అజరామర సూక్తి – 1 अजरामर सूक्ति - 1 Eternal Quote - 1

 

 

https://ajaraamarasukthi.blogspot.com/2021/06/1-1-eternal-quote-1.html

Veturi Anandamurthy

ఎంత సుందరములైన సూక్తులో !. నచ్చిన మీ యత్నాన్ని మెచ్చుకొంటున్నాను. బహుశః ఆ విఘ్నాలకుకూడా లోకహితాన్ని కోరే మహనీయులంటేనే ప్రీతి కాబోలు, ఎప్పుడూ వారితోనే ఉంటాయి. గిట్టకేనేమో ఆ రెండోతరగతివారిని చూడకుండా దూరంగా పారిపోతాయి!

అజరామర సూక్తి 

అజరామర సూక్తి

ఈ దేశమునకు మొదటి పేరు అజ నాభము. అజుడు అంటే బ్రహ్మ దేవుడు. నాభి అంటే 

బొడ్డు. అంటే గరిమనాభి (Center of Gravity ) అంటే ఈ దేశము ప్రపంచమునకు 

గరిమనాభి అనియె కదా అర్థము. ఇది సనాతనము. తపస్సంపంనులైన మహర్షులు, 

మహానుభావులు పుట్టిన దేశము ఇది. వారు చెప్పిన నీతి వాక్యములను వీలయినంత 

వరకూ రెండు రోజులకు ఒకటి వంతున తెలుసుకొందాము.

మన ఋషులు మనకు చెప్పిన  నీతులు అగణితములు. ప్రపంచములోని ఏదేశము 

కూడా నీతులకు శాస్త్ర స్థాయిని  ఇవ్వలేదు. మన వాతావరణమునకు మన సాంప్రదాయమునకు సంబంధిన అనేక సూక్తులను సంస్కృతములో మనకు అందించినారు.

తమ లోపములను సవరించుకోనదలచిన పాఠకులు తప్పక ప్రతిరోజూ ఈసూక్తులను 

చదివి తమను తమ కుటుంబమును, ఆవిధముగా దేశమును ఎంతో ఉన్నత స్థితికి 

తీసుకుపోయినవారవుతారు. ప్రపంచములో తప్పులే చెయ్యని వారు కూడా ఉంటారేమో! 

వారు ఈ 'అజరామర సూక్తులు' చదువవలసిన అవసరము ఉండదు. అందువల్ల 

చదువరు. వారు దైవసమానులు. అట్టివారికందరకూ  నమస్కరించి మొదటి సూక్తిని మీ 

ముందుంచుచున్నాను.

అజరామర సూక్తి 
అజరామర సూక్తి – 1

अजरामर सूक्ति - 1

Eternal   Quote - 1

 चिन्तायाश्च चितायाश्च बिन्दुमात्रं विशेषता l

सजीवं दहते चिंता निर्जीवं दहते चिता ll - समयोचितपद्यमालिका

చింతాయాశ్చ చితాయాశ్చ బిందుమాత్రవిశేషతా l

సజీవం దహతే చింతా నిర్జీవం దహతె చితా ll - సమయొచితపద్యమాలికా

చితి చింతల తిలకించిన

చితి శవమును గాల్చు గాని చింతటు గాకన్

బతికున్న వాని గాల్చును

చితి కన్నా చింత మిన్న చెప్పగ రామా!

చింత,చిత అన్న ఈ రెండు పదాలలో కేవలము చి ప్రక్కన గల o మాత్రమేతేడా 

(దేవనాగరి లిపిలోకూడా బిందువు ఒక్కటే తేడా) ఈ చింత అనేది మనిషిని 

బ్రతియుండగానే కాల్చి వేస్తుంది , 'చిత' కాల్చేది చచ్చినవాని మాత్రమే.కావున వ్యక్తి 

ఎప్పుడూ చింతను దూరముంచి తగిన పరిష్కారము కొరకు మాత్రమే ఆలోచింపవలెను.

चिन्तायाश्च चितायाश्च बिन्दुमात्रं विशेषता
सजीवं दहते चिंता निर्जीवं दहते चिता- समयोचितपद्यमालिका

चिंता और चिता में सिर्फ अनुस्वार का ही फ़र्क है l लेकिन चिंता इन्सान को ज़िंदा जला देता है, चिता तो मरे आदमी को ही जलाता है l इस का अर्थ ये है की कभी भी  मुश्किलों के बारेमे सोच्नेके बदले आदमी उस के परिष्कार के बारे में सोचना चाहिए I

Chintaayaashcha chitaayaashcha bindumaatraM visheShataa l

sajeevaM dahate chintaa nirjeevaM dahate chitaa ll
- samayochitapadyamaalikaa
When written on paper (in Sanskrit), the words chitaa and chintaa differ just by a bindu (dot). But the jobs they do are entirely different. While chitaa (pyre) burns a person after death, chintaa (anxiety) burns a person alive. This clearly says that anxiety is more harmful than even the burning pyre. Moreover it will not allow the human being to think for a solution. Therefore one should allow the problem into the mind but give room for thinking of a solution.

******************************************************
2.అజరామర సూక్తి - 2
अजरामर सूक्ति - 2

Eternal   Quote - 2

 घटं भिद्यात् पटं छिन्द्यात् कुर्यात् रासभरोहणम् ।

येन केनाप्युपायेन प्रसिद्धः पुरुषो भवेत् ॥

- समयोचितपद्यमालिका

ఘటం భిద్యాత్ పటం ఛింద్యాత్ కుర్యాత్ రాసభరోహణం l

ఏన కేనాప్యుపాయేన ప్రసిద్ధః పురుషో భవేత్ ll

                                                                           -సమయొచితపద్యమాలికా

కడవ పగులగొట్టినా కట్టుగుడ్డ చించినా

కాని పనులు చేసినా గాడిదపై నెక్కినా

నవ్విపోయినా గూడా నాకేమిటి సిగ్గు

మానమెటుల పోయినా మాంగల్యం ఉన్నచాలు

ఈ సూక్తి 'మానము పోయినా ఫరవాలేదు మంగళ సూత్రము ఉంటే చాలు' అని 

అనుకొనే నేతలకు అంకితం

घटं भिद्यात् पटं छिन्द्यात् कुर्यात् रासभरोहणम् ।
येन केनाप्युपायेन प्रसिद्धः पुरुषो भवेत् ॥

- समयोचितपद्यमालिका 

कवी आजकल के नेताओं का मजाक उडारहा है| उनकी बुद्धी ऐसा सोचती है की' ' चाहे मान कितना भी जय पर गद्दी धन दौलत कहीं न जाय'

तोड़दो घडा को फाड़दो कपडे को 

पाँव पडो  गधा चढो

शरम को घसीटकर समुन्दर में फ़ेंकदो

प्रसिद्द तू होजावे सभी सिद्ध होजावें

GhaTaM bhidyaat paTaM Chindyaat kuryaat raasabharohaNam |
yena kenaapyupaayena prasiddhaH puruSho bhavet ||
- samayochitapadyamaalikaa 

The author is telling sarcastically that to gain name don’t hesitate to do even dirty things. Is it not the same as the so called leaders are doing today?

Crack the pot or rip a cloth

Ride a donkey rid the shame

Think of them as all in the game

What you need is name and fame

*******************************************

అజరామర సూక్తి - ౩

अजरामर सूक्ति - 3

Eternal   Quote - 3

देहे पातिनि का रक्षा यशो रक्ष्यमपातवत्l

नरः पातितकायोऽपि यशःकायेन जीवतिll - सुभाषितरत्नभाण्डागार

దేహే పాతిని కా రక్షా యశో రక్ష్యమపాతవత్l

నరః పాతితకాయోపి యశః కాయేన జీవతిll - సుభాషితరత్నభాండాగారము

 మట్టి కరిచే కట్టెయైన ఈ శరీరానికి ఎన్నియో హంగులు రంగులు తీర్చిదిద్దుతున్నాము, 

కానీ ఈ శరీరము శాశ్వతమా అన్న చింత రవ్వంతైనా మనసులోనికి రావడము లేదు. 

భాగవతము లోని వామనావతార ఘట్టములో బలి చక్రవర్తి చెప్పే ఈ పద్యము చూడండి :

కారే రాజులు,రాజ్యముల్ గలుగవే, గర్వోన్నతిన్ జెందరే

వారేరీ సిరి మూట కట్టుకొని పోవంజాలరే, భూమి పై

పేరైనంగలదే, శిబి ప్రముఖులున్ ప్రీతిన్ యశః కాములై

ఈరే కోర్కెలు, వారలున్ గలుగరే యిక్కాలమున్ భార్గవా

ఎంతటి గొప్ప మాటో చూడండి. పై మెరుగులు ,మై మెరుగులు పెరిగి వేలకు వేలు 

శరీరానికి ఖర్చు చేయుట అనవసరమని గ్రహించి , ఆ నిష్ప్రయోజన కార్యములకు 

సొమ్ము వమ్ము సేయక అందులో అంతో ఇంతో ఎంతో కొంతైనా ఖర్చు పెట్టి, మనపేరు 

కలకాలము కాకున్నా, మన నిర్గమనమువరకు తదనంతరము కొంతకాలమైనా నిలిచే 

పనులు చేస్తే మన ప్రతిష్ఠ శోభిల్లదా !

 

देहे पातिनि का रक्षा यशो रक्ष्यमपातवत्

नरः पातितकायोऽपि यशःकायेन जीवति- सुभाषितरत्नभाण्डागार

जी कहता है काया तेरा लेकिन  काया का गुमान क्या ? एक न एक दिन वह मिट्टी में मिलजाना ही चाहिए |उसीलिये जो पैसा उस काया केलिए खर्च कर रहे हो , उस में से थोड़ा थो भी निकालके समाज के हित के लिए खर्च करो | शरीर का निधन होनेसे भी नाम बच के ही रहता इस भूमी पर | शव होजायेगा शरीर उसी लिए यश को वश में रखो , तुम्हारे जाने पर भी वह तुम्हारी देखबाल करेगी |

Dehe paatini kaa rakShaa yasho rakShyamapaatavat

Norah paatitakaayo.pi yashaHkaayena jIvati

- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Why protect the body that is bound to fall off, protect the honor without falling. Even when the body is thrown, the being lives through his honor.

       What is the point in protecting the physical body that is bound to be discarded at some point or the other. Whether alive or have passed on, the seeds of the deeds one has sown live on. His valor and honor never die. Not only his glory lives on, his deeds live on too. For, his life would have been an inspiration for many a beings, for generations to come! That way, the society at large benefits from not only his deeds directly, but from the deeds of those that are inspired by him. As such, he becomes immortal through his deeds of honor!

************************************************************************

అజరామర సూక్తి -4

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

उपकर्तुं यथा स्वल्पः समर्थो न तथा महान् ।

प्रायः कूपस्तृषां हन्ति न कदापि तु वारिधिः ॥- सुभाषितरत्नसमुच्चय

ఉపకర్తుం యథాః స్వల్పః సమర్థో న తథా మహాన్ l

ప్రాయః కూపస్త్రుషాం హంతి న కదాపి తు వారిధిః ll  సుభాషితరత్నసముచ్చయము

ఉపకార గుణము కలిగిన పేద, ధనికుడైన లోభికన్నా, ఎంతయోమిన్న. దాహార్తికి 

మంచినీటి బావి ముఖ్యము గానీ మహాసముద్రమునేమిచేసుకోగలడు. ఇదే అర్థము గల 

పద్యమును మనము గువ్వల చెన్న శతకములో గూడా చూడవచ్చు.

కలిమి గల లోభికన్నను

విలసితముగ పేద మేలు వితరణియైనన్

చలి చలమ మేలుకాదా

కులనిది అంబోధికన్న గువ్వలచెన్నా!

(చలి చలమ అంటే నదీ తీరము లోని నెమ్ము గల ఇసుకను కాస్త త్రవ్వి ఒక వెడల్పయిన 

గుంత చేస్తే అందులో అమృత తుల్యమైన నీటియూట చూడవచ్చును. ఆ త్రవ్వబడిన 

గుంత లేక గుంటను 'చలి చలమ' అనిగానీ 'చలమ' అని గానీ అంటారు. ఇటువంటి 

చలమను సముద్రమును ఆనుకొని వున్న ఒడ్డున త్రవ్వినా ఉప్పు నీటికి బదులు 

మంచినీరు పొందగలము. ఈ సందర్భములో నేను వ్రాసిన పద్యము సముచితమని భావించి మీ ముందుంచుచున్నాను.

కలిగిన ధనమును పాత్రత

కలిగిన సజ్జనునికివ్వ కలుగు యశంబే

కలిగిన వానికె యొసగిన

కలితార్థము చెడును  ఖ్యాతి తరుగును రామా!

దానపరత్వ గుణమును కలిగినవాడు గ్రహీత పాత్రుడా కాదా అన్నది తప్పక 

గ్రహించవలెను. ఆ గుణమే లేనివాడు నిధులను రక్షించుటకు, చుట్ట చుట్టుకొని, 

అనుభవించుటకు యోగ్యత లేని అజగరము అనగా పాము తో సమానము.

उपकर्तुं यथा स्वल्पः समर्थो न तथा महान् ।
प्रायः कूपस्तृषां हन्ति न कदापि तु वारिधिः ॥- सुभाषितरत्नसमुच्चय

आदमी जो प्यासा है उसे स्वच्छा पेय जल का स्थायी विकल्प बनता है  कुआँ, पर नमक का कठोर जल वाला सागर किस काम का है l आर्ती को दानी चाहिए लोभी धनी नहीं l

UpakartuM yathaa svalpaH samartho na tathaa mahaan |
praayaH kUpastRuShaaM hanti na kadaapi tu vaaridhiH ||
- subhaaShitaratnasamuchchaya

In the way a trifle can be of assistance, the great may not be able to.  Probably a well can quench the thirst, but never the (mighty) ocean.
*******************************************************************************

 

అజరామర సూక్తి - 5

अजरामर सूक्ति - 5

Eternal   Quote - 5

रोहते सायकैर्विद्धं वनं परशुना हतम् l

वाचा दुरुक्तं भीभत्सं न सम्रोहति वाक्क्षतम् ll - महाभारत, उद्योगपर्व

రోహతే సాయకైర్విద్ధం వనం పరశునా హతం l

వాచా దురుక్తం భీభత్సం న సం రోహతి వాక్క్షతం ll- మహాభారతము, ఉద్యొగపర్వము

అలుగు (బాణపు మొన) చేత కలుగు గాయము కాలాంతరము లో మానుతుంది. గొడ్డలి 

వ్రేటుకు గురియైన చెట్టు కాలాంతరమున చిగురించుతుంది కానీ మనమున నాటిన 

మాటలు వెలికి తీయలేము కదా. కొన్ని మాటలు కలిగించే బాధ జీవితాంతమువరకు 

తీరకపోగా ఆబాధ వ్యాకులతను పెంచి ఎట్టి వ్యాధికయినా కారణము కావచ్చును. నేను 

వ్రాసిన ఈ పద్యమును ఒకపరి తిలకించండి.

చింతలు వ్యాధుల హేతువు

చింతలు ధృతి నిలిపివేయు చెంగట చేరన్

‘చింతలనెంతగ మానిన

చెంతన అంతంత సుఖము చేరును రామా!

తెలుగు మహా భారతములోని ఉద్యోగ పర్వములోని విదుర నీతి లో ఈ భావము ఈ 

పద్యరూపములో వుంది:

తనువున విరిగిన యలుగుల

ననువుగ బుచ్చంగవచ్చు నతి నిష్ఠురతన్

మనమున నాటిన మాటలు

వినుమెన్ని నుపాయముల వెడలునె యధిపా !

కావున మది బాధా నిలయముగా మార్చివేయవద్దు.

रोहते सायकैर्विद्धं वनं परशुना हतम्
वाचा दुरुक्तं भीभत्सं न सम्रोहति वाक्क्षतम्- महाभारत, उद्योगपर्व

शरीर को अगर तीर लगताहै तो थोड़ा दर्द सह के उसे निकाल सकते हैं | अगर पेड़ को कुल्हाड़ी से मारते हैं तो कुछ दिनोके बाद फिर से वह अपने डालियों के साथ  अपना पूर्व रूप प्राप्त करलेता  है |लेकिन बात जो मनको घायल करती है उस घाव को किसी भी हालत में सुधार नहीं सकते |

Rohate saayakairviddhaM vanaM parashunaa hatam
vaachaa duruktaM bhIbhatsaM na samrohati vaakkShatam
- mahaabhaarata, udyogaparva

The (injury) caused by an arrow might heal; a forest felled with an axe may sprout. (But) the (wound) caused by a spiteful, mean word shall barely ever recover.

Physical injuries are quick to mend. The body has the natural ability to try and fix the wound at the earliest. Even plants, when chopped with an axe, have the strength in their roots to sprout the plant again to its lush green self. But when a spiteful word is spoken, the damage caused is tremendous. Without any physical contact, one can easily hurt someone's heart and kill their spirit. Words have colossal power in them. They could either make or break the listener on many levels. One has to be very cautious at all times and watch his words. For, sped arrows and spoken words can never be taken back. Once out of the mouth, it could be as permanent as, written on stone. It gets etched in the mind of the listener forever.

Udyoga parvam Mahabharatham 

*********************************************************************************

అజరామర సూక్తి-6

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

प्रकृत्यमित्रा हि सतामसाधवः

ప్రకృత్యామిత్రా హి సతామసాధవః l కిరాతార్జునీయము(మహాకవి భారవి)

దుష్టులు తమ మనోప్రవృత్తి వలన సమాజమునకు  సహజ శత్రువులు.

ఈ సూక్తికి అనుబంధముగా ఈ వేమన పద్యమును మీ ముందుంచుచున్నాను. 

నిజమయిన దుష్టుడు ఎట్టివాడు అన్నది ఆయన మాటలలో గమనించండి.

వాక్కు శుద్ధి లేనివాడు చండాలుడు

ప్రేమ శుద్ధి లేక పెట్టు టెట్లు?

నొసలు భక్తుడైన నోరు తోడేలయా!

విశ్వదాభిరామ వినురవేమ

చండాలుడంటే ఎవరు? పుట్టుకతోనే అస్పృశ్యుడనే ముద్ర వేసి దూరంగా 

పెట్టబడినవాడు కాదు. చండాలుడంటే మాటలో స్వచ్ఛత లేనివాడు, స్నేహంలో పవిత్రత 

లేనివాడు, హృదయమున ప్రేమ నిండనివాడు నిజామునకు పయోముఖ విషకుంభము. 

ఎంత దానం చేసినా దానివల్ల ప్రయోజనం లేదు. ఇట్లాంటివాడి నొసట భక్తి చిహ్నాలు 

ఉంటే ఉండొచ్చు గాని నోటికి మాత్రం క్రూరమృగాల లక్షణాలే ఉంటాయి అంటున్నాడు 

వేమన. ఇటువంటి వారు సమాజమునకు సహజ శత్రువులు. దేనికైనా త్రికరణ శుద్ధి 

అన్నదే మిక్కిలి ముఖ్యము.

త్రికరణ శుద్ధి గల్గినదే నిజమైన వాక్కు. అది మనస్సులోంచి నోటిద్వారా రావాలి. వచ్చిన 

తర్వాత అది ఆచరణగా మారాలి. ఈ సందర్భముగా నేను వ్రాసిన ఈ పద్యమును 

తిలకించండి:

మనసు మాట లోన మాటేమొ పనిలోన

పనికి పట్టుదలను పదిల పరచి

కష్టపడెడు వాడు కడు గొప్పవాడురా

రామమోహనుక్తి రమ్య సూక్తి

పై విధముగా పనిచేసినపుడే అది త్రికరణ శుద్ధి అవుతుంది.

శుద్ధిఅంటే నిర్మలత్వం, పరిశుభ్రత, ఇలా ఎన్నో అర్థాలు. ‘ఆత్మశుద్ధి లేని ఆచార మది 

ఏల’ అన్నాడు వేమన్న మరోకచోట. అలాగే భావశుద్ధి. అంటే మన మనసులో మైల 

ఉండకూడదు. ఇక దేహశుద్ధి, అన్న మాటకు విపరీతార్థము తీసుకోవద్దు’ అంటే 

స్నానాదులు అన్న సంగతి అందరికి తెలిసిందే. కానీ వాక్శుద్ధి లేనివాడికి ఆ ‘దేహశుద్ధే’ 

మంచి బహుమతి.

చండాలుడు అనే మాటకు కౄర కర్ముడు అని అర్థం. కాని, ఇది ఇక్కడ  ఒక వర్గానికి 

ఆపాదించా బడినది కాదు. వేమన్న జన్మ చండాలునికి కాలంతరంలో మోక్షమన్నా 

ఉంటుందేమో కాని కర్మ చండాలునికి మాత్రం ఎప్పటికీ మోక్షం లభించదు అని 

అంతర్లీనమగు అర్థమును మనకు ద్యోతకమౌతుంది.

ఇక ప్రేమ. ఈ మాటకు ఈ రోజుల్లో ఎక్కువగా స్త్రీ పురుషుల మధ్య వలపుగా 

అనురాగంగా వాడుతున్నారు గాని ఇది చాలా పెద్దది. తల్లి ప్రేమ, తండ్రి ప్రేమ, గురువు 

ప్రేమ, సోదర ప్రేమ ఈ విధముగా ఎన్నో విధములగు ప్రేమలు ఉండగా స్త్రీపురుష 

సంబంధమునకు మాత్రమే వాడుతునారు. అది మన కర్మ. వాత్సల్యము అన్నమాట 

ప్రేమకు పరాకాష్ట.

‘నొసలు భక్తుడైన’ అంటే నుదుట నామాలతోనో, బూడిద తోనో, బొట్టుతోనో ఉంటేనే 

భక్తుడవుతాడా? స‘బాహ్యాభ్యంతర శ్శుచిః’ అంటూ ఉన్నది శాస్త్రము. వ్యక్తికి లోన  ప్రేమ, 

దయ ఉన్నప్పుడే నిజమైన భక్తి ఏర్పడుతుంది. తోడేలు క్రూరమైనదే! పైగా అది పరాన్న 

భుక్కు. దౌష్ట్యము ఉంది హీనత ఉంది. సమాజమునకు ఇటువనితివారు శత్రువులు కాక 

వేరేమౌతారు? 

बुरेलोग अपने प्रकृति के कारण समाज के सहज शत्रु होते हैं|

किरातार्जुनीयम (महाकवि भारवि )

 

Prakrityamitraa hi sataamasaadhavah

Evil men are natural enemies of the society.

Kiraataarjuneeyam (Mahakavi Bharavi)

Malladi Venkata Gopalakrishna: Chakkati maata cheppaaru Cheruku Ramamohanrao gaaru... o vyakti saadhanato o manchipani chesaadu. Padimandee tanani pogidaaru. Ayinaa AA vaykti vinamrudai krutajnatalu telipaadu. Choosi orvaleni kondaru durjanulu atanimeeda avaakulu chavaakuloo peli tamo gunaanni baitapettukunnaaru. Khandiddamanukune samayamlo ee chakkati post kanipinchindi. Tamogunamto ragilipotoo edutivaari unnatini choosi orvaleka kumilipotunna nirakshara kukshulaki idi sadiggaa vartistundi. Manchi post pettinananduku meeku paadaabhivandanaalu.

***********************************************************************************************************************

82.

అజరామర సూక్తి-7
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote




 हस्तस्य भूषणं दानं सत्यं कण्ठस्य भूषणं

 श्रोत्रस्य भूषणं शास्त्रं भूषणैः किं प्रयोजनम्

 హస్తస్య భూషణం దానం సత్యం కణ్ఠస్య భూషణం

 శ్రోత్రస్య భూషణం శాస్త్రం భూషణైః కిం ప్రయొజనం

 దానము  చేతులకు ఆభరణము, కంకణములు కావు. సత్య వాక్కు

కంఠాభరణము కానీ పసిడి దండలు కాదు. సద్వాక్య శృతి కర్ణాభరణముగానీ

కుండలములు గావు. బాహ్యాలంకారాలు నిరర్థకములు.

సుమతి శతకకారుడు పై విషయమునే ఈ క్రిందివిధముగా ఎరుకపరచినాడు.

పెద్దలు ఎవరు చెప్పినా మాటతీరు మారుతుందేమో కానీ మనోభావాన మారదు.

చేతులకు దొడవు దానము

 భూతలనాధులకుఁ దొడవు బొంకమి ధరలో

 నీతియ తొడ వెవ్వారికి

 నాతికి మానంబు తొడవు నయముగ సుమతీ!

చేతులకు కంకణములు కడియములు ఆభరణములు కానేరవు. కేవలము

దానమొకటే భూషణము. రాజులకు నీతి, నియతి ఆభరణములు, అంతే కానీ

కేయూర మణిమకుటములు కాదు. మానవ జన్మమెత్తిన ప్రతియొకరికీ నీతి

నియమము నిష్ఠ ముఖ్యముగానీ మెయి నిగారింపులు కాదు. ఇక స్త్రీకి మానమే

ప్రాణము. అందుకే పెద్దలు

ప్రాణం వాపి పరిత్యజ్య మానమేవాభి రక్షతు |

అనిత్యో భవతి ప్రాణో మానమా చంద్ర తారకం||

ప్రాణము పోయినా మానము కాపాడుకొమ్మని చెప్పినారు. నేడు మానమునకు

కొలమానము శూన్యము. మళ్ళీ మానవతా విలువలు మహిపై అంటే భూమిపై

వర్దిల్లుటకు కంకణము కట్టుకొందాము.

ఇపుడు ఈ భర్తృహరి సుభాషితమును ఒకపరి పరికించెదము.

కేయూరాణి న భూషయంతి పురుషం హారా న చంద్రోజ్జ్వలా

న స్నానం న విలేపనం న కుసుమం నాలంకృతా మూర్ధజాః ।

వాణ్యేకా సమలంకరోతి పురుషం యా సంస్కృతా ధార్యతే

క్షీయంతేఽఖిల భూషణాని సతతం వాగ్భూషణం భూషణమ్‌ ॥

పై సంస్కృత పద్యమునకు ఏనుగు లక్ష్మణకవి గారి తెనుగు సేతను ఈ దిగువన

చదవండి.

భూషలు గావు మర్త్యులకు భూరి మయాంగాధ తారహారముల్

భూషిత కేశపాశ మృదు పుష్ప సుగంధ జలాభిషేకముల్

భూషలు గావు పూరుషుని భూషితు జేయు పవిత్ర వాణి, 'వా

గ్భూషణమే సుభూషణము' భూషణముల్ నశియించునన్నియున్

మానవులకు కనకాంకితమగు నీల మరకత మాణిక్య పుష్యరాగాదిమణిమయ

భూషణాదులు శోభను చేకూర్చలేవు, సుమసురభిళ జలాభిషేచనము అనగా

సుగంధ భరితమగు నీటితో స్నానము, పునుగు జవ్వాది మొదలగు సుగంధ ద్రవ్య

లేపనములేవీ మాన్యర్త పెంచాలేవు. ఆ సుగుణము మాటకు మాత్రమే కలదు. ఆ

సుభూశనము ఒక్కటి ఉన్న చాలునిక అన్నీ ఉన్నట్లే!

రామమోహనుడు చెప్పిన ఈ మాటను కూడా ఒకసారి ఆలకించండి.

శిష్ట వాక్య మొకటె చేవికలంకారమ్ము

 పైడి భూషణములు పనికి రావు

 దీని నెరిగి నీవు దిద్దుకో బ్రతుకును

 రామమోహనుక్తి రమ్య సూక్తి

చెవికి ఇంపగు మాటే ఆభరణము అన్యములు కాదు.

ఫణము పైన మణి వున్నదని పాముతో సహవాసము చేయము కదా ! పతితుడు

పండితుడైననూ పరిహరింపదగినవాడే! భగవంతుడు అవయవాలను

మనకొసగినది ఆభరణములతో అలంకరించుకొనుటకు కాదు ఆత్మ ప్రక్షాళన

కొరకు. ఆత్మశుద్ధి  త్వరగా జరిగితే మనగతి పురోగతి ,లేకుంటే అధోగతే !

స్వస్తి.

हस्तस्य भूषणं दानं सत्यं कण्ठस्य भूषणं
 

श्रोत्रस्य भूषणं शास्त्रं भूषणैः किं प्रयोजनम्

 हाथों का आभूषण दान होता है, कंकण नहीं | कंठाभरण होता है सूनृत वाक्य , कोई 'हार' नहीं | सद्भाषण ही 

कानों के सद्भूषण होते हैं, बुन्दे नहीं | 

कोई अभावग्रस्त या जरीब को या कोई जरूरतमंद को देना हाथो का आभूषण होता है | दाहिने हाथ से 

देनेवाला दान बाए हाथ को नहीं दिखाना चाहिए | लेकिन ज़माना बदल गया जो भी देनेका है तो वह 

टीवी केमेरा या पत्रकार के सामने ही देगा ताकि उनका गौरव संघ में बढ़ जाए | दान कभी भी निस्स्वार्थ होना 

चाहिए | 

कंठ का आभूषण कभी भी अफ़्रंज के गहने नहीं बन सकते, सिर्फ़ सत्य वाक्य ही बनसकता है | जो भी बात 

सच्चे दिल से दूसरों के हित में बोली जाती है वही कंठ का आभरण होता है |

कर्ण को सुसज्जित करनेवाले झुमके नहीं है, अच्छे विषयों को सुनना ,बड़ों के बातों पर श्रद्धा रखना , शास्त्र 

पुराण इतिहासों को ध्यान से सुनना , ऐसे चीज होते हैं कानोंके आभूषण

बाहरी दिखावा धोकेबाजों के गहने होते हैं | सांप के पहन पर मणि होनेसे भी उस से हम दूर ही रहते हैं |

hastasya bhUShaNaM daanaM satyaM kaNThasya bhUShaNaM
 

SrOtrasya bhUShaNaM SaastraM bhUShaNai@h kiM prayojanam

To offer,is the ornament for the hand; to tell truth is the embellishment for the throat; good 

counsel (scriptures) is the grace to the ear; what is the use of whim-whams that we mean ?

They  are all futile and worthless  

 Giving something to the needy, assisting someone in their hardships, extending a hand of 

assurance to someone in distress are the real ornaments to the hand and not bracelets or 

bangles or any thing of that kind. It is not advertised to the world with cameras, photos 

and pictures. It is done with no expectations in return either. That beautifies the hand in 

reality.



The purpose of the throat or neck, is not to hang a sparkling necklace around! Truth is the 

true embellishment for the neck.Speaking the truth always is the very purpose of having a 

voice.

Flashy ear rings may entice the eye from the outside. But the reason these sense organs 

were given to us were, to perceive the scriptures,listen to good counsel and put to use. 

That enhances the both the presence and purpose of the ears.
 
A beautiful heart can make a beautiful personality and never the external ornaments. a 

snake having diamond on its hood can never impress us, to be good.

Venkata Ravisundar Komandur Vidhyanu apaharimpabhadani Sampadha gaane naaku thelusu. Mee 

SOOKTHI 

DWARAA ALAANTI 5INTINI THELUSUKUNNANU EE ROJUNA.

Venkata Ravisundar Komandur April 6 at 12:52pm

Dr Cheruku Ramamohanrao gaaru, CHAKKATI MATALATHO CHIKAINA SAMUSKRUTHA SLOKAMU THO MODHALETTI,SUMATHEE SATHAKA MU THO KUMATHINI POGOGTUTHOO, BARTHRUHARI SUBHAASHITHAALANU NIMPI,THAMARI MAATALATHO MOOTAKATTI SWAYAM-HITHAMU, SAMAAJA-HITHAMU, MELLAVINCHI MANCHIKAI MANOHARAMU GAA, MAANAVATHVA VILUVALANU UDHBODHA/UTTHAMABHODHA NUU RAMYAMUGAANE KAAKUNDAA HRUDHYAMU GAA MAN ASUKU HATHUKONI POYE VIDHAMU GAA ANDHINCHINANDHULAKUABHINANDHANALU,ABHIVAADHAMULUNOOO!

**************************************************************************************************************************

83.

అజరామర సూక్తి-8

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

अग्नौ दग्धं जले मग्नं हृतं तस्करपार्थिवैःl 

तत्सर्वं दानमित्याहुः यदि क्लैब्यं न भाषतेll

                               - सुभाषितरत्नभाण्डागार

అగ్నౌ దగ్ధం జలే మగ్నం హృతం తస్కరపార్థివైఃl

 తత్సర్వం దానమిత్యాహుః యది క్లైబ్యం న భాషతేll

                                        - సుభాషితరత్నభాణ్డాగారము

ఒకవేళ మన వస్తువేదయినా , అగ్నిలోబడి కాలి పోవడము గానీ, నీటిలోబడి మునిగి 

పోవడము గానీ లేక చోరులచేత తస్కరింపబడటము కానీ జరిగితే , పోగొట్టుకొన్న 

దానిని గూర్చి పరితపించక  కృష్ణార్పణం అన్న దృష్టిని అలవరచుకొంటే అంతకు 

మించిన ఆనందమే ఉండదు. మనసులో బాధ లేకుంటే వుండబోయేది ఆనందమేగదా . 

కాబట్టి పోగొట్టుకొన్న వస్తువును దానమిచ్చిన  దృష్టితో చూస్తే ఆవేదన పోతుంది, ఆత్మ 

సంతృప్తి వస్తుంది. ఆవిధంగా మనము బాధను విడచి వుండలేకపోయినంత మాత్రాన 

ఎవరూ ఉండరని మాత్రం అనుకోవద్దు. ప్రపంచములో మహా పురుషులింకా వున్నారు. 

వారలే మనకాదర్శము.

చెరుకు రామ మోహన్ రావు

अग्नौ दग्धं जले मग्नं हृतं तस्करपार्थिवैः
तत्सर्वं दानमित्याहुः यदि क्लैब्यं न भाषते
- सुभाषितरत्नभाण्डागार

अगर हमारा कोई भी चीज़ आग में जल जाता है, पानी में डूब जाता है या चोरों के हस्तगत होजाता है और उसी की बारे में चिंतित होतेहुए रह जायेंगे तो कोई प्रयोजन नहीं पा सकते. अगर उसे बुद्धि पूर्वक 'दान' समझते हैं तो नातो चिंता रहेगी मन में न काम करने में उदासीनता | उस खोयाहुआ चीज़ हमारा ही है तो हमारे हात से नहीं फिसलता |

 agnau dagdhaM jalE magnaM hRtaM taskarapaarthivai@h

tatsarvaM daanamityaahu@h yadi klaibyaM na bhaaShatE
- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Anything burnt in the fire, drowned in water, snatched by the thieves or the kings - 

all these would be called 'daana' (giving), only if (one) doesn't speak woefully of it.

It is all in the attitude! When a material possession is lost for any reason - if one 

doesn't lament about it and instead thinks that it was not meant to be his anymore - 

he gains more than he lost, in the form of virtues for his share! On the contrary, 

even if one gives generous charities but is emotionally attached to the object, his act of giving 

goes futile. Hence, attitude is what defines everything and every action in this world. 

 Bygones are bygones. Do not fret about them. Better times are yet to come!

 

Syamala Khambhmpati Really men and women will get tranquility if they follow 

this. I will try it from today itself

***************************************************************************************************************************84.

అజరామర సూక్తి -9

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

शुभं करोति कल्याणम् आरोग्यं धनसम्पदः l

शत्रुबुद्धि विनाशाय दीपज्योतिर्नमोस्तुते ll

శుభం కరోతి కల్యాణం ఆరొగ్యం ధనసంపదఃl

శతృబుద్ధి వినాశ్యాయ  దీపజ్యోతిర్నమొస్తుతేll

శుభదాయకమైన ఓ దీప శిఖా! మాకు ఆరోగ్య, ఐశ్వర్య, ధన సంపదలను ప్రసాదించు. మా 

శత్రువులలోని అహంకారమును అడగించు. ఇదే మా నమస్కారమును గైకొనుము.

దీపమును తైలము అనగా నువ్వులనూనెతో మాత్రమే వెలిగించండి. వేరే నూనెలు వాడవద్దు. 

ఉదయ సాయం సంధ్యలలో దీపమును వెలిగించండి. ఉదయము స్నానముచేసి వెలిగించి ఈ 

శ్లోకము చెప్పుకొనుట మంచిది. సాయంకాలము కాళ్ళు చేతులు ముఖము కడుగుకొని శుభ్రముగా 

దీపమును వెలిగించండి. ఈ మాట నేను స్త్రీలకు చెప్పుచున్నాను.

ఆనంద ధన సంపదలకు మూలము అహంకార వినాశనము. ఆనందము ముఖ్యముగా 

రెండువిధములు. ఐహికము మరియు ఆముష్మికము.  ఐహికమగు ఆనందమునకు అర్రులు 

సాచితే దానికి అంతే ఉండదు. దానికి విరుగుడు సంతృప్తి. ఉన్నదానిలో అందమును 

వెదుక్కొనగలిగితే అప్పుడు పరమానందమునకు మిగిలిన్క జీవితమంతా సాధించుతూ ఉండవచ్చు. 

ఈ దారిన పడితే అహంకారము అణగిపోతుంది. అహంకారమెల్లపుడూ అరిషడ్వర్గాలనే ఆశ్రయించి 

యుంటుంది. ఈ అంతః శత్రువులు ఆరుగురు. 1. కామ 2. క్రోధ ౩.లోభ 4. మోహ 5. మద 

6.మాత్సర్యము. ఇవి ఒకే శతృవు యొక్క ఆరు తలలగా కూడా భావించవచ్చు. ఆ ఒక వ్యక్తే 

అహంభావము. అవి పోతే ఇది పోతుంది,ఇది పొతే అవి పోతాయి. మొదట మనలోని శతృవులను 

తరిమివేసి ఆ మహా జ్ఞానమనే దీప శిఖను మన శత్రువులా యొక్క అహంకారమును 

తొలగించమని కోరుటకు మించిన కోరిక ఏమున్నది. అప్పుడు ఈ జగమంతా మన కుటుంబమే.

शुभं करोति कल्याणम् आरोग्यं धनसम्पदः

शत्रुबुद्धि विनाशाय दीपज्योतिर्नमोस्तुते

हे शुभदायक दीप शिखा ! हमें आयु, आरोग्य,ऐश्वर्य और  प्रसन्नता दे | उस के अतिरिक्त  हमारे दुश्मनोका अहंकार को मिटादो |ऐश्वर्य, बड़ों का मानना ये है की 'दीपं सर्व तमोपहम' दीप जलते ही अन्धेरा भाग जता है | आदमी में जब अहंकार का अंत होता है तो दुश्मनी की बात ही पैदा नहीं होती | आदमी के अन्तःशत्रू  छे होते हैं | वे है १. काम(इच्छा) २. क्रोध ३. मद ४. लोभ ५. मोह और ६. मात्सर्य. अगर in शत्रुओं को कोई निर्मूलन करले सकता है तो इस संसार ही भाई चारा से भारपूर होजाता है  |                                

SubhaM karOti kalyaaNam aarogyaM dhanasampada@h
SatRbuddhi vinaasSaaya deepajyOtirnamostutE

O light of the lamp ! 

A lamp is a symbol of not only light, but also knowledge.  Just as it eradicates darkness where it is, the light of knowledge eradicates ignorance and ego. They both are interrelated. If ignorance is obliterated automatically ego vanishes.   When ego vanishes there will not be any  differentiation, no  inferiority or superiority complex.  No complexity leads to no jealousy, and no jealousy tantamounts to to no  enmity.  Therefore the light of knowledge cuts out this cycle in the  very bud.  For the one who is aware that there is the same light of the Supreme power in everyone, there is no room for enmity!

Let the light of that lamp be in each home and heart. 

********************************************************************************************************************************

85.

అజరామర సూక్తి-10

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 गृहं गृहमटन् भिक्षुः शिक्षते न तु याचते ।

अदत्वा मादृशो मा भूः दत्वा त्वं त्वादृशो भव ॥  - अज्ञात

గృహం గృహమటన్ భిక్షుః శిక్షతే న తు యాచతే |

అదత్వా మాదృశో మా భూః దత్వా త్వం త్వాదృశో భవ || - అజ్ఞాత కవి

ఇల్లిల్లూ భిక్షాటనతో యాచించే యాచకుడు ఏమని సందేశ మిస్తున్నాడంటే ' మీరెప్పుడూ 

ఇచ్చేవారిగానే ఉండండి, నా లాగా గ్రహీతగా మారిపోవద్దు.' 'చేతులకు తొడవు, అనగా 

ఆభరణము, దానము' అన్నది ఆర్యోక్తి. ఇంకొక మాట కూడా వుంది

దరిద్రాయ కృతం దానం శూన్య లింగస్య పూజనం

అనాథ ప్రేత సంస్కారం కోటి యజ్ఞ సమం విధుః

లేనివానికి ఇచ్చుట, పూజలేక ఉండిపోయిన  లింగమునకు పూజచేయుట , తల కొరివి 

పెట్టె వారసుడు లేని మృతునికి దహన సంస్కారము చేయుట కోటి యజ్ఞములు చేసిన 

ఫలము నిస్తుంది అని.

అసలు జీవన గమనమునకు ఇచ్చుట పుచ్చుకొనుట రెండు చక్రాలు. ఇస్తేనే 

తీసుకొనుటకు అధికారమొస్తుంది. మనకు తెలుగు తెలియక పోవచ్చునుగానీ 

ఆంగ్లములోని Newton’s lllrd Law ‘For every action there is an equal and 

opposite reaction’ అన్నది మరచిపోయి ఉండము కదా!

ఒక పాత్రుడగు వ్యక్తికి చేసిన దానము దాతకు ఎనలేని ఆత్మ సంతృప్తి కలిగించుతుంది. 

 ఆత్మ అంటే పరమాత్మనే కదా .  మరి పరమాత్మను సంతృప్తి పరిస్తే మనకు ఆనందాన్ని 

ఆయన కలిగిస్తాడు. ఈ జీవన సత్య మొకటి గుర్తుంటే ప్రపంచము సౌఖ్యము 

సౌభాగ్యముతో నిండిపోదా !

నకర్మణా, నప్రజయా, నధనేన, త్యాగైనైకానామృతత్వ మానసుః- అని వేదవాక్యం! 

దానంగొప్పది. అది యమృతత్వమునకు దారిచూపును. ఇకభిక్షులవిషయం; వారు 

చేస్తున్నది భిక్షాటన కాదు. మనకుపదేశంచేయటమే! యెవరికీ యింత పెట్టక నేను 

ఈలాగైనాను, మీరు నావలెగావలదు. నలుగుర కింతబెట్టి సుఖసంపదలతో 

నానందింపుఁడని యాసందేశము! చెవిని బెట్టుఁడు;

‘చెబితే వింటివ గురూ గురూ’ ‘వినకే చేడితిర శిష్యా శిష్యా’ అన్న పాట పాడుకొనే 

పరిస్థితి తెచ్చుకోవద్దు.

చెరుకు రామ మోహన్ రావు

गृहं गृहमटन् भिक्षुः शिक्षते न तु याचते ।

 अदत्वा मादृशो मा भूः दत्वा त्वं त्वादृशो भव ॥  - अज्ञात

याद रखियेगा की भिखारी हमारे यहाँ कुछ लेनेकेलिये नहीं आ रहाहै बल्कि वह ए चेतावनी देरहा है की ' आप देतेही रहना और कभी भी मेरे जैसे नहीं बनना |'

भीक मांगने वालेको एक नहीं तो दुसरे के यहाँ से कुछ मिलता है लेकिन जो नहीं देराहा है वह देने से जो मन को आनंद पहूंचता है वह खो रहा है | अगर दीन दुखी में बिना बांटे कमाता ही गया तो क्या लाभ होगा उस से, सिर्फ मनोव्यथा के सिवा और कुछ नहीं मिलता | अपने दिए हुए पाकर जो आनंद जरूरतमन्द के चेहरे पर प्रकट होता है, उससे देनेवाले का दिल भारजाता है | लेन देन जीवन के दो पहिये होते हैं | जो देता है भगवान् उसी को ही  लेनेका काबिल समझ्ता है | कभी भी देना भूलना नहीं |

gRhaM gRhamaTan bhikShu@h SikShatE na tu yaachatE |

adatvaa maadRSO maa bhU@h datvaa tvaM tvaadRSO bhava || - aj~naata

Roaming from home to home, the cadger is not begging but teaching - do not become like myself, by not giving, but remain like yourself, by giving.

Why does a beggar go from house to house, begging for alms?  Is it because he does not have enough so he goes begging?  The poet says, 'not really'!!  The cadger goes from home to home, in order to remind the dwellers to remain like themselves by giving alms and not to become like him. He is saying by his action to the givers that the world is moving on the law of 'Give and Take.' As long as they go on giving they get replenished by God even in more quantities to help the needy or deserving.

By giving, one only makes his own life better. In giving, the bigger beneficiary is the giver really!  For, the contentment that comes in giving, is far more than the satisfaction of receiving.  Give with all your heart.

***************************************************************************************************************************

86.

 అజరామర సూక్తి-11

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

आदानस्य प्रदानस्य कर्तव्यस्य च कर्मणः ।

क्षिप्रमक्रियमाणस्य कालः पिबति तद्रसम् ॥

ఆదానస్య ప్రదానస్య కర్తవ్యస్య కర్మణః ।

క్షిప్రమక్రియమాణస్య కాలః పిబతి తద్రసం ।।

ఇచ్చి పుచ్చుకొనుట,కర్తవ్యపాలన, కర్మాచరణ లలో జాప్యము జరిగిందంటే దాని ఫలితము అనబడు రసాన్ని కాలమేణ కాలమే త్రాగివేస్తుంది. కావున ఎప్పటికీ చేయవలసిన పనులలో తాత్సారము పనికిరాదు . తరువాత నిముసమున  కాలము ఏమి చేయబోతుందో మనకు తెలియదుకదా! పెద్దలు నిత్యం సన్నిహితో మృత్యుః కర్తవ్యం ధర్మ సంగ్రహం' అన్నారు.కావున ఆలోచించి చేసే పనులు ఆచరించుటలో ఆలస్యము చేయరాదు.

శతేషు జాయతే శూరాః సహస్రేషు చ పణ్డితఃl

వక్తా దశసహస్రేషు దాతా భవతి వా న వాll - వ్యాసస్మృతి

నూటికి ఒక శూరుడు, వెయ్యికి ఒక పండితుడు, పదివేలకు ఒక వక్త కలుగుతారు కానీ దాత మాత్రము దొరుకుతాడని చెప్పనలవి కాదు.శూరుడు మనకు అందరిలో కనిపించడు. అసలు శూరత్వము అంటే యుద్ధాలలో పాల్గొనడము కాదు. తలపెట్టిన కార్యమును సమర్థవంతముగా  నిర్వహించడము శూరత్వము. అందుకే 

కార్యశూరుడు' అన్న పలుకుబడి ప్రాచుర్యమునకు వచ్చినది. ఈ కార్యశూరత కలిగిన వాడు ఒక నిస్సహాయునికి చేయూతనిస్తే సమాజమే యోదాయకమౌతుంది. అటువంటి శూరులు పూర్వము నూటికి ఒకరు వుండేవారు. ఇప్పుడు వీరత్వము,ధీరత్వము, శూరత్వము అన్నీ స్వార్థములో మాత్రమె నిండి యుంటాయి . ఈ కాలము ఒకరికోరకు పాటుపడేవాడు దొరుకుట సముద్రములో మంచినీరు వెదుకడమే నేమో? ఇక పాండిత్యము విషయానికి వస్తే  ఎదో కళాశాలలకు పోవడమో స్నాతక పట్టాలను పుచ్చుకోవడము మాత్రము కాదు. పాండిత్యమునకు జిజ్ఞాస అవసరము. కోరిక వుంటేనే కదా తీర్చుకోవలెనను తపన వుండేది. పూర్వము అటువంటి వారు వెయ్యికి ఒక్కరు వుండేవారట. అటువంటి వారి వద్ద నేర్చుకోవలేననే తహ తహ కూడా నాటి జనులలో వుండేది. మరి నేడో అందరూ పండితులే , ఆమాటకొస్తే ఏమీ తెలియని నేను కూడా పండితుడనే!ఇక వక్తృత్వమును గూర్చి! 'ప్రియ వక్తృ త్వం' 'వాక్ భూషణం ' 'వచః ప్రసంగం' అని ఎన్నో విధాలుగామాట యొక్క మహిమను గూర్చి తెలిపినారు నాటి మహనీయులు. పూర్వము అట్టి వక్తలు పది వేలకు  ఒకరు వుండే వారట. అప్పుడు చెప్పేవారు తక్కువ వినేవారు ఎక్కువ. మరి నేడో అందరూ చెప్పేవారే! ఇక వినేవారేరీ. మన రాజకీయనాయకు మాట్లాడితే ఎదుట నిలిచినవాడు తడిసి ముద్ద యగుట తప్పించి వేరే ప్రయోజనమేమీ ఉండదు. అది గాలికి నిలిచే ఊక అంటే  గాలికి ఊక  నిలువదు గదా !     

ఇక దానగుణము. లక్షల సంవత్సరముల కాలములో దాతలుగా మన మనసున చెరగనిముద్ర వేసిన వారు చాలా కొద్ది మంది. వారిలో శిబి చక్రవర్తి, బలిచక్రవర్తి,

రంతిదేవుడు, దాన కర్ణుడు  మొదలగు వారు వాశి కెక్కిన వారు. అందుకే దాత ఎన్ని కోట్లలోనైనా దొరుకుతాడో దొరకడో చెప్పుట కష్టము అన్నారు ఆకాలము లోనే. మరినేడో వంద రూపాయలు ఇచ్చినవాడుకూడా తనపేరు వార్తా పత్రికలో ప్రముఖంగా కనిపించాలనుకొంటాడు. మరి ఈ విషయము ఎన్నికలకు ఇచ్చే చందాలకు వర్తించదు ఎందుకనో?  ఒకచేత ఇచ్చిన దానము ఇంకొక చేతికి తెలియకూడదన్నది పెద్దల మాట.ఈ కాలములో వాగ్దానము కూడా దానముక్రిందనే జమ. దానమును గూర్చి మాట్లాడుకొంటూ కర్ణుని గూర్చి తెలుపకపోవుట సమంజసముకాదు.ఈ ఉదంతము చదువండి. కర్ణుడికి దాన కర్ణుడని గదా పేరు. ఒకనాడు శ్రీకృష్ణుడు పొద్దుననే కర్ణుని భవనానికి వెళ్ళినాడట.అప్పుడు కర్ణుడు అభ్యంగ స్నానానికి తయారవుతున్నాడు. తలకు నూనె రాచుకుంటున్నాడు.కర్ణునికి ఎడమ వైపు రత్నాలు పొదిగిన బహువిలువైన గిన్నె నూనెతో వున్నది. కృష్ణుడు మాటలాడుతూ అటుఇటు చూస్తే ఆ రత్నాలు పొదిగిన గిన్నె కనిపించింది. కర్ణా ఆ గిన్నె చాలా బాగున్నది ఇస్తావా? అని అడిగినాడు. వెంటనే కర్ణుడు తీసుకో కృష్ణా అంటూ ఎడమ చేత్తో ఆ గిన్నెను ఆలస్యము చేయకుండా ఇచ్చివేసినాడు. కృష్ణుడు అదేమిటి కర్ణా ఎడమచేత్తో యిస్తున్నావు? కుడిచేతితో కదా ఇవ్వవలసినది అన్నాడు. అందుకు కర్ణుడు 

క్షణం చిత్తం క్షణం విత్తం క్షణం జీవిత మావయో:l

యమస్య కరుణా నాస్తి ధర్మస్య త్వరితా గతి:ll

అర్థము:-- కృష్ణా!ఎడమ చేతిలోని గిన్నె కుడిచేతి లోకి తీసుకునే లోపే ఏమవుతుందో తెలియదు. లక్ష్మి చంచల మైనది. యముడా దయలేనివాడు. మనస్సా మరు క్షణం లో ఎలా మారుతుందో తెలియదు. కనుక గిన్నె ఈ చేతినుండి ఆ చేతికి పోయే లోపలే ఏ మార్పయినా కలుగవచ్చు. అందుకే ధర్మ కార్యాన్ని తత్ క్షణమే చెయ్యవలెనను ఆర్యోక్తి ననుసరించి ఈవిధముగా చేసినాను అన్నాడు. అప్పుడు కృష్ణుడు కర్ణుని వివేచనకు సంతోషించి ఏదైనా వరము కోరుకోమన్నాడు. అందుకు కర్ణుడు 

దేహేతి వచనం కష్టం నాస్తీతి వచనం తథా l

దేహీ నాస్తీతి మద్వాక్యం మా భూజ్జన్మ జన్మనీ llకృష్ణా! యాచించడం ఎంత కష్టమో, లేదని చెప్పడం కూడా అంతే కష్టం. అంతే కాదు, నీచం కూడా కనుక ఏ జన్మ లోనూ దేహీ(అని యాచించే) , నాస్తి(లేదు) అనే మాటలు నా నోటివెంట రాకుండు నట్లు అనుగ్రహించమని కోరినాడు.దానము విషయము లో సదా సాత్వికమే ప్రధానము. చెయ్యాలనే సంకల్పం కలుగ గానే ఆదరణ తో భగవదర్పణ బుద్ధితో ఎలాంటి ఫలాపేక్ష లేకుండా రెండవ చేతికి కూడా తెలియనంత రహస్యంగా దానం చెయ్యాలి. దానం చేసి నేను చేసినానని డప్పు కొట్టుకోకూడదు. ఏదైనా మంచి పని చెయ్యాలని అనిపించిన వెంటనే సివేయవలసింద‘ఆలస్యం అమృతం విషం’ అన్నారు కదా! పెద్దలు. మనము కర్ణుడి లాగా వ్యవహరించ లేకపోయినా మన శక్త్యానుసారము గ్రహీత యొక్క పాత్రత తెలుసుకొని  దానము చేయుట అలవరుచుకొనవలెను. ఇక్కడ దాగివున్న కర్ణుని గొప్పదనము మరొకటి గమనించవచ్చును. కృష్ణుడు కోరుకొమ్మన్నాడు కదా అని దురాశతో ఏదయినా కోరియుండవచ్చును. కానీ ఔచిత్యమునెరిగి కోరినాడు ఘనుడగు కర్ణుడు.

 

స్వస్తి.

చెరుకు రామమోహన్ రావు 

 

आदानस्य प्रदानस्य कर्तव्यस्य च कर्मणः ।

क्षिप्रमक्रियमाणस्य कालः पिबति तद्रसम् ॥

लेन देन और अपना कर्तव्य पालन विषयोन मे कभी भी किसी प्रकार क देर नाही होनी चाहिये |

किसी तरह का देरी हमारे तरफ़् से होजाता है तो हम जो क्रिया करनेसे जिस फल प्राप्त होथा है 

उस फल का रस समय ही पीलेता है | उसी लिये विद्वान् लोग बोल्थे हैं कि 'नित्यं संनिहितो मृत्युः 

कर्तव्यं धर्म संग्रहं' ' माने जो भी काम हं कर्णे जारहे हैं उस का उचितानुचित पर्कः के हं बिना 

देरी से करना है |

aadaanasya pradaanasya kartavyasya cha karmaNaH |

kshipramakriyamaaNasya kaalaH pibati tadrasam ||

 

Deeds like receiving, giving and responsibilities; if not executed instantaneously, 

time shall ingest the essence/sweetness (of the deed). It's all in the timing!  

Every deed has its own worth, based on the timing.  What is appropriate today, 

doesn't necessarily hold good tomorrow - especially in deeds like giving, 

receiving or discharging one's duties.

The poet says, when the need for these deeds arise, if not done instantly, their 

essence will dissipate with lapse of time.  It is said a little help at the right time is 

better than a lot of help at the wrong time! The primordial importance is not to be 

given to the amount of aid, but to the time of aid.

 

***************************************************************************************************************************

87.

అజరామర సూక్తి-12 

 सत्यानुसारिणी लक्ष्मीः कीर्तिस्त्यागानुसारिणी l

अभ्याससारिणी विद्या बुद्धिः कर्मानुसारिणी ll

- सुभाषितरत्नभाण्डागार
 

సత్యానుసారిణీ లక్ష్మీః కీర్తిస్త్యాగానుసారిణీ l
 అభ్యాససారిణీ విద్యా బుద్ధిః కర్మానుసారిణీ ll

 - సుభాషితరత్నభాణ్డాగారము
 

సన్మార్గపు సంపాదన తోనే సతతము లక్ష్మి మనల నంటిపెట్టుకొని  యుంటుంది. ఇక్కడ ఒక విషయమును గమనించవలసి ఉంటుంది. దేశమును శాసించవలెనని తలచిన ఒక విదేశస్తురాలు, వేలో లేక లక్షల కోట్లో సంపాదించి కూడా చెడ్డపేరుతో బాటు కావలసినన్ని కోర్టు కేసులు, కొడుకు పెళ్ళికాని ప్రసాదు ఉండిపోవుట, కూతురికి ప్రజలలో గుర్తింపు ప్రయత్నించినా రాక పోవుట చూసినాము. కొంతమంది విషయములో వారు సంపాదించినది ప్రముఖముగా చూస్తాము కానీ ఆతరువాత వారు ఎంత నికృష్ట మరణము.పొండుచున్నారన్నది మనకు తెలియదు. సక్రమమగు సంపాదన సంతృప్తిని సంతోషమును సమకూర్చుతుంది. కీర్తి ఎల్లపుడూ త్యాగము తోడుతే వుంటుంది. పదిమందికి చేసిన సహాయమే మనిషి కీర్తి అన్న పతాకమును ఎంతో ఎత్తున ఎగురవేయగలుగుతుంది. అభ్యసించే కొలదీ విద్య వంటబడుతుంది. విద్యనభ్యసించుటకు వయోపరిమితి లేదు.

బుద్ధి ఎల్లవేళలా కర్మను అనుసరిస్తుంది. అందుకే పెద్దలు ‘బుద్ధిః కర్మానుసారిని’ అన్నారు. పైన చెప్పినదంతా నిజమేకదా. వక్ర మార్గముల ద్వారా సంపాదించే సంపాదన క్షణ భంగురము. సంపాదకునికి లేక అతని సంసారమునకు ఏవిధమైన ఆపదైనా సంభవించి అతని ద్రవ్యము హరించి పోవచ్చును. సత్య పథమే సంపాదనకు మార్గము. కీర్తి త్యాగాన్ని అనుసరిస్తుంది.దదీచి,శిబి,బలి కర్ణాది మహనీయులు తమ త్యాగనిరతి చేతనే చిరంజీవులైనారు. అభ్యాసము కూసు విద్య అన్న పెద్దల మాట ఉందనే వుంది. అభ్యాసము నేర్చుకోవటముతో సరిపోదు. దానిని యోగ్యులకు పంచవలె. అప్పుడే ఆ విద్యకు సార్థకత. ఇక బుద్ధి ఎప్పుడూ మన ప్రారబ్ధ సంచిత కర్మల పైనే ఆధారపడి యుంటుంది. దానికి విరుగుడే దైవ భక్తి. అది కలిగియుంటే దుష్కర్మ ఫలితముల తీవ్రతను తగ్గించి మనిషి జీవితమును సార్థకము చేస్తుంది.

తమసోమా జ్యోతిర్గమయ.

చెరుకు రామ మోహన్ రావు

 

सत्यानुसारिणी लक्ष्मीः कीर्तिस्त्यागानुसारिणी

अभ्याससारिणी विद्या बुद्धिः कर्मानुसारिणी

- सुभाषितरत्नभाण्डागार

लक्ष्मी कभी भी सत्य के पथ पर चलनेवालों के साथ ही रहती है | जो त्यागी होता है उन्ही के साथ 

कीर्ती जुडती है | निरंतर अभ्यास करने से ही विद्या प्राप्त होता है और बुद्धि कभीभी हमारे 

अच्छे बुरे कर्तूतों के साथ चलती है |

अच्छे और सच्चे मार्ग से कमाएंगे तो धन हमारे यहाँ टिकता है | कुछ लोग ऐसा भी सोचते हैं की बुरे 

मार्गों से भी कमाई की जा सकती है| लेकिन वह तो क्षणिक है | हमेशा केलिए नहीं टिकता| 

उसीलियेकमाई सीधे रास्तो पे ही करनी चाहिए |

कीर्ति की त्याग से अविनाभाव सम्बन्ध है | शिबी, बलि और कर्ण जैसे महापुरुष अपने त्यागों से 

ही लाखों साल बीतने पर भी उन लोगों का कीर्ति काय जीवित हैं |निरंतर

ज्ञान आर्जन करतेहुए उसे फैलानेसे ही लोग पंडित बन सकते हैं | हमारे ऋषि मुनियों को देखें तो 

इस बात की वास्तविकता हम समझ सकते हैं | हमारा बुद्धि हमारे कर्मानुसार ही चलता है|

तमसोमा ज्योथिर्गामय

 

satyaanusaariNI lakShmI@h kIrtistyaagaanusaariNI

abhyaasasaariNI vidyaa buddhi@h karmaanusaariNI

- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Wealth follows truthfulness; fame follows liberality; knowledge follows 

practice; intellect follows implementation that is action.

 

*********************************************************************************************************************************8

88.

అజరామర సూక్తి-13

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

कृतस्य करणं नास्ति मृतस्य मरणं तथा l

गतस्य शोचनं नास्ति ह्येतद्वेदविदां मतम् ll 

- अज्ञात

కృతస్య కరణం నాస్తి మృతస్య మరణం తథాl

 గతస్య శోచనం నాస్తి హ్యేతద్వేదవిదాం మతంll  - అజ్ఞాత

జరిగిపోయిన పనికి చేయవలసినది ఏమీ ఉండదు. చచ్చినతరువాత తిరిగీ చచ్చేదీ 

ఉండదు. గతించిన బాధను గూర్చి తలచీ ప్రయోజనము ఉండదు..ఇది నా మాట కాదు 

సుమా పెద్దలమాట.

చేసిన దానిని చేసేదేమిటి

చచ్చిన జీవిని చంపెదేమిటి

జరిగినదానికి ఏడ్చేదేమిటి

తెలుసుకకొన్నచో తొలగును చీకటి

ఏడుస్తూ కూర్చుంటే ఎటుల జరుగుతుంది పని

పంటంతా పక్షులన్నిఏరిఏరి తిన్నాయని

పాలు పొంగి పోయినచో అగునుకదా పొయ్యి పాలు

ఈ నిజాన్ని తెలుసుకొని మసలుకొన్న నీవు చాలు

(పై శ్లోకమునకు యధా శక్తి అనువాదము)

 

 कृतस्य करणं नास्ति मृतस्य मरणं तथा

गतस्य शोचनं नास्ति ह्येतद्वेदविदां मतम्

- अज्ञात

 हो ही गयातो करना क्या है

मराहुआ फिर मरना क्या है

बीते दिनों को लौटना क्या है

वेड विदित के सोच यही है

रोते रोते रहनेसे से दुःख दूर मत होता

चिड़ियाँ चुग गयी खेत से फसल नहीं आता

चूल्हे में गिरा दूध बर्तन में नहीं आता

यही विचार बुद्धिमानों में सदा होता

(यधा शक्ति अनुवाद)

 

kRtasya karaNaM naasti mRtasya maraNaM tathaa

gatasya SochanaM naasti hyEtadvEdavidaaM matam

- aj~naata

There is no doing of that which is already done. There is no death to what already dead; 

there is no sorrow for that which happened - this is the opinion of those that are 

cognizant of the Vedas.

 What to do on what is done

No death comes once life has gone

Why to forlorn

This is the knowledge scholars dwell on

'Ready to serve' you need not fry

For things with you, need not try

Over spilt milk you don't cry

Perennial words don't run dry

(Foot prints of my mind)

 

 

*********************************************************************************************************************************

89.

అజరామర సూక్తి- 14

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

गुणाः सन्ति नराणां चेद्विकसन्त्येव ते स्वयम् l

न हि कस्तूरिकामोदः शपथेन निवार्यते ll - अज्ञात

గుణాః సంతి నరాణాం చేద్వికసంత్యేవ తే స్వయం l

న హి కస్తూరికామోదః శపథేన నివార్యతే ll  -అజ్ఞాత

 ఒక వ్యక్తితన గుణగణములను బయట పెట్టకుండా గుండెల్లోనే దాచుకోలేడు. అవి బయట పడి 

తీరవలసినదే. కస్తూరి పైన, కప్పి ఉంచితే మాత్రం సువాసన పరిసరాలలో ప్రాకకుండా ఉంటుందా! 

యెవ్వడూ తనగుణాలను దాచుకోలేడు " కస్తూరీ పరిమళమం గుప్పిడి మూస్తే ఆగేదిగాదు గదా! - 

అంటాడు కవి. కస్తూరి పరిమళంతో గుణాలను పోల్చటం , సద్గుణ గరిష్ఠతను వెల్లడించటం 

కోసమే!

ఒక వ్యక్తి లోని మంచి లేక చెడ్డ లక్షణములు ఎదో ఒక సమయములో బహిర్గతము కావలసినదే. 

పెట్టెలోని కస్తూరి వాసన  పెట్టె తెరిచిన వెంటనే ఏ విధంగా బయటికి వస్తుందో, పెట్టె లో నున్న 

చిమట కూడా బట్టల కొట్టి ఆ విధంగానే బయటికి వస్తుంది. మనలో మంచిని పెంచితే , దానిని 

పంచితే మన చుట్టూ గల సమాజాన్ని బాగుపరచ వచ్చు. లేకపోతే ' వెనుక చింతించుటయు చాల 

వెర్రితనము' అన్న చందమౌతుంది.

ఈ సందర్భములో భాస్కర శతకములోని ఈ పద్యము ఎంతో సముచితము, చదువండి.

ఊరక సజ్జనుం డొదిగి యుండిననైన దురాత్మకుండు ని

ష్కారణ మోర్వలేక యపకారముసేయుట వానివిద్యగా

చీరలు నూరుటంకములు సేసెడివైనను బెట్టెనుండగా

జేరి చినింగిపో గొఱుకు చిమ్మట కేమి ఫలంబు భాస్కరా!

వస్త్రములు నూఱు మొహరీలు విలువ గలవియైనను తమ పాటకి తాము పేట్టెలో బడియున్నప్పటికిని 

తనకేమియు 

ప్రయోజనము లేకపోయినను చిమ్మటయా బట్టలను ముక్కలు ముక్కలుగా 

కొఱికివేయుచుండు విధముగా, ఎవరి జోలికింబోక యుత్తము డొకచో నణగియున్నను 

దుర్మార్గుడు తనకేమి లాభము లేకున్నను నిర్హేతుకముగా అపకృతి సేయుచుండును.

దుర్మార్గుల కిది సహజ గుణము.

                                 

गुणाः सन्ति नराणां चेद्विकसन्त्येव ते स्वयम्

न हि कस्तूरिकामोदः शपथेन निवार्यते

                                             - अज्ञात

 आदमी अपने  अंदरूनी गुणगण पर हमेशा परदादाल नहीं सकता | क्या कोई 

कस्तूरी के ऊपर कपड़ा बिचानेसे उसका महक नहीं फैल सकता है क्या ?

इनसान में गुण चाहे अच्छे हो या बुरे , हमेशा केलिए छिपाए जा नहीं सकते | एक न 

एक दिन वे बाहर निकलके आजाते हैं | अच्छे गुण बाहर आनेमे कोई आलस्य हवा तो 

भी  कोई परवाह नहीं है, लेकिन बुरे गुण है तो वैसे गुणों को पहचानने में किसी तरह 

का देरी नहीं करनी चाहिए | वह समाज कलिए हानिकारक साबित हो सकता है | 

उसी लिए हमें भी अच्छे आदतों को अपनाना है | तभी एक श्रेष्ट समाज बनाने में 

कामयाब हो सकते हैं |

 guNaa@h santi naraaNaaM chEdvikasantyEva tE svayam

na hi kastUrikaamOda@h SapathEna nivaaryatE

                                                                           - aj~naata

If there are efficacies in people, they shall blossom on their own.  It is 

not possible to ward off the perfume of the musk by any means.

What is inherent, can for no reason, stay hidden, nor can it be 

changed!  Can any amount of washing or drying in the sun, wash away 

the innate fragrance of musk?  Can any amount of coaxing, make a 

nightingale sing any less sweetly?  Can any amount of bleaching, strip 

away the colors from the feathers of a peacock?

The attribute which is inherent, is as good as engrained in its very 

existence!  That is true for the nature of people as well.  The intrinsic 

nature of a person cannot be masked for very long.  One day or 

another, it shall surface.  Whether it is a person's good attributes or the 

evil ones, they can't lay low forever.

*****************************************************************************************************************************

90.

అజరామర సూక్తి -15

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

पिण्डे पिण्डे मतिर्भिन्ना कुण्डे कुण्डे नवं पयः

जातौ जातौ नवाचारा नवा वाणी मुखे मुखे

                       - सुभाषितरत्नभाण्डागार

 

పిణ్డే పిణ్డే మతిర్భిన్నా కుణ్డే కుణ్డే నవం పయః

 జాతౌ జాతౌ నవాచారా నవా వాణీ ముఖే ముఖే

                          - సుభాషితరత్నభాణ్డాగారము

 

ఈ సృష్టి కి కర్త ఎవరు అన్న విషయాన్ని ఒక్క నిముసము ప్రక్కన ఉంచితే ఎంత 

విచిత్రమనదో ఈ సృష్టి గమనించండి. మనుషులందరికీ అవయవాలు అవే . కానీ 

ఒక్కొక్కరి బుద్ధి వేరు. నీటిని ఎక్కడిదైనా నీరనే అంటారు కానీ రుచి మాత్రము ఒకటిగా 

ఉండదు. ప్రజలొకటే ఆచార వ్యవహారములు వేరు. మాట అందరిదీ ఒకటే అంటే 

శరీరములోని ఒకే చోటినుండి ఉత్పన్నమౌతూవుంది కానీ మాట్లాడే తీరు వేరు.

ఒక్క నిముసము ఆలోచించండి ఆ సృష్టికర్త అన్నీ ఒకే విధముగా సృష్టించి వుండి వుంటే 

మనలను నీరసము నిస్సహాయత ఎంతగా ఆవరించియుండేదో గమనించండి. కాబట్టి 

ఇంతటి ప్రకృతిని సృష్టించుటకు ఎంతటి పరిజ్ఞానము కర్తకు వుండియుండవలేనో 

ఆలోచించండి.

మరి ఆ కర్త అంతటితో ఆగినాడా లేదు . తన సృష్టికి తానే భర్త. అంతటితో 

వూరకున్నాడా లేదు ,తానే హర్తగా కూడా వ్యవహరించుచున్నాడు. మన చేతిలో 

ఏమీలేదు. మరి ఏమీ లేనపుడు మనము మన మనసును మంచి వైపే మరలించితే 

మంచిది కదా. కక్షలు, కలహాలు, కార్పణ్యాలు, కావేశాలు కలతలు కుళ్ళు కుతంత్రాలు 

 లేని సంఘాన్ని ఎందుకు నిర్మించలేము. మనసు ఉంటె మార్గము ఉండదా !

 पिण्डे पिण्डे मतिर्भिन्ना कुण्डे कुण्डे नवं पयः

जातौ जातौ नवाचारा नवा वाणी मुखे मुखे

- सुभाषितरत्नभाण्डागार

अगर थोड़े देर केलिए इस विश्व का स्रुष्टिकर्ता कौन है, कितना हसीं और कितना 

सुन्दर लगता है देखिये | लोग देखनेमे एक होते हैं लेकिन  उनके विचार  भिन्न होते हैं | 

पानी एक होनेसे भी  एक कुंड से दुसरे कुंड का पानी का स्वाद  भिन्न होता है | मनुष्य 

एक होनेसे भी आचार व्यवहार बदलते हैं  और बातें करने का टूर तरीखा भी बदलता है |

बुद्धि एक होने से भी सोच विचार और बोली अलग होते हैं | अंग एक होतेहुये भी हर 

व्यक्तिमे भिन्नता स्पष्ट दिखाईदेता है |यही इस सृष्टि का चमत्कार है |अगर हम एक 

नया मोटर कार खरीदते हैं समझिये | उस का देख बाल दिलसे करलेते हैं | उसी तरह इस 

शरीर भगवान् का दीया हुवा भेंट है, उसीलिये इसे और अच्छा संरक्षण करलेना चाहिए 

 सेहद, सोचविचार हर एक न सिर्फ अपनेलिए ही नहीं देखने वालोंको बी अच्छा लगना 

चाहिए | अगर रूप रेखा,सोच विचार ऐसे हर एक चीज़ में सब एक ही तरह दिखने लगेंगे 

तो कितना नीरस बनजाते हैं हम | एक दुसरे का पहचाना भी बहुत मुश्किल होजाता है| 

उसी लिए भगवान् को सदा कृतज्ञता जताना चाहिए उनके इस कारनामे केलिए|

 

piNDE piNDE matirbhinnaa kuNDE kuNDE navaM paya@h

jaatau jaatau navaachaaraa navaa vaaNI mukhE mukhE

- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Varied is the intellect in different people; varied is the taste in water 

from different sources; varied are the customs for different descents; 

varied are the speech from different visages.

 

Water from each well, pond and lake taste different.  Each lineage of 

people have different customs, practices and beliefs.  Each individual 

speaks differently and sounds differently.  Similarly, each person is 

different and each has a different perspective.  It is these varied 

perspectives that make the world different and beautiful!  Else, 

imagine a world full of people like oneself!!  That is not only impractical 

and boring, but also impossible at the same time.  If one person is 

exactly like the other, each with his own ego, imagine the outcome of 

such a situation!  Neither shall give up, neither shall win.  End of the 

day neither likes each other, which implies that they both hate 

themselves!  So, thank God! for making variety the spice of life :).  

Inspite of being born out of the same energy and shining through the 

light of the same supreme power, each individual is different.  It is best 

when the surroundings are accepted in their varied colors and hues. 

 

The essence of all beings is the same, only their approaches 

different. Everybody is ignorant, only on different subjects.  When 

received with an open mind, the world around seems quite amusing 

and entertaining too.  No point hanging on to a stringent mindset and 

fretting about every fleeting thought that arises in the mind, isn't it!

 

**********************************************************************************************************

అజరామర సూక్తి-16

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

द्वाविमौ पुरुषौ राजन् स्वर्गस्योपरि तिष्ठतः ।

प्रभुश्च क्षमया युक्तो दरिद्रश्च प्रदानवान् ॥

- विदुरनीति

ద్వావిమౌ పురుషౌ రాజన్ స్వర్గస్యోపరి తిష్ఠతః |

 

ప్రభుశ్చ క్షమయా యుక్తో దరిద్రశ్చ ప్రదానవాన్ ||

 

- విదురనీతి

 

స్వర్గమునకు అర్హత రెండు విధములైన వ్యక్తులు కలిగి వుంటారు. ఒకరు శిక్షించ

 

గలిగీ క్షమించేవాడు. రెండవ వాడు తనకే తక్కువగా ఉన్నా కూడా వున్నది ఆర్తులకు

 

పంచేవాడు. ఒక రాజునో లేక ఒక అధికారినో శిక్షించగల్గిన అర్హత కలిగిన వానిని

 

ఊహించుకోండి. క్షమార్హమైన తప్పు చేసిన వ్యక్తికి క్షమా భిక్ష పెడితే ఆతడు ,

 

సమయమొచ్చినపుడు, ఆ రాజు లేక అధికారి అడుగకుండానే సహకరించుటకు

 

ముందుకు వస్తాడు. రాజు లేక అధికారి ఇచ్చట గ్రహించావలసినది ఏమిటంటే

 

పాత్రత. దయ పాత్రత నెరిగి

 

చూపించవలె. దానము, తానే లేమిలో ఉంటూ కూడా ఆర్తి కి సహాయము

 

చేయగలిగితే అంతకన్నా మించిన ఆనందము అటు దాతకు ఇటు గ్రహీతకు వేరే

 

ఏముంటుంది. అసలు స్వర్గము భూమిపై నిలిచినట్లు కాదా ! అటువంటి వ్యక్తి

 

జీవితాంతమున కూడా స్వర్గము చేరడా !

 

అతిథి సేవకు భారతీయ సంప్రదాయము అత్యంత ప్రాధాన్యమును  యిస్తుంది.

 

అంబరీషుడు, రంతిదేవుడు వంటి మహనీయుల కథలను భాగవతములో ఎన్నో

 

వింటాము. మచ్చుకు రంతిదేవుని కథ తెలియజేస్తాను.

 

ఒక రోజు రంతి దేవుడు 48 రోజుల పాటు వరుసగాఉపవాసం ఉంటాడు.

 

49 వరోజు కొద్దిగా అన్నం వండుకుంటాడు. దాన్ని ఆరగించే లోగా ఒక పేదవాడు

 

ఆకలితో ఆయన్ను సమీపించి ఆకలేస్తుంది అన్నం పెట్టమంటాడు. రంతి దేవుడు

 

సంతోషంగా కొంత అన్నం అతనికి సమర్పించుకుంటాడు. అతను ఆ అన్నం తినేసి

 

తన దారిన వెళ్ళిపోతాడు. రంతిదేవుడు రెండో సారి ఆరగించడానికి

 

ఉద్యుక్తుడవుతుండగా ఇంకా ఇద్దరు పేద వాళ్ళు వచ్చి అన్నం కోసం అడుగుతారు.

 

వాళ్ళకు కూడా సంతోషంగా సమర్పించుకోగా ఇంక కొంచెం అన్నం మాత్రమేమిగిలి

 

ఉంటుంది. ఆ సమయానికి కుక్కల గుంపుతో వచ్చిన ఒకనికి మిగతా అన్నము

 

సమర్పించుకొంటాడు. ఆపై క్షుద్బాధతో వచ్చిన నాలవ జాతి వానికి దండమిడి,

 

అన్నము లేదు, కొన్ని మధురాంబులున్నవి త్రావు మన్న ! రావన్న ! ..అంటూ వానిని

 

సగౌరవంగా పిలిచి తియ్యని నీళ్ళు సమర్పించుకున్నాడు. మన వారికి అతిథి

 

మర్యాదలంటే ఇంత నిష్ఠ. మరుక్షణమే దేవుడు అక్కడ ప్రత్యక్షమై అతనికి మోక్ష

 

ప్రాప్తిని కలుగ జేస్తాడు. ఇటువంటి గుణములు పిల్లలలో కలుగవలెనంటే ఈ

 

కథలను తల్లిదండ్రులు పిల్లలకు చెప్పవలె. మరి తల్లిదండ్రులకు ఎవరుచెబుతారు?

 

హర విలాసంలో, చిరుతొండ నంబి భక్తికి, ఆది దంపతులు పరీక్ష పెడితే, ఆ నంబి

 

తన శివ భక్త్యాచార సంపత్తిని ఎలా నిరూపించుకున్నాడో తెలిసినదే కదా.

 

దుర్వాసముని శాపము చేత తుంబురుడు కాంచీనగరంలో శివభక్తుడైన చిరుతొండ

 

నంబిగా జన్మించూతాడు. 21 దినములు నిరాఘాటముగా సంతర్పణ చేస్తాడు,

 

పదకొండు రోజుల పాటు ఎడ తెగని వర్షము శివ మహిమ చేత పడుతున్నా! చివరి

 

రోజు అనగా 22వ రోజు చిరుతొండ నంబికి అతిథి సమర్పణకు వంటలు చేయడమే

 

కష్టమై పోతుంది. యింట ఎండిన వంట చెఱకు లేకుండా పోతుంది. అయినా

 

తైలంలో ముంచిన గుడ్డలకు నిప్పు అంటించి , పొవ్వులు వెలిగించి, వంటలు

 

చేయించినాడు. అతిథులు భుజిచనిదే తాను ఆపోశనము పట్టనట్టి వ్రతము

 

కలిగినవాడు. అష్టకష్టాలూ పడి వంటలు ముగించినా, ఒక అతిథీ ( జంగమూ)

 

కనిపించక ఆశ్చర్య పోతాడు. ముసురు పట్టిన వేళ, తమ యింటి అరుగులు మీద,

 

పంచల క్రిందా, భస్మం పూసుకున్న వాళ్ళూ, పరమ పావన మూర్తులు, మహా శివ

 

భక్తులూ అయిన వారు అనేకులు ఉండే వారు. ఆ రోజు ఒక్కరూ కనబడక పోవడం

 

చూసి నంబి ఆశ్చర్యచకితుడౌతాడు.

 

సహపంక్తికి ఏ ఒక్క జంగమూ రాలేదు. చిరుతొండ నంబి ఊరూవాడా వెదికి

 

పాడుపడ్డ గుడిలో వృద్ధశైవ దంపతుల రూపంలో ఉన్న శివపార్వతులను శివార్చనకు

 

ఆహ్వానిస్తాడు. కపట శివయోగి ఆ దంపతులను తమకు బాలకుని  మాంసము

 

వండి వడ్డించమంటాడు. అప్పుడు

 

‘‘సర్వజ్ఞ! మీ మనోజ్ఞంబైన యట్టి

 

సర్వలక్షణ గుణ సంపూర్ణుడొక్క

 

వరపుత్రుడున్నాడు, నరమాంస మింక

 

బొరుగింటికిని పిల్వ బోయెదనయ్య?’’

 

ఇరుగింటికి, పొరుగింటికి పోనక్కరలేకుండా నా కుమారుని మాంసమే వడ్డిస్తానని

 

చిరుతొండనంబి దంపతులు మాట ఇస్తారు. చిరుతొండ నంబి ఆయన ధర్మపత్ని

 

 సిరియాళుని కోసి వండి పెడుతారు. పిల్లవాడు సహపంక్తిలో లేకుండా భోజనం

 

చేయజాలనని జంగమయ్య అన్నప్పుడు తన పాతీవ్రత్యముపై అంతులేని

 

విశ్వాసముతో, పరమేశ్వరునిపై నమ్మకముతో, కుమారుని ఎలుగెత్తి పిలుస్తుంది తల్లి.

 

సిరియాళుడు నిజరూపముతో వస్తాడు. అప్పుడు శివయోగి దంపతులు ఆ భక్త

 

దంపతులకు ప్రత్యక్షమై వారిలీ కైలాస వాసము కల్పించుతాడు. కుమారస్వామియే

 

ఈ సిరియాళునిగా జన్మించినాడని వారికి శివయోగి దంపతులు చెబుతారు.

 

చిరుతొండ నంబి ప్రమథ గణాలలో ఒకడై నిలిస్తే, ఆయన సతీమణి అమ్మవారి

 

చేలికత్తెలలో ఒకటై నిలచింది. శివభక్తి పారమ్యమే భక్తుల పరమావధి అయితే

 

శివలోకమే వారికి ప్రాప్తించుతుంది.

 

      ఈ కథలో కన్న కుమారుని బలియివ్వడానికి తండ్రి సిద్ధపడినాడు.

 

మారుమాటాడక తల్లి అంగీకరించింది. తల్లిదండ్రుల మాటను తనయుడు

 

శిరసావహించినాడు. అతిథిగా వచ్చిన జంగమయ్య నరమాంసం కావాలన్నపుడు

 

మరో సంశయం లేకుండా కుమారుని అర్పించడానికి చిరుతొండ నంబి సిద్ధపడటం

 

ఇందు ముఖ్యమైన విషయం.

 

అందుకే ఆనాటికి ఈనాటికీ కూడా ‘‘అతిథి దేవోభవ’’ అన్నది ఈ ఆర్యమతము.

द्वाविमौ पुरुषौ राजन् स्वर्गस्योपरि तिष्ठतः ।

प्रभुश्च क्षमया युक्तो दरिद्रश्च प्रदानवान् ॥

- विदुरनीति

दो तरह के लोग होते हैं जो आसान से स्वर्ग पहुँच सकते हैं | एक ओ है जो दंड देनेका अधिकार 

रहतेहुए भी मुजरिम को क्षमा करता है | is का यह अर्थ नहीं की दोषी को दंड नहीं देनी चाहिए | 

अर्थ ए है की अगर उनका दोष घातुक नहीं है तो राजा या कोई अधिकारी जिन के यहाँ वह काम 

करता है , उसे माफ़ कर सकता है | ऐसा होनेसे उस आदमी का दिल कृतज्ञता से भर जाती है 

और मौका आने से अपने आप सहायता का हाथ बढाता है | दूसरा आदमी, उनके यहाँ खुद के 

लिए भी कुछ भी बिना बचाए दूसरों में बांटता है वह स्वर्ग को जाना ही नहीं धरती पे ही स्वर्ग बसा 

सकता है | ऐसे नियम हम जीवित में अपनाते हैं तो हमेशा हमारे नज़दीक ही स्वर्ग रह जाता है |

dvaavimau puruShau raajan swargasyOpari tiShThata@h |

prabhuScha kShamayaa yuktO daridraScha pradaanavaan ||

- Viduraneeti

O king! These two people surpass even heaven - a master associated with 

forgiveness and an impoverished who is still giving.

If the authority feels that the victim is innocent and sets him free, we cannot 

imagine the unbound happiness he experiences and the commitment to express 

his gratitude to the master at the opportune time. One who can set himself and 

the other person free consciously, despite having it in his power to do otherwise, 

isn’t such a person creating his own living heaven!

When someone impoverished and is grazing by the day to day requirements 

himself, extends charity, doesn’t it show how big and generous of a heart he 

has! It is this emotion that links one to humanity and humility. Such a quality only 

brings internal and eternal peace as well. Such a person experiences the 

deepest, truest joys of life now and beyond. That raises him above all paradises 

even when here.

It is in our hands to instill heaven on earth which promotes him to the heaven up 

above the sky.

 ***************************************************************************************************************************92.

అజరామర సూక్తి-17

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

यदशक्यं न तच्छक्यं यच्छक्यं शक्यमेव तत् ।

नोदके शकटं याति न नौका गच्छति स्थले ॥

- हितोपदेश, मित्रलाभ

యదశక్యం న తచ్ఛక్యం యచ్ఛక్యం శక్యమేవ తత్ |

 నోదకే శకటం యాతి న నౌకా గచ్ఛతి స్థలే ||

                             - హితొపదెశము, మిత్రలాభము

ఏ పని ఎవరు చేయ గలరో ఆ పని వారు చేయ వలసినదే. అంతే గానీ అన్ని పనులూ 

అందరూ చేయలేరు. బండి నీటిలో తేలుచూ నడవదు, పడవ బాటపై పయనించదు. 

దీనినే ' వస్తు ధర్మము' అంటారు పెద్దలు.

ఒక బక్క పలుచటి వ్యక్తి బరువైన మూట ఎత్త గలడా అదే విధంగా ఒక లావుపాటి వ్యక్తి 

సన్నని వ్యక్తికి సరిసాటిగా నడవగలడా !

పాత్రలో పాలు పట్టుకోవచ్చును గానీ పంచె లో పాలు పట్టుకోలేము కదా ! ప్రతి  ఒకనికీ 

తమ బలము బలహీనత తెలుసుకొనుట చాలా అవసరము. అదేవిధంగా అవకాశాలు 

అవరోధాలు కూడా తెలుసుకొని మసలుకోవాలి. అప్పుడే వ్యక్తి పరిణతి 

చెందినవాడవుతాడు. భగవంతుడు అందరికీ అన్నీ ఇవ్వడు కానీ తెలివి అందరికీ 

ఇస్తాడు. తేడా ఏమిటంటే ఆ తెలివిని  ఉపయోగించుకొనవలెనని మనము 

తెలుసుకోవడమే. బాధా భరితమైన విషయము ఏమిటంటే తన జీవితము వడి దుడుకు 

లేకుండా నడుస్తూ వుంటే మనిషి దేవునిపై ధ్యాస కలుగదు. అంతా తన మహాత్మ్యమే 

అనుకొంటాడు. కష్టమొచ్చినపుడు మళ్ళీ దేవుడు గుర్త్ఘుకొస్తాడు. ఒక సందర్భములో 

కబీర్ దాసు ఈ విధముగా అంటాడు.

दुःख में सुमिरन सब करे सुख में करै न कोय।

जो सुख में सुमिरन करे दुःख काहे को होय ॥

స్వామీ! దుఃఖములో అందరూ నిను తలచేవారే! సుఖములో మునిగి తేలే సమయములో 

నిను మరచిపోతారు. మరి సుఖములో ఉన్నవారు భగవధ్యాన తత్పరులైతే దుఃఖమె 

రాదన్న మాట మరచిపోతారు.

కావున దేవుడిచ్చిన వనరులను సదా వాడుకొంటూ ఆయనను మరువక తలచే వారికి 

తానె వెలుగై దారి చూపిస్తాడు. మనము ఎప్పుడూ మన పాత్రత నెరిగి 

ప్రవర్తించవలసియుంటుంది.

यदशक्यं न तच्छक्यं यच्छक्यं शक्यमेव तत् ।

नोदके शकटं याति न नौका गच्छति स्थले ॥

- हितोपदेश, मित्रलाभ

जो काम कर सकते हैं वह जरूर करते हैं जो काम बस की बात नहीं वह

किसी भी हालत में नहीं कर सकते. ना थो गाडी नदी में नाव जैसा जा सकती है | न ही नाव गाडी जैसा सड़क पर. इस दुनिया में कोई भी वस्तु या मनुष्य अपने गुण गनोके अनुसार और जिस काम करनेका क्षमता है वही काम

करसकते हैं | मनुष्यमे, एक समय ऐसा भी होता है की वह काम शुरू करनेसे ही पहचान सकता है टा की वह काम कर सकता है या नहीं | एक

छोटासा बालक , घर में खेलते समय कोई कुर्सी उनके सामने आजाती है तो थोड़े देर केलिए विफल प्रयत्न करके उस काम छोड़ देता है | मनुष्य को तो काम के बारे मे सुनते ही वह उस काम का का लायक है या नहीं , खुद ही समझ जाता है | उस को अपने शक्ती का जरूर पहचान होना चाहिए | भगवान् जो भी दिया है दिया है हम उन गुणों को पहचान कर चल्नेमे ही हमारे भलाई है |

 

yadaSakyaM na tachChakyaM yachChakyaM SakyamEva tat |

 nOdakE SakaTaM yaati na naukaa gachChati sthalE ||

                                                                   - hitopadeSa, mitralaabha

That which is not possible, is not possible; that which is possible, is certainly possible.  A cart cannot go in the water, a boat cannot go on earth!

There is a purpose for everything and everyone here in this world.  Each person or object has to cater to the world as per the attributes that come with them.  That is called  'vastu dharma', its basic attribute.

There is no point fretting or exerting energies in the wrong directions.  But the problem in real life is, not everything comes with a tag about its attributes!  Sometimes, it is a thin line between possible and not possible.  It is for us to figure out what is doable and what is just plain impossible.  Another problem with real life, it does not come with back ground music.  When watching a movie or a play, many a times, the back ground music helps us comprehend the scenario.  In reality, such hints are not dropped here and there for us.  It is for us to figure out, as to what should be pursued and what should be given up!  You have to realise your SWAT. (Strength, Weakness, Threats and Weaknesses)

 

For that God has granted wisdom to find out the serenity to accept the things which cannot be changed and also the courage to change the things that one can, and the capacity   to distinguish the difference.

*************************************************************************************************************************

అజరామర సూక్తి-18
अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

यदीच्छसि वशीकर्तुं जगदेकेन कर्मणा ।
परापवादसस्येभ्यो गां चरन्तीं निवारय ॥
                        - सुभाषितरत्नभाण्डागार 

యదీచ్ఛసి వశీకర్తుం జగదేకేన కర్మణా |

పరాపవాదసస్యేభ్యొ గాం చరంతీం నివారయ ||

                                  - సుభాషితరత్నభాణ్డాగార 

గౌరవము పొందుటకు ఒకే మార్గమేమిటంటే పరులను తూలనాడ వద్దు. ఆవు గడ్డి మేసే ఆనందములో అది పరుల పొలమా అని ఆలోచించదు. మనిషి పైమెట్టు చేరగానే సాటి మనుషులను హీనంగా చూస్తాడు. అన్నీ తెలుసుననుకొంటే అగాధమే గతియౌతుంది. స్థితి ఏదయినా  ఆ గౌరవము కాపాడుకొనుట తనమీదనే ఆధారపడుతుంది. గౌరవము ఆదాన ప్రదాన మైనది అంటే  ఇచ్చిపుచ్చుకోవలసిన వస్తువు. పెద్దలకు మరియాద పిల్లలకు ప్రేమ ఇస్తే అది గౌరవమును కాపాడుకొన్నట్లవుతుంది. మన ప్రవర్తన మనకు ఎన్నో విషయాలు పెద్దలచే నేర్పించే అవకాశాన్ని కలిగించుతుంది. 

यदीच्छसि वशीकर्तुं जगदेकेन कर्मणा ।
परापवादसस्येभ्यो गां चरन्तीं निवारय ॥
- सुभाषितरत्नभाण्डागार 
सामान्यतः आदमी अपना शान बढानेकेलिए दूस्रोका या तो कदर नहीं करता या उन लोगोंको नीचा 

दिखाता है | दूसरों के खेतों में चराई करने का शौक तो गाय को रहताहै लेकिन वह कभी भी दूसरों 

को कितना नुक्सान पहून्चाराही है यह नहीं देखती |

उसी तरह लोग जब ऊपर का अदाव पहून्च्जाता है लोगों को नीचा दिखाना शुरू करता है | दूसरों के 

मन दुख्लाने से उनको  कितना पीड़ा पहूंचता है यह नहीं देखते | यह गलत बात है | बड़ों को सम्मान 

देना ,चोटों को प्यारसे देखना हमरे धर्म का मुख्या सूत्र है | अगर बुजुर्गों का हम कदर करते है तो उन 

लोगों से बहुत कुछ सीख सकते हैं | व्यक्तित्व मूल आधार मर्यादा है | मर्यादा उन लोगों  में रहता है 

जिनमे बड़ों केलिए गौरव और चोटों केलिए अनुराग होता है | घमंड अपनोंको दूर करता है| 

yadIchChasi vashIkartuM jagadekena karmaNaa |
paraapavaadasasyebhyo gaaM charantIM nivaaraya ||
- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara 

If desirous of captivating the world with just one action, avert the cow grazing on 

the other's  pastures . That is the cow will not care to know in whose grass land she 

is grazing and  how much damage is being caused to the owner of the land, because 

it is interested only  in its own eating and enjoying.

This has got a great meaning . normally when one comes to know he knows as little 

he climbs to the top rung of the pedestal and starts looking down upon others. This 

bad habit will not gain him any respect or reverence, on the contrary he will be 

disrespected or disgraced. respect is reciprocal. That does nat mean an old man of 

70 years of age calling a person 40 around with all respect. Our culture will not 

envisage that. The younger is to be addressed with affection and elder is to be 

addressed with respect. Then there will be the likelihood of the elder parting his 

advises with the younger. this attitude gets them closure to each other.The younger 

should not hurt the elder. This is the reciprocity of respect. That essence of attitude 

adds flavor to the character.

***************************************************************************************************************************
94.

అజరామర సూక్తి-19

अजरामर सूक्ति

Eternal quote

सन्तुष्टो भार्यया भर्ता भर्त्रा भार्या तथैव च ।

यस्मिन्नेव कुले नित्यं कल्याणं तत्र वै ध्रुवम् ॥

                                                     - मनुस्मृति

సంతుష్టో భార్యయా భర్తా భర్త్రా భార్యా తథైవ చ |

యస్మిన్నేవ కులే నిత్యం కల్యాణం తత్ర వై ధృవం ||

                                                         - మనుస్మృతి

భార్య భర్త బండియొక్క రెండు చక్రాలైతే వారి అన్యోన్యతే ఇరుసు. ఇరుసు సరిగా వుంటే 

ఇక సంసారమనే బండి సజావుగా దారి పై పరుగిడుతుంది. అన్యోన్యత, ఆత్మీయత, 

ఆప్యాయత, అంతఃకరణ , అనురాగము కలిగిన భార్యాభర్తల కుటుంబమే సంతోషానికి 

చిరునామా. వాళ్ళు బాగుంటే పిల్లలు బాగుంటారు . వాళ్ళు బాగుంటే ఆనందమే 

ఆనందం. మరి సంసారమన్నాక కలతలు రావా అంటే ముళ్ళున్నాయని రోజా పూలు 

కోయకుండా వున్నామా. ఇదీ అంతే. సహకారము సామరస్యము , సహయోగము, 

సాభిప్రాయము కలిసిన సహవాసమే భార్యాభర్తల అనుబంధమును బిగించే బందులు 

(hinges ). అవి వదులైతే అప్పుడప్పుడు బిగించుకొంటూ వుండాలి. మన పెద్దలను 

మనమెట్లు చూస్తున్నామో మనలను కూడా మనపిల్లలట్లే చూస్తారన్నది గుర్తించవలసిన 

విషయం.

सन्तुष्टो भार्यया भर्ता भर्त्रा भार्या तथैव च ।

यस्मिन्नेव कुले नित्यं कल्याणं तत्र वै ध्रुवम् ॥

- मनुस्मृति

पती पत्नी गाडी के दो पय्ये होते हैं और उनके बीच के तालमेल ही धुरी होती है | ताल मेल ठीक है 

तो गाडी रास्ते पे आसान से चल सकती है | एक दुसरे को ठीक से समझना बहुत जरूरत है | अगर 

दोनोमेसे एक गुस्सेमे है तो दूसरा ,हालत समझ के दुसरे को समन्वय के साथ काम करना पड़ता है | 

अगर माता पिता ठीक हैं तो बच्चे भी वही रास्ते पे चलना शुरू करते हैं | छोटे मोटे झगडे घर में होते 

ही हैं | लेकिन जो सूजबूज के हालत को परख के निर्णय लेता है उस घर नंदन वन बनजाता है | पति 

पत्नी अगर अपने बड़ों को गौरव देते हैं तो बुढापे में वो गौरव पा सकते हैं क्यों की बच्चेलोग बहुत 

होनहार और अक्लमंद होते हैं |जो बोते हैं सो पाते हैं |घर के मूल व्यक्ति पति और पत्नी ही होते हैं |

santuShTO bhaaryayaa bhartaa bhartraa bhaaryaa tathaiva cha |

yasminnEva kulE nityaM kalyaaNaM tatra vai dhRvam ||

- manusmRti

In a family in which, the wife is jubilant with her husband and so also the 

husband is exultant with his wife, there resides prosperity. This, is 

incontrovertible.

True prosperity does not lie in abundance of wealth. It is happiness that brings 

peaceful existence. When the ambiance is conducive and each member of the 

family has the mindset to use their fullest potential in amicability ,adjust-

mentality, mutual recognition without leaving any room for contaminating the 

serene atmosphere of the home the happiness cannot move from there. For this 

wife and husband are the two wheels to drag the cart of life and harmony 

between them is the axis. If they mutually understand each other in perfect 

synchrony then the children will also follow the suit. If, as wife and husband you 

respect your elders your children will also respect you couple in future course. 

Petty tiffs and tantrums do exist but they are like thorns of a rose tree. If we are 

cautious we can attain the flowers.

In such a household, there will never be a controversy that persists harping the 

peace and prosperity, laughter and love, joy and jubilation of the house. May that 

be showered abundantly and bestowed generously on all!!

***************************************************************************************************************************

95.

అజరామర సూక్తి - 2౦

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

दूरस्थो ज्ञायते सर्वः पर्वते ज्वलनादिवत् ।95.
चूडामणिः शिरस्थोऽपि दृश्यते न स्वचक्षुषा ॥
- रामयणमञ्जरी, किष्किन्दा कांडम्
దూరస్థో జ్ఞాయతే సర్వః పర్వతే జ్వలనాదివత్ |
చూడామణిః శిరస్థోపి దృశ్యతే న స్వచక్షుషా ||
- రామయణమఞ్జరీ, కిష్కింద కాండ
ఎక్కడో పర్వత శిఖరము అంటుకొని మంటలెగుస్తుంటే దానిని మణిగా భావించి ఆహా అది పొందితే ఎంతబాగుండుననుకొంటాము కానీ మన తలపై కిరీటములోగల నిజమైన మణిని గూర్చి విచారించము.
అందుకే గదా పెద్దలుదూరపు కొండలు నునుపు అన్నది. మనము పని ప్రారంభించునపుడు ముందు మన సత్తా అంచనా వేసి, మనకందుబాటులో నున్న వస్తు,వ్యక్తి సముదాయముల విశిష్ఠతను పరికించి,పరిశీలించి,పరీక్షించి పరిశోధించిన పిమ్మటే దూరపు వ్యక్తీ లేక వస్తువులను గూర్చి ఆలోచించ వలెను కానీ చంకలో పిల్లిని పెట్టుకొని ఊరంతా వెదుక కూడదు. 
दूरस्थो ज्ञायते सर्वः पर्वते ज्वलनादिवत् ।
चूडामणिः शिरस्थोऽपि दृश्यते न स्वचक्षुषा ॥
- रामयणमञ्जरी, किष्किन्दा कांड
दूरी पहाड़ पर जो आग देखके हम उसे अनमोल पारस समझते हैं लेकिन जो अनमोल रतन हमारे सर पे ही है वो हम नहीं देखते|
 

यह लोगों का मानसिक स्वाभाव है की जो भी वास्तु या आदमी निकट है जिन के जरीय सम्पूर्ण 

सहायता हमें मिलसक्ता है उनके कदर हम नहीं करते लेकिन  जो हम से दूर होने के कारण नहीं देख 

सकते लेकिन सिर्फ दूसरों से सुन सक्ते हैं उस पे अधिक भारसा रखते हैं |आदमी किसी भी समय पर 

सतर्क रहना चाहिए | काम शुरू करने के पहले अपने बल का अंदाज लजाना चाहिए | कल्पनाओं पर 

भरोसा रखके काम नहीं करना चाहिए |

dUrasthO j~naayatE sarva@H parvatE jvalanaadivat |

chUDaamaNi@H SirasthOpi dRSyatE na svachakShuShaa ||

- raamayaNama~njarI, kiShkinda kanda

Those that are far away seem like the fire atop a hill.  But when on one's own head, even a 

crest jewel, is invisible to the eye.

Grass on the other side is greener!  The verse says the same thing.  It is our illusion that 

when something is far away, we value it more.  It appears to be nice and shiny, just as the 

fire atop a hill misleading us to be a jewel.   Unfortunately one will not care to identify 

the precious crest jewel on his own head, He never thinks to see it with his own eyes. The 

essence here is, know the worth of what's in hand.  Ignoring one's own talents & gifts and 

aspiring for something that is not, will aid in no way.   People ignore to see the good in 

those things or persons closely around them, but sing the greatness of those with whom 

they didn’t come into touch. Think first what is available in your vicinity. Grab the 

opportunity. Don’t depend on imaginations.

***************************************************************************************************************************96.

అజరామర సూక్తి -21

अजरामर सूक्ति

Eternal quote

 

कुतो वा नूतनं वस्तु वयमुत्प्रेक्षितुं क्षमाः ।

वचो विन्यासवैचित्र्यमात्रमत्र विचार्यताम् ॥

- न्यायमञ्जरी

కుతో వా నూతనం వస్తు వయముత్ప్రేక్షితుం క్షమాః |

వచో విన్యాసవైచిత్ర్యమాత్రమత్ర విచార్యతాం ||

- న్యాయమఞ్జరి

ఈ శ్లోకము, మాటలాడవలసిన తీరు యొక్క ప్రాశస్త్యము తెలుపుచున్నది. మన మాట 

నిజముతో కూడియు , హితమైనదియు, సులభాగ్రాహ్యమైనదియు అయివుండవలె. 

మనము చెప్పదలచుకొన్న విషయము మన మాట ఎత్తుగడలోనే ఎదుటివానికి 

అర్థమైపోవలె. అవసరము లేనిచోట 'Suspense' అన్నపేరుతో వ్యక్తిలో అనవసరమగు 

ఉత్కంఠతకు తావునివ్వకూడదు.  మన సంభాషణకు కమ్మలు కడియాలు తొడిగి 

వాస్తవాన్ని చీకటి లోనికి గెంటి అలంకారయుతంగా అబద్ధాలు చెప్పకూడదు. అసలు అబద్ధమే చెప్పకూడదు. అందుకే పెద్దలు కూడా

 ‘సత్యం భ్రూయాత్ ప్రియం భ్రూయాత్ న భ్రూయాత్ సత్యమప్రియం

   ప్రియంచ నానృతం భ్రూయాత్ఎషాదర్మః సనాతనః

అన్నారు . అంటే ప్రియమైన నిజము చెప్పమాన్నారు. ప్రియమని అబద్ధము 

చెప్పవద్దన్నారు. దీనికి ఒక చక్కని ఉదాహరణ మనకు రామాయణములో 

లభించుతుంది. హనుమంతులవారు లంకకు పోయి సీతను కనుగొని రాముల వారి 

వద్దకు వచ్చిన వెంటనే 'దృష్ట్వా సీతా ' అంటారు. ఇక్కడ సీత అన్న మాట ముందు కూడా  

వుపయోగించవచ్చు. అట్లు చేస్తే సీత పై అమిత మమకారము గల రాముడు సీతకేమో 

అయినదని అసంకల్పితముగానే తలచి మూర్ఛిల్ల వచ్చు లేక జరుగాకూడనిదేదయినా 

జరిగి పోవచ్చు. ఆయనది మానవ జన్మమే కదా ! అందువల్ల ఆంజనేయులవారు ఆ 

విధమైన రీతిన ఘోషించినాడు. ఆయన వాక్చాతుర్యాన్ని రాములవారు కిష్కింధ 

కాండలో మొదటి సారిగా హనుమంతుని చూసినపుడు, ఈయన మూడువేదములను ఆపోశన పట్టినవాడు, అందుకే ఇంతచక్కగా సంభాషించగలుగున్నాడని పొగుడుతారు.

కావున మాట్లాడే తీరును గూర్చి ఎంతయో తెలుసుకోవలసి యున్నది. విచక్షణా 

రహితముగా మాట్లాడ కూడదు.

कुतो वा नूतनं वस्तु वयमुत्प्रेक्षितुं क्षमाः ।

वचो विन्यासवैचित्र्यमात्रमत्र विचार्यताम् ॥

- न्यायमञ्जरी

आगा किसी से किसी विषय पे हम बताना है तो हमारे बातचीत  वास्तविकता या यदार्थ से भरा रहना 

चाहिए | और उस में भी बहुत सावधान से शब्द चुनके व्यवस्थित तारीखे से रखना है | किसी भी 

हालत में न तो झूट न अतिरंजित तरीखा अपनी बोली में प्रयोग करना है |

इसी बात की एक  बहुत अच्छा उदाहरण देखिये |

जब हनुमान लंका से लौटता है तो पहले अपने आवाज़ में संतोष भरके ' दृष्ट्वा  सीता' बोलता है| उस 

वाक्यमे सीता का प्रयोग भी करसकता ता, लेकिन वसा करनेसे राम गलत समझनेका संभावना 

अधिक है | अगर राम को कुछ होगया तो हनुमान का पूरा श्रम बेकार होजाता ता और राम को भी 

कुछ होसकता था | हनुमान तो बड़ा विद्वान् है और उन्हें सही पदों का इस्तेमाल बहुत अच्छा मालूम 

था | उसीलिए उन्होंने वैसा बोला |

इसलिए हम हमारे बातचीत में सावधान रहना चाहिए |

 

kutO vaa nUtanaM vastu vayamutprEkShituM kShamaa@h |

vachO vinyaasavaichitryamaatramatra vichaaryataam ||

- nyaayama~njarI

A fact can be told in many ways. We have to ensure that our expression is at its best. Otherwise any damage can happen to whom the message is related. We should be careful of using the preceding and succeeding words in our dialogue. But we should never exaggerate things obliterating the reality.

The best example fin supporting the above sookti is that of Hanuman.  After his return from Lanka, when he first met Rama, He ardently said, ' दृष्ट्वा  सीता'  (draShTaa SItaa - saw SIta), instead of inadvertently saying the word SIta first.  The logic being, He didn't want to cause any unnecessary anxiety in Rama's mind, immediately on hearing the word SIta.  Rama's mind could have thought of many unpleasant happenings to SIta, before Hanuman could even have a chance of saying that He saw her.  He was THAT thoughtful!  He first conveyed the main highlight of his quest, which was, the sighting of SIta!  The same thing could have been narrated with choice uncanny words, unwanted details or an unpleasant demeanor.  But that wasn't the case.  He was SO cautious of Rama's feelings even in the split second timing of his words!  That should be the true thoughts behind one's speech and that is a marvelous way of presenting the facts as well.

Hence realize that our dialogue should be always soothing, nearer to the realty consisting SUBHAM and SUKHAM to whom it is addressed.

***************************************************************************************************************************

97.

అజరామర సూక్తి-22

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

सुदुर्बलं नावजानाति किञ्चित् युक्तो रिपुं सेवते बुद्धिपूर्वम् ।

न विग्रहं रोचयते बलस्थैः काले च यो विक्रमते स धीरः ॥

- विदुरनीति

సుదుర్బలం నావజానాతి కిఞ్చిత్ యుక్తో రిపుం సేవతే బుద్ధిపూర్వం |

న విగ్రహం రొచయతే బలస్థైః కాలే చ యో విక్రమతే స ధీరః ||

- విదురనీతి

బలహీనుల యెడల దయాళువై యుండువాడు , శత్రువులను శక్తితో కాకుండా బుద్ధితో 

ఎదిరించువాడు,శత్రు బలమును తులనాత్మక రీతిలో పరిశీలించి పోరుకు తగిన 

సమయముకై నిరీక్షించువాడు నిజమైన ధీరుడు.

దుర్బలుల కభయ మివ్వని  దుర్జనుండు

పొగురు తో వైరి వర్గాల పోరు చుండు

రిపుని సామర్థ్యమెరుగని రీతి గల్గి

మసలుచుండును మదము పై మరులు కొనగ

పైన ధీరుని లక్షణముల గూర్చి చెబితే దానికి వ్యతిరేక దిశలో హీనుని లక్షణాలను ఈ 

పద్యములో నేను తెలియబరచినాను.

सुदुर्बलं नावजानाति किञ्चित् युक्तो रिपुं सेवते बुद्धिपूर्वम् ।

न विग्रहं रोचयते बलस्थैः काले च यो विक्रमते स धीरः ॥

- विदुरनीति

धैर्यवान वह होता है जो कमजोरों पर दया दिखाता है,शत्रुवोंके आक्रमण के सिलसिलेमे अपने 

बुद्धिमत्ता से काम लेता है,शत्रु के बल तुलनात्मक ढंग से परख के उनपर आक्रमण करनेका इरादा 

टलता है और ऐन मौके का इंतज़ार करताहै वही धीर कह्लायाजाता है |

sudurbalaM naavajaanaati ki~nchit yuktO ripuM sEevatE buddhipUrvam |

na vigrahaM rochayatE balasthai@h kaalE cha yO vikramatE sa dhIra@h ||

- ViduranIti

He who does not show even a little contempt towards the weak, handles the 

enemies with discern, steers clear from having a conflict with the stronger 

and demonstrates valor is brave.

Bravery is not a measure of how muscular a person is.  Nor is it the yard stick 

of how aggressive one is.  True bravery shows up in different colors.

The brave are compassionate towards the weak.  They do not show the 

slightest contempt towards those that have lesser endurance.

They deal with their opponents tactfully.  Just because they have muscle, do 

not invite trouble onto themselves unnecessarily.

If the opponent is stronger, it is certainly not a smart idea to rub the wrong 

way.  Acknowledging the other person's strength takes courage too!

All these are validations for one's bravery.

 ********************************************************************************************************************************

98. 

అజరామర సూక్తి-23

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

तृणानि भूमिरुदकं वाक्चतुर्थी च सूनृता ।

एतान्यपि सतां गेहे नोच्छिद्यन्ते कदाचन ॥

-महाभारत, उद्योग पर्व

తృణాని భూమిరుదకం వాక్చతుర్థీ చ సూనృతా |

ఏతాన్యపి సతాం గేహే నోచ్ఛిద్యంతే కదాచన ||

- మహాభారత, ఉద్యొగ పర్వము

తృణము అనగా గడ్డి, భూమి, నీరు  సహృదయ భాషణము ఈ నాలుగు సత్పురుషుల స్వంతము.

గడ్డి అంటే వచ్చిన అతిధికి వేయు దర్భాసనము. పూర్వము అతిధి మర్యాదకై దర్భాసనమును ఉపయోగించేవారు. మరి ఎంతో దూరము నుండి వచ్చిన వానికి మనకు కలిగినంతలో ఆసనము అమర్చవలెను కదా .అటు పిమ్మట అతిధి విశ్రమించుటకై   కాస్త స్థలము, ఇస్తే తానూ కొంత సేద తీరుతాడు. దానికి తోడు త్రావుటకు మంచినీరిస్తే అతని బడలిక ఉపశమిస్తుంది. ఈ మూడింటికి తోడుగా హృదయ పూర్వక ప్రియభాషణము  తోడయితే గృహస్తు కు ఆత్మానందము అతిథికి అమితానందము కలుగుతాయి.

ఆచరణయోగ్యమైన  ఎంత మంచిమాటో చూడండి.

तृणानि भूमिरुदकं वाक्चतुर्थी च सूनृता ।

एतान्यपि सतां गेहे नोच्छिद्यन्ते कदाचन ॥

-महाभारत, उद्योग पर्व

उस जमाने में अतिथियों को बैठने केलिए 'दर्भासन ' पर उपस्थित होनेकेलिये बोलते थे| वह एक प्रकार का घास होता है|

तृण,भूमि, पानी और सहृदयता से बात करना अगर यह चार किसी गृहस्थी के घर होतेहैं तो वह न ही अपने आप खुश रह्सकता है , दूसरोंको भी खुश रख सकता है | अतिथी के आराम केलिए जगह बनातेथे | उससे उनका थकावट दूर होता है | पीने केलिए पानी देते थे |पानी को तो अमीर गरीब का अंतर नहीं रहता है ना| चौथा सहृदयता से बात करना | हमारे बात कभी भी त्रिकरण शुद्ध होना है | माने १.मन २. वचन .३.तन  इन  तीनोंका मिलाप ही त्रिकरण बोलते हैं | अपने घमंड को दूर करना है |अगर एक गृहस्त इन  गुणों को अपनाता है तो वह स्वयं खुश रहता है और दूसरों को भी खुश रख्सकता है |

tRNaani bhUmirudakaM vaakchaturthI cha sUnRtaa |

etaanyapi sataaM gEhE nOchChidyantE kadaachana ||

- Mahaabhaarata, udyoga parva

Grass, land, water and fourth being pleasant and honest speech - these are never severed off from the home of a righteous person.

A righteous man, may not be rich and famous.  He may not have 

cushions of silk with threads of gold.  He may not have silver plates and 

golden spoons to eat from.  He may not have an elaborate course of 

menu to offer either.  But, there is never a scarcity of grass, that means 

Darbhaasana'.    They have land, meaning, and a place to sit or lie 

down even, so that the guest is comfortable.  Water, a very essential 

element for the survival of any kind of being.  Be it a rich man or a poor 

man, it is ultimately H₂O only.

The fourth, is a distinct one.  Pleasant and gentle speech!  This is a 

faculty that comes through cultivating a good disposition and having a 

generous heart.  It doesn't need any special equipment or privileges. 

All it takes, is a pure, pleasing and gentle demeanor and a great big 

heart. 

Adapting these four, completely inexpensive traits, shall lead us to the path of happiness and peaceful co-existence. Let us work towards adapting them and see where it takes us. After all, they cost nothing.                                                  

***************************************************************************************************************************

99

అజరామర సూక్తి-24

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote
यदि सत्सङ्गनिरतो भविष्यसि भविष्यसि ।
तथा सज्जनगोष्ठिषु पतिष्यसि पतिष्यसि ॥
- हितोपदेