మిదం నో తవ శివే

కుపుత్రో జాయేత క్వచిదపి కుమాతా న భవతి

అమ్మా విశ్వమాతా నేను నీకు చేసిన సేవ ఏదీ లేదు. ధనకనక వస్తువాహనాది 

కానుకలను సమర్పించినదీ లేదు. కానీ నీవు నాపై ఎంతో అనురాగాన్ని చూపించుతావు తల్లీ. ఈ జగతిలో కుపుత్రులు కొల్లలుగా కనిపించవచ్చును గానీ కుమాత కానరానే కానరాదు కదా !                        

తల్లి గుణమును వర్ణించుటకు, ప్రపంచ భాషల అలంకారాలు అన్నీ కలిపినా సాధ్యము 

కాదు. నేటి 'సుపుత్రులు' అందుకేనేమో తల్లిదండ్రులకు వృద్దాశ్రమములను 

స్థావరములుగా చేసి తమ కృతజ్ఞతను చాటుకొంటున్నారు.

ఇక భూమిని గూర్చి చెప్పవలసివస్తే భూసూక్తము లోని మొదటి మంత్రము ఈ విధంగా 

వుంది.

హరి: ఓం || భూమిర్భూమ్నా ద్యౌర్-వరిణా అంతరిక్షం మహిత్వా | ఉపస్థేతే దేవ్యదితే 

గ్నిమన్నాదమన్నాద్యాయాదదే|| 1 ||

 ఓ భూమాతా! నీ ఖనిజ సంపద అపారము అనంతము. అందుకే నీవు భూమివైనావు. నీ 

ఔన్నత్యము, నీ పొడవెడల్పులగూడి విస్తారమైన నీ వైభవము జగన్నుతము . ఈ విశ్వమే 

నీవు. ఓ దేవీ! అకారణ కరుణ (నిర్హేతుక దయ) మరియు (అజ్ఞాత నిగ్రహము) 

అకుంఠితక్షమా వైఖరి కలిగిన నీ సమీపంలో ఉండటం ద్వారా మాకు నీ సహాయం సదా 

సిద్ధించుతూవుంది. నీవు 'అదితి' వి అంటే హద్దులు లేని దానివి (న+దితి) జగన్నుతవు. 

ఎంతత్రవ్వినా ఎంత ఆశుద్ధమును మోసినా మాకు సస్యములు నిజములు,నీరు, నిప్పు, 

గాలి అన్నీ ఇస్తూనే వుంటావు. అట్టి యాతల్లిని ఏదోషమూ అంటదు గావుననే అన్ని సుఖాలను మనకు సమకూరుస్తూవుంది.           

ఇక సజ్జనుని గూర్చి. సజ్జనులు ఏ పరిస్థితిలో కూడా ఇతరులను హింసించరు, 

శారీరికముగా కానీ మానసికముగా కానీ. భాగవత పురాణములోని నవమ 

స్కందములో రంతిదేవుని చరిత్రము చదివితే ఈ క్రింది విషయము తెలియవస్తుంది :

నత్వహం కామయే రాజ్యం.

న స్వర్గం, నా పునర్భవం.

కామయే దుఃఖ తప్తానాం

ప్రాణినా మార్తి నాశనం.

నేను రాజ్య సంపద కోరను. స్వర్గము ప్రాప్తింప జేయమని కోరను. జన్మ రాహిత్యము 

వాంఛింపను. సంసార దుఃఖ సంతప్తులైయున్నవారికడనుండి వారి ఆర్తిని బాపి, వారి 

దుఃఖమును పోగొట్టమని మాత్రము కోరుదును. సజ్జనుల ఆలోచనాలు ఏ విధంగా 

ఉంటాయో చూడండి.

అదే దుర్జనుడు ఎవరైనా దారిలో రూపాయి బిళ్ళ పారేసుకొంటే వగిరించుతూనైనా 

పరుగెత్తుకోనిపోయి అతనికి ఇచ్చి తన నిప్పు లాంటి నిజాయితీ చాటుకొంటాడు. అదే 

వెయ్యి రూపాయలైతే నిజాయితీని నిప్పులో పడవేసి వెయ్యి జేబులోనుంచుకొని 

మిన్నకుంటాడు. అది ఆ నిజముగా వెయ్యి రూపాయలు పోగొట్టుకొన్న వ్యక్తికి మానసిక 

వేదన కాదా!

ఇక పరమాత్మ సృష్టి కర్త సృష్యి భర్త ఐనపుడు సృష్టిహర్త ఎట్లు కాగలుగుతాడు. మట్టితో 

తాను చేసిన కుండ నెరెలు చీలిందంటే దానిని పగులగొట్టి కుంభారుడు మళ్ళీ మంచిది 

చేసినట్లే ఎప్పుడు ధర్మము బీటలు బారుతుందో అప్పుడు దానిని త్యజించి క్రొత్తది  

తయారు చేస్తాడు. అదేకదా పరమాత్మ భగవద్గీత లో చెప్పింది.

యదా యదాహి ధర్మస్య గ్లానిర్భవతి భారత

అభ్యుత్తానమధర్మస్య తదాత్మానం సృజామ్యహం

కాబట్టి పరమేశ్వరుడు అధర్మమును లయింపజేసి ధర్మ ప్రతిష్ఠాపన చేస్తాడు. అందుచే 

ఆయన దయుడే గానీ లయుడు కాదు. పైగా జనన మరణములు రెండూ ప్రాణికి కర్మ 

ఫలముచే ప్రాప్తించుతూ వుంటాయి అనేకదా ఆయన చెప్పినాడు. పైగా ఇంకా

వాసాంసి జీర్ణాని యథా విహాయ నవాని గృహ్ణాతి నరోஉపరాణి |

తథా శరీరాణి విహాయ జీర్ణా న్యన్యాని సంయాతి నవాని దేహీ ||

చిరిగిపోయిన బట్టలను వదిలి, మనం నూతన వస్త్రాలు ధరిస్తున్నట్టే, నిరుపయోగమైన 

శరీరాన్ని వదిలి, ఆత్మ క్రొత్త దేహంలోకి ప్రవేశిస్తుంది అన్న జ్ఞానబోధ మనకు చేసినాడు.

ఎంత భావ గర్భితమైన శ్లోకమో చూడండి.

न माता शपते पुत्रं न दोषं लभते मही l

न हिम्सां कुरुते साधुर्न देवः सृष्टिनाशकः ll -सुभाषितरत्नभाण्डागार

माता पुत्र को शाप कभी नहीं देती | किसी प्रकार का दोष माता धरती को नहीं लगता | सज्जन कभी भी दूसरों को दुःख नहीं पहूँचाते | भगवान् सृष्टिनाश नहीं करता |

वह कौन सी माँ होती है जो पुत्र को शाप देती है | जगद्गुरु आदि शंकराचार्यजी कहते हैं ''कु पुत्रो जायेत क्वचिदपि कुमाता न भवति " | इस संसार में कुपुत्र हो सकता है लेकिन कभी भी कुमातानाही पैदा हो सकती |

कितनी सीधी और सच्ची बात है देखिये | अपने पुत्र के भलाई केलिए माँ सब कुछ निछावर कर सकती है लेकिन उस के बदले में आजकल पुत्र उन्हें क्या दे रहा है ? वृद्धाश्रम में एक पलंग और एक अलमुनियम का थाली |

सहनशीलता के बारे में अगर कोई कुछ कहना है तो पहले पहल धरती माँ का नाम लेना है | कितना भी खुदाई करो और कुछ भी लेलो माँ धरती देती ही रहती है | आजकल के लोग 'धरती बचाव' आन्दोलन शुरू किये लेकिन असल में तो वह 'प्राणी कोटी को बचाव' रहना चाहिए क्यों कि धरती प्रलय में अगर सागर डूबती भी है तो फिर सृष्टि में प्रकट होजाता है | जरूरत यह है की हम हमारे जीनेकेलिये पर्यावरणीय संतुलन रखना चाहिए |

सज्जन किसीभी हालत में दूसरो को हानी नहीं पहूँचाता | वह दिन रात सब के भलाई केलिए सोचता रहता है |

भागवत में रंतिदेव, भगवान् से यह चाहता है देखिए:

न तु अहं कामये राज्यं न स्वर्गं न अपुनर्भवम् |

कामये दु:खतप्तानां प्राणिनाम् आर्तिनाशनम् ||

न मैं राज्य की इच्छा रखता हूँ, न स्वर्ग या मोक्ष की ही, मेरी तो यही अभिलाषा है कि दुःख से पीड़ित सभी प्राणियों के दुःख का नाश हो जाये | कितनी सुन्दर विचार है देखिये |

भगवान् लयकारक नहीं है | वे सृष्टि को और सुन्दर बनानाचाहते हैं | जब सज्जनको बचाकर दुष्टों को मिटाना पड़ता है | उस के सिवा भगवान् को सृष्टि विनाश करनेका कोई इरादा नहीं रहता |

मच्छर से महा कुंजर तक सभी प्राणियों का रक्षक परमात्मा ही है | यह चोटी सी बात मानव को याद रहता है तो बस , सब कुछ वही देख्लेता है |

na maataa SapatE putraM na doShaM labhatE mahI l

na himsaaM kurutE saadhurna dEva@h sRShTinaaSaka@h ll - subhaaShitaratnabhaaNDaagaaramu

A mother will never curse her child, no blemish will taint the earth. The noble do not harm others. God will not destroy his creation.

A mother does not hesitate to sacrifice anything or everything of her own to make the children's future. She will work beyond her means investing both her heart and effort.  The best well-wisher a child can ever have, is his mother! But the present day child is reciprocating it, without any hesitation, by sending her to 'Old Age Home' which is the western concept.

Mother earth is considered as the most forgiving. No matter how man exploits, earth has the tolerance. Of late, we have been hearing, 'save the earth, save the earth', everywhere! Truth is, the earth will still be here but in reality it is the human species that need the saving.  No amount of extortion can threaten the earth.

Those that are noble from the bottom of their hearts, will never inflict harm on others. They are ever compassionate and tirelessly work towards the betterment of those around them. How can such people involve themselves in hurting others?

Likewise, God never destroys his own creation! All the natural calamities, apocalypse, etc., might look like destruction. But in reality, there is something more beyond all these 'mundane occurrences' in His terms. He does anything with a higher good in mind. There is always something better to come one way or another. Keep the faith. He is there to protect from ant to elephant.

Shloka is simple and lucid. But the commentary is so much for those who have the intension to learn.

***************************************************

162.

                                                                                                                                                               అజరామర సూక్తి -86

अजरामर सूक्ति -86

Eternal Quote -86

https://cherukuramamohan.blogspot.com/2020/12/86-86-eternal-quote-86-ll-ll.html

अनुकुरुतः खलसुजनावग्रिमपाश्चात्यभागयोः सूच्याः l

विदधाति रन्ध्रमेकः गुणवानन्यस्तु पिदधाति रन्ध्रम्ll - सुभाषितरत्नभाण्डागार

అనుకురుతః ఖలసుజనావగ్రిమపాశ్చాత్యభాగయోః సూచ్యాః  l  

విదధాతి రంధ్రమేకః గుణవానన్యస్తు పిదధాతి రంధ్రం ll - సుభాషితరత్నభాణ్డాగారము

ఒక్క సారి కుట్టు సూదిని పరికించండి. ఒకవైపు మొన ఒకవైపు రంధ్రము. మొన తాను 

ముందుకు సాగాలన్న స్వార్థ కాంక్షతో బట్టకు ఛేదము చేస్తూ ముందుకు సాగుతూనే 

వుంటుంది, కానీ సూది వెనకలి రంధ్రము దారమును జత చేసుకొని ఆ రంధ్రముల 

నన్నింటినీ కుట్టుకుంటూ పోతుంది చడీ చప్పుడు లేకుండా !

ధూర్తుడు కేవలము స్వార్థచింతనతో తన లక్ష్య సిద్ధి కోసం, పరులను శారీరికముగా 

మానసికముగా  తొలుచుకొంటూ ముందుకుపోతూ వున్నాడు తప్పించితే తనవల్ల 

పరులకు కలిగే బాధల గూర్చి పట్టించుకొనడు.

అదే సద్వర్తనుడు తానొక్కడుగా చేయలేనిపనిని ఇంకొకరి సహాయమైనా తీసుకోన 

వెనుకాడక నిరాడంబరంగా సమాజ సేవ చేస్తూపోతూవుంటాడు.

ఎంత  మంచి పోలిక ఎంత ఉన్నత భావము.                        

अनुकुरुतः खलसुजनावग्रिमपाश्चात्यभागयोः सूच्याः

विदधाति रन्ध्रमेकः गुणवानन्यस्तु पिदधाति रन्ध्रम्- सुभाषितरत्नभाण्डागार

सुई को एक बार देखो |  एक तरफ़ तेज धार और दूसरी तरफ़ छेद | अगर हम दिमाग से सोचेंगे तो 

धार को दुर्जन से तुलना करसकते हैं और छेद को सज्जन से | दुर्जन अपने काम बन ने केलिए कपडे 

को छेद करलेते हुए आगे बढ़ता ही रहता है और सज्जन सुई के छेद की तरह धागे का

सहारा लेतेहुए सिलाई करतेहुए ही अगे बढ़ता है |

दुष्ट स्वभावी कभी भी अपनेलिए सोचता है और दूसरों केलिये कभी नहीं | चाहे दुसरे लोग कितना भी 

तकलीफ उठाये , वह उन तक्लीफों का कदर कभी भी नहीं करता |

दूसरी ओर एक अच्छा आदमी बिना किसी प्रकार के शोरगुल के चुपचाप लोगोंका कष्ट दूर करतेहुए

ही आगे बढ़ता है |

कितना अच्छा कल्पना है कितनी सुंडा भावना है |

anukuruta@h khalasujanaavagrimapaaSchaatyabhaagayO@h sUchyaa@h l

vidadhaati randhramEka@h guNavaananyastu pidadhaati randhram ll

- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Let us consider the example of a sewing needle's fore and hind ends, in comparison to an evil doer and good person. One marches forward without hesitating to poke them and the other who is noble relentlessly goes on stitchng involving the thread along with it, from the back

.The fore end of the needle makes a hole in the material so that it can get through. But as the needle passes out, the aft end - which carries a hole in itself with the help of the thread, closes the hole of the cloth.

An evil doer, to achieve his purpose and get through, would not hesitate to penetrate even by putting a hole in the cloth. He will never try to close it up as he knows only selfishness. As long as his ends are met, he is unperturbed and unflustered.

A kind heart being on the contrary, would take the hardships onto himself and at the same time, put someone else' misery to rest, silently. He doesn't blow a trumpet about his deeds but, contribute his best, quietly.

See how best the comparison is and how great the people who wrote are!

స్వస్తి.

**************************************************

 163

అజరామర సూక్తి -87

अजरामर सूक्ति -87

Eternal Quote -87

गर्वाय परपीडायै दुर्जनस्य धनं बलम्

सुजनस्य तु दानाय रक्षणाय च ते सदा

గర్వాయ పరపీడాయై దుర్జనస్య ధనం బలంl

సుజనస్య తు దానాయ రక్షణాయ చతేసదా ll

ధన దర్పము,జన దర్పము, యవ్వన దర్పము లచే దుష్టుడు అహంకరించి బలహీనులను బాధ పెట్టుటకే 

పనికి వస్తాయి. అదే ధన జన యవ్వనములు  సన్మార్గ శీలి నిర్ధనులకు ధనమై, నిర్బలులకు బలమై ఉంటాడు.

బొగ్గును కడిగినా  ముత్యమునకు పొగ పెట్టినా వాని గుణములు మారవు. ఇందులో ఇంకా ముఖ్యమైన 

మరియు ఆశ్చ్యర్య కరమైన విషయమేమిటంటే బొగ్గు ప్రత్యక పరిస్థితులలో వజ్రము కావచ్చు ముత్యము 

మాత్రము ముత్యమే కానీ బొగ్గు కానేకాదు.

శంకరులవారు అందుకే

మాకురు ధనజన యౌవనగర్వం - హరతి నిమేషా త్కాల స్సర్వం

మాయామయ మితి సర్వం హిత్వా - బ్రహ్మ పదం త్వాం ప్రవిశ విదిత్వా

ధన, జన యవ్వన గర్వములు క్షణికములు. అవికలవని భ్రమశిన అధోగతే. ఈ మాయనుండి బయటపడితే 

నీకు బ్రహ్మ పదముమంటే ఏమో తెలుస్తుంది, దానిని పొందనూ గలవు.

శ్రీ శంకర భగవత్పాదులవంటి మహనీయులు ఎంతటి పండితులైనా ఏమాత్రం గర్వానికి లోనుకాలేదు , అందువలనే ప్రజలు వారిని మహాపురుషులుగా కీర్తించినారు . కాబట్టి మనిషి ఏకారణాన కూడా గర్వానికి లోనుకాకూడదు . వినయముతోనే జీవించాలి .

తస్మాదహంకార మిమం స్వశత్రుమ్ భోక్తుర్గలే కంటకవత్ ప్రతీతమ్ !

విచ్చిధ్య విజ్ఞాన మహాసినా స్ఫుటం భుOక్ష్వాత్మసామ్రాజ్యసుఖం యధేష్టమ్ !!

నీకు శత్రువయిన అహంకారము గొంతులో ముల్లువలె గ్రుచ్చుకొనుచూ భోక్తను భోజనము చేయనివ్వదు. అంటే అహంకారము మానవునకు కంటక ప్రాయమైనది. కావున అహంకారమనే ఆ ముల్లును, అది ఎంత పెద్దదయినా, విజ్ఞానమనే అతిపెద్ద కరవాలముతో  విచ్ఛిన్నము చేస్తేనే ఆత్మ సామ్రాజ్య సౌఖ్యమును అందుకొనుటకు వీలవుతుంది. ఇది శంకరులవారు చెప్పిన మరొక సూక్తి. కావున ఈ భగవత్పాదుల సూక్తిని ప్రతియొక్కరూ మననం చేస్తూ నిరహంకారమైన జీవితాన్ని గడపాలి .

ఆంధ్ర మహాభారతములోని ఈ పద్యమును చూడండి.

ధనమను, విద్యుయ,వంశం

 బును దుర్మతులకు మదంబొనరించును, స

 జ్జనులైన వారికి అడకువయును 

 వినయము నివియ తెచ్చు నుర్వీనాథా! ఆంద్ర భారతము-ఆదిపర్వము-35 వ పద్యముఓరాజా 1 లోకములో ధనము, విద్య, వంశము అను గుణములు దుర్జనులకు మదమను క లిగించును.అవే గుణములు సజ్జనులకు అణకువ అంటే ఓదిగియుండుట మరియు వినయమును చేకూరుస్తాయి.

అడుగడుగునా అణువణువునా నీతిమార్గము చూపించే పెద్దల మార్గముననుసరించుదాము.  

गर्वाय परपीडायै दुर्जनस्य धनं बलम्

सुजनस्य तु दानाय रक्षणाय च ते सदा

धन दौलत ,प्रतिभा शक्ति अगर दुर्जन में होते हैं तो वह या तो उनका अहंकार बढाता है या दूसरोंको पीड़ा 

पहुँचाना चाहते हैं | वही गुण सज्जन के यहाँ होते हैं तो या तो गरीबों में बांटने केलिए उपयोग करता है या 

निर्बल के बल बनता है |

इस सन्दर्भ में कबीर दास जी क्या बोलते हैं हम सुनते हैं :

काजल तजै न श्यामता, मुक्ता तर्ज न श्वेत

दुर्जन तजै न कुटिलता, सज्जन तजै न हेत

आशय यह है कि जिस तरह काजल अपना कालापन और मोती अपनी सफेदी को नहीं त्यागता वेसे

ही दुर्जन अपनी कुटिलता और सज्जन अपनी सज्ज्नता नहीं त्यागता।

कितना सीधा और मनोरंजक विचार है | इस बारे में और टिप्पणि देने की कोई आवस्यकता नहीं है |

garvaaya parapIDaayai durjanasya dhanaM balam

sujanasya tu daanaaya rakShaNaaya cha te sadaa

Wealth and power of an evil doer, are for vanity and afflicting others. For a good 

person, they are for giving and protection always.

The sins are not committed by wealth and power. They depend on the cause. It is 

entirely on the qualities of the person using those possessions. His attitude and priorities 

are what matter and how they are put to use.

Wealth in the hands of an evil doer is a tool to boost his pride and arrogance. 

Authority and power given to such a person are utilized, rather misused, to inflict harm 

on people around them. They are so consumed in their selfish and evil motives that 

they can't see beyond themselves.

The same exact wealth in the hands of a good and pious being would be put to use 

for giving others, for the betterment of others. A high office under their supervision 

would be applied for the protection and prosperity of others.

Let's make sure to imbibe this tendency which enables to allow one to grow and make 

the others also grow to make the world a better place to live.

స్వస్తి.

**********************************************

164.

 

అజరామర సూక్తి -88

अजरामर सूक्ति -88

Eternal Quote -88

यदेव तीव्रसम्वेगात् दृढं कर्म कृतं पुरा ।

तदेव दैवशब्देन पर्यायेणेह कथ्यते ॥

- योगवासिष्ठ

యదేవ తీవ్రసంవేగాత్ దృఢం కర్మ కృతం పురా |

తదేవ దైవశబ్దేన పర్యాయే నేహ కథ్యతే ||

- యొగవాశిష్ఠము

గతములో నీవు  ధృఢ సంకల్పముతో చేసిన కర్మలే నేడు విధి రూపములో నీ ముందు నిలుస్తాయి.

గతములో నీవేమో ఎవరో నీకు గుర్తుండదు. నీకర్మలు నీకు గుర్తు వుండవు.కానీ నీవు

గుర్తుంచుకొనవలసినది ఏమిటంటె నీ ఈ స్థితికి ఆ కర్మల ఫలమే కారణము. సరే. అయినది ఏదో

అయిపోయినది. ఇప్పుడు మాత్రము నీవున్న స్థితిని బట్టి నీ కర్మను నిర్ణయించుకో. సత్కర్మ సత్ఫలితాన్నే

ఇస్తుంది. మరి దుష్కర్మ అయితే దుష్ఫలితమే. వేపచెట్టు మామిడి పళ్ళు ఇవ్వదు కదా! ఈ ఒక్క మాటచాలు

నీ కర్మలను గాడిలో పెట్టుకొనడానికి. నీ కర్మ అన్నది నీవు నాటే విత్తనము. వేపవిత్తనములు నాటి,

చందాలు, పూజలు, దానధర్మాలు, కైంకర్యాలు, శుష్క వాగ్దానాలు మొదలగు ఎరువులు వేసి పండించినా

వచ్చే పంట వేప పళ్ళే, మంచి ఎరువులు వేసినాము కదా అని మామిడి పళ్ళకై ఎదురు చూడవద్దు.

यदेव तीव्रसम्वेगात् दृढं कर्म कृतं पुरा ।

तदेव दैवशब्देन पर्यायेणेह कथ्यते ॥ - योगवासिष्ठ

जहाँ आज तुम खडे हो वह तो तुम्हारे पिछ्ले जनम मे दिल लगा के किए कर्मोँ का फल है। तुम उसे विधि या प्राप्त कहते हो । खैर कोई बात नहीं । अब तो उन कामों के बारे मे सोचो जिन का फल अच्छा होता है । हमेशा यह याद रखना चाहिए की अच्छे कर्मों से ही अच्छे फल मिलते हैं । क्या नीम  का पेड आम देसकता है ।

yadEva tIvrasamvEgaat dRDhaM karma kRtaM puraa |

tadEva daivaSabdEna paryaayE nEha kathyatE || - yogavaasiShThamu

Whatever actions were performed with steadfast effort before, the same perhaps are alternatively referred to as 'destiny' today.

Someone once said, 'I seldom end up where I wanted to go, but almost always end up where I need to be!'  That is so true for all beings, only acknowledging it is essential.  But then, can one resign himself to fate and say that he had no influence?  Well, may be to some extent.  But the buck stops there.  The place where one stands today may be because of his prior actions, which he doesn't have much of a say.  But then, doesn't what he makes of the circumstances today, dictate his fate for his tomorrow!  One needs to accept the situations to a certain level.  But then, making the best out of those scenarios and sowing seeds for a better tomorrow, is entirely in his making. 

Actions are the seeds of fate that eventually grow into destiny! It is the choices, not chances that form one's destiny.  Destiny is shaped in those decisive moments. So it is certainly not beyond one's control, rather, it is very much in one's own restraint!  Make the best of today, for a better tomorrow.

Varasai Swamiji చక్కని విషయాలు ..... .... చిక్కని భావాలు ...... ఏరి కూర్చి భావి తరానికి అందించే .........ఓ రమ్య సుగుణ శీలి రామా....... నీ జన్మ మోహనం ..... నీ కృషి మోహన రాగం ..... మీకు శుభం ..... చదివే వారికి వరం ........ జై కాళికా...... జై జై

 ****************************************************************************************

165.

అజరామర సూక్తి -89

अजरामर सूक्ति -89

Eternal Quote -89

तत्कर्म यन्न बन्धाय सा विद्या या विमुक्तये l
आयासायापरं कर्म विद्याऽन्या शिल्पनैपुणम् ll - विष्णुपुराण

తత్కర్మ యన్న బంధాయ సా విద్యా యా విముక్తయెl

ఆయాసాయాపరం కర్మ విద్యా,న్యా శిల్పనైపుణం ll - విష్ణుపురాణము

 చేసే ఏ పనినైనా విరక్తి భావనతో చేయవలెను. అంటే చేయుట మీద విరక్తి అని కాదు ఫలితము 

మీద అనురక్తి అంటే ఇది నాది, నావల్లనే ఇది సాధ్యము, ఈ ఫలితముననుభవించే వారు నాకు 

కలకాలము కృతజ్ఞులుగా వుండవలెనన్న స్వార్థ చింతన పనికిరాదు. ఏదే విషయాన్ని ఈశావాస్యోపనిషద్ కూడా వివరంగా

 చెబుతూవుంది. ఒకసారి చదవండి.

 విద్యాం చావి’ద్యాం చ యస్తద్వేదోభయ’గ్‍మ్ సహ l

 అవి’ద్యయా మృత్యుం తీర్త్వా విద్యయా‌உమృత’మశ్నుతే ll

 అదేవిధంగ పరమాత్మను సాధించేదే విద్య పరమపదమునాశించేదే విద్య. నేడు విద్యలని పిలువబడే మిగతలౌకికమైనవి

 అన్నీ అవిద్యలే. వానివల్ల నైపూణ్యము వస్తుంది. కానీ అభినివేశము, ఆలోచన ,  అనుశీలన, వుంటే ,ఈ అవిద్యను విద్యతో

 అనుసంధిస్తే పరమును పొందవచ్చు. అప్పుడు 'పునరపి జననం పునరపి మరణం వుండదు. నిష్కామ భావనతో

 పరమాత్ముని శరణాగతులమైతే ఆయన సాయుజ్యాన్ని పొంద గలము.

तत्कर्म यन्न बन्धाय सा विद्या या विमुक्तये l

आयासायापरं कर्म विद्याऽन्या शिल्पनैपुणम् ll - विष्णुपुराण

 कर्म वही है, जो बन्धन में न डाले, वह विद्या है, जो मुक्त कर दे। अन्य कर्म श्रम मात्र है, और अन्य विद्याऐं 

 निपुणता मात्र ही हैं। विष्णु पुराण में विद्या की इतनी सुन्दर व्याख्या की गई हैं, जो मुक्त करती हैं, वहीं विद्या हैं।

जो भी काम आदमी करने केलिए लेता है उसे जरूर  करना तो चाहिये । लेकिन उस के ऊपर कोई ममता या 

उस के जरिये कोई लाभ उठानेके बारे मे नहीं सोचना चाहिये । विद्या वही होता है जो इन्सान को हर  प्रकार के झंझट से मुक्त करके परमेश्वर के पद तक पहूॅचासक्ता है ।  बाकी के विद्या जो होते हैं वे आद्मेए को 

केवल निपुण बनाने केलिए उपयुक्त होते हें । ईशावास्योपनिषद  भी इसी बात की पुष्टि करती हैं । इस श्लोक को

 देखिये :

विद्यां चाविद्यां च यस्तद्वेदोभयं सह।

अविद्यया मृत्युं तीर्त्वा विद्ययामृतमश्नुते ॥

 उक्त मंत्र का गूढार्थ समझने के लिए प्रथमतः इस बात पर ध्यान देना होगा कि यहाँ, और ऊपर के श्लोक मे 

भी  ‘विद्या’ शब्द विशिष्ट अर्थ में प्रयुक्त हुआ है । सामान्यतः किसी भी प्रकार का ज्ञान प्राप्त करना विद्या 

अर्जित करना माना जाता है ।

मंत्रद्रष्टा के अनुसार असली विद्या तो वह है जिससे जानने योग्य का ज्ञान मिले । वैदिक चिंतकों की दृष्टि में 

परमात्मा ही वस्तुतः ‘विद्य’ अर्थात् ‘जानने योग्य‘ है । मनुष्य का अंतिम ध्येय तो ईश्वर प्राप्ति है ओर उसी 

में लीन हो जाना है । आध्यात्मिक प्रकृति के इस ज्ञान का अर्जन ही विद्या है । जो कोई ज्ञान परमात्मा तक 

पहुंचने का मार्ग नहीं दिखाता है वह विद्या कहे जाने योग्य नहीं है । लौकिक प्रयोजनों की सिद्धि से जुड़े 

अन्य सभी ज्ञान मार्ग एहिक महत्ता तो रखते हैं, किंतु विद्या के उपर्युक्त सीमित अर्थ के अनुसार ‘विद्या’ कहे 

जाने योग्य नहीं हैं । ऐसा ज्ञान इस संसार में भौतिक उपलब्धि प्रदान करेगा, किंतु वह आध्यात्मिक उन्नति 

का आधार सिद्ध नहीं होगा । इसलिए उसे अविद्या नाम से संबोधित किया जाना चाहिए ।

विद्या-अविद्या के इस भेद को रेखांकित करने के साथ-साथ वैदिक चिंतक अविद्या के महत्त्व को स्वीकारते 

हैं । असल में अविद्या तथा विद्या, दोनों, को ही मनुष्य ने सम्यग् रूप से स्वीकारना चाहिए और उनके 

माध्यम से उसे क्रमशः ऐहिक जीवन तथा पारलौकिक अस्तित्व को सार्थक बनाना चाहिए । यही संदेश इस 

मंत्र में दिया गया है ।

‘बुद्धिमान मनुष्य विद्या एवं अविद्या, दोनों को भी एक साथ, जानता है । वह अविद्या के सहारे इस मृत्युमय 

 संसार को पार करता है, अर्थात् उसका उपयोग करते हुए सार्थक ऐहिक जीवन जीता है । तभी भौतिक 

कष्टों तथा व्यवधानों से मुक्त होकर वह विद्या पर ध्यान केंद्रित करते हुए देहावसान के उपरांत सच्चिदानंद 

परमात्मा के रूप में प्राप्य अमृतत्वपूर्ण परलोक का भागीदार बनता है ।’

tatkarma yanna bandhaaya saa vidyaa yaa vimuktaye l
aayaasaayaaparaM karma vidyaa, nyaa shilpanaipuNam ll - viShNupuraaNa 

That is action, which doesn't lead to attachment; that is knowledge, which leads to liberation.  All other actions are mere chores of arduousness; all other sciences are plain craftsmanship.

 Each and every action executed should be done with a feeling of detachment.  For any deed done, any chore preformed, the motive behind should not be a selfish one.  It should be performed with the attitude of duty and responsibility alone.  Not because it brings oneself name and fame, nor because it makes one feel entitled and accomplished.  Any action performed as food for the ego, is as good as not done, says the poet!  One is even hurting himself more by indulging in such actions, for he is only tying himself up further. 

 

Only that is knowledge which leads one towards the path of liberation.  Everything else, is mere craftsmanship.  Any other learning is just another skill.  It might be the skill of the hand, heart or head.  But that which does not emancipate one from the bindings of the world, mainly his ego, is no learning.

Isavasyopanishad says as under:
vidyaancaavidyaanca yastadvEdObhayagM saha l
avidyayaamRtyumteerva vidyaayaamamRtamaSnutE  ll

While vidya is spiritual knowledge to realise God, Avidya is external,experimentable, scientific knowledge. Here Veda is for learning. Hence Avidya when integrated with Vidya , the eternity is attained. But this is not as easy as it is preached. But effort will definitely promote a step forward towards eternity. This can be possible only when detachment is embraced to all the mundane deeds we do. 

 Hence the essence of these two is a call for a shift in attitude.  The same chores and skills can lead to the ultimate goal, when the attitude towards the doing and the result itself, are that of detachment.  For, he who would be pristine and pure, needs but one thing - detachment!  There is no pain, hatred or sadness where there is detachment.  It is a win-win situation!

*********************************************************

                                                              

166.

అజరామర సూక్తి - 90

अजरामर सूकती - 90

Eternal quote - 90

 

गीते वाद्ये तथा नृत्ये संग्रामे रिपुसंकटे l

आहारे व्यवहारेच त्यक्त लज्जः सुखीभावेत ll

 

గీతే వాద్యే తథా నృత్యే సంగ్రామే రిపుసంకటేl

ఆహారే వ్యవహారేచ త్యక్త లజ్జః సుఖీ భవేత్ll

పాటలు పాడే సమయములోను, వాద్యము వాయించే సమయములోనూ , 

యుద్దమందు శత్రువు ముందును, సమస్యలు కలిగినపుడును, భోజనము చేసే 

సమయములోనూ, వ్యవహారమును చక్కదిద్దే సమయములోనూ, సిగ్గు 

మొహమాటములను వదిలివేయ వలెను. లేదన్నచో మనకే నష్టము. ఈ సందర్భమున నేను వ్రాసిన పద్యము సదర్భోచితమని తలచి మీముందుంచుచున్నాను. 

 వాద్యము నృత్త గీతముల  వాదన సాధన, యుద్ధమందు, నై

వేద్యము భక్తితో నొసగు వేళ విపక్షపు వ్యూహమందునన్  

విద్యను నేర్చునప్పుడును విందులయందున వ్యాజ్యమందునన్

సద్యము లజ్జ వీడునెడ సాంతము సౌఖ్యముగల్గు మోహనా!

गीते वाद्ये तथा नृत्ये संग्रामे रिपुसंकटे l

आहारे व्यवहारेच त्यक्त लज्जः सुखीभावेत ll

गाते समय, वाद्य बजाते समय, नाचते समय, जंग में, शत्रु संकट के समय, खाते समय, कोई व्यवहार 

पे बात करते समय, लज्जा को छोड़ देनी चाहिए l नहींं तो नष्ट हमाराही होगा l

Geete vaadye tathaa nrutye sangraame ripusankate l

Aahaare vyavahaarecha tyaktha lajjah sukheebhaveth ll

We should shun shy while we are indulged in singing, instrument playing, 

dancing, war, threat from enemies. Otherwise we are the losers.

స్వస్తి.

**************************************

 eternal Quote 84 

 రాబోవు సంక్రాంతి పర్వ సందర్భంగా

तिलवत् स्निग्धं मनोऽस्तु वाण्यां गुडवन्माधुर्यम्
तिलगुडलड्डुकवत् सम्बन्धेऽस्तु सुवृत्तत्त्वम् ।
अस्तु विचारे शुभसङ्क्रमणं मङ्गलाय यशसे
कल्याणी सङ्क्रान्तिरस्तु वः सदाहमाशम्से ॥
- अज्ञात  सूक्ति

తిలవత్ స్నిగ్ధం మనోస్తు వాణ్యాం గుడవన్మాధుర్యం
తిలగుడలడ్డుకవత్ సంబంధేస్తు సువృత్తత్త్వం |
అస్తు విచారే శుభసంక్రమణం మఞ్గళాయ యశసే
కల్యాణీ సఞ్క్రాంతిరస్తు వః సదాహమాశంసే ||
--అజ్ఞాత సూక్తి

నూవులు ఎంతో స్నిగ్ధంగా నునుపుగా వుంటాయి. కవి మనసును అంతటి స్నిగ్ధతకు పోలుస్తున్నాడు. మాటలలోని తీయదనాన్ని బెల్లము తో పోలుస్తున్నాడు.ఆ రెండిటిని కలిపి చేసిన లడ్డు లోని మాధుర్యము అనుభవైకవేద్యము.ఆ రెండింటి కలయిక అంటే మనసు మాటల కలయిక వలన కలిగే సౌభాగ్యము వర్ణనాతీతము. అట్టి సౌభాగ్యమును, సంక్రాంతి మనకు పొందజేయవలయునని కవి ఆశించుచున్నాడు. పేరే తెలుపని ఆ మహనీయుని మనోభావము ఎంత కమనీయమైనదో చూడండి.
మకర రాశి లో సూర్యుడు ప్రవేశించే వేళను మకర సంక్రాంతి అంటాము. సమ్యక్ క్రాంతి ఇతి సంక్రాంతి అంటే సుగమముగా ప్రవేశిచుట అని అన్వయించుకొనవచ్చును. కొన్ని ప్రాంతాలలో ముఖ్యముగా తమిళనాడులో రవి చారమును బట్టియే మాసము మొదలవుతుంది. కావున సంక్రాంతి ప్రతిసంవత్సరము దాదాపు జనవరి 14 వ తేదీన (ఎప్పుడయినా 15 వ తేదీన) వస్తుంది.
సంక్రాంతి సంబరాలకు పేరు. ఆ సమయానికి పంటలు ఇంటికి వస్తాయి. కొత్త బట్టలు, కొత్త ధాన్యము కొంగ్రొత్త సంతోషముతో పల్లెసీమలలోని ప్రతిగడప కళకళలాడుతూ వుంటుంది. ఆ సమయములో కొత్త నూవులు దంచి బెల్లము దంచి ఆ రెంటినీ కలిపి ఉండలు చేస్తారు. దానిని 'చిమ్మిలి' అనుట కూడా కద్దు.దాని గుణము ఏమిటంటే అది తినడానికి ఆనందము తిన్న పిదప ఆరోగ్యము కలిగిస్తుంది.
ఎంత చక్కటి అన్వయమో . మరి ఈ సంక్రాంతి నుండి మనసు మాట నూవులు బెల్లము లాగా కలిపి ఆనందము ఆరోగ్యమయమైన భవితకు బాట వేస్తారు కదా .

 

तिलवत् स्निग्धं मनोऽस्तु वाण्यां गुडवन्माधुर्यम्
तिलगुडलड्डुकवत् सम्बन्धेऽस्तु सुवृत्तत्त्वम् ।
अस्तु विचारे शुभसङ्क्रमणं मङ्गलाय यशसे
कल्याणी सङ्क्रान्तिरस्तु वः सदाहमाशम्से ॥
- अज्ञात  सूक्ति
तिल बहुत मुलायम होते हैं| और गूढ़ मधुर | अगर दोनों को मिलाके लड्डू बनाके खायेंगे तो वह मिठाई बहुत् स्वादिष्ट होता है | वह आरोग्यदायक भी है | इधर कवि मन को तिल से तुलना करतेहुए, उसे  तिल जैसा बहुत मुलायम रखना चाहते हैं | और अपने वाणी को गुढ़ से तुलना करते हैं | यानी हमारी बातों में मिठास रह्नेकेलिये बोलते हैं | अगर इन दो गुणों का मिश्रण होजाय तो समाज कितना  बेहतरीन बंनजायेगा | कवी की कितनी अच्छी भावना है देखिये |

इस श्लोक में और एक विशेष है | नया फ़सल, नए कपडे, नए उमंगों को लेकर 'संक्रान्ति' आती है | सूरज एक राशी से दुसरे राशी में जाना संक्रान्ति कहतेहैं | सूरज मकर राशी में प्रवेश करनेसे 'मकर सम्क्रान्ती होता है | उस दिन नए फ़सल से कई तरह के पकवान और मिठाईयां बनाते हैं | गूढ़ और टिल का लड्डू जीब को मिठास और सेहद को आरोग्य देता है |

हम भी अगले सम्क्रान्ती से मन और वाणी को टिल और गूढ़ जैसा मिलाके एक आदर्श संघ का निर्माण करनेका प्रयास करते हैं |

 

tilavat snigdhaM manOstu vaaNyaaM guDavanmaadhuryam
tilaguDalaDDukavat sambandhEstu suvRttattvaM |
astu vichArE SubhasankramaNaM ma~ngaLaaya yaSasE
kalyaaNI sa~nkraantirastu va@h sadaahamaaSamsE ||
--Unknown

May the mind be affectionate like sesame seeds, may there be sweetness in thy words as in jaggery.
May there be goodness in thy relations as is in the relation of sesame and jaggery in a laddoo.
May there be in thy thoughts a concurrence towards auspicious glory.
I always wish that may the festival of sankraanti prove to be blessed and auspicious for one and all.

The festival of harvest, sankraanti, is celebrated on January 14th generally.  (Occasionally, it falls on the 15th of Jan).  This is one of those festivals that follow the solar axis and hence the date doesn't change much with every year, like with other festivals that follow the lunar calendar.  It is the time when the axis of the Sun enters the zodiac sign Capricorn (makara).  Hence it is also referred to as 'makara sankraanti'.  sankraanti literally means - proceeding well -samyak kraanti iti sankraanti.
A celebration of harvest and crop is synonymous with the Sun, he being the basic originator of the entire food chain!  Without Him, there would be no energy for the plant sources and without plant sources, there would be no energy transmission to the carnivores either.  The Sun being the life savior  earth, is worshiped and thanked on this day.
Many people throw away old clothes and buy new ones, marking the beginning of good times.  Sharing til-gud (a mixture of sesame seeds and jaggery) is customary among many people who celebrate this festival.  The combination of (til-gud) gingelly and jaggery is not only tongue tickling, but very enticing as well.  The poet beautifully wishes that kind of enticement into the spoken words and relationships of everyone!  When there is harmony in mind thoughts, actions and words, then there is no stopping, the un-abound happiness one can attain in his very being.  What better can one wish for his near and dear ones!

May the Sun radiate Health, Happiness and Harmony into the lives of one and all.

*****************************************************************************************************

 

 

ఋణానుబంధ రూపేణ పశుపత్ని సుతాలయా

ఋణక్షయే క్షయం యాన్తి, కా తత్ర పరివేదనా!

 

పశు,పత్నీ సుత, నిలయములు ఋణానుబంధ రూపములో వచ్చి ఋణము తీరిన వెంటనే కనుమరుగవుతూ వున్నాయి. వానిని గూర్చిన చింత ఎందుకు. పరమేశ్వరునికి ప్రాకులాడమని, ఇచట, బోధించుట జరిగినది.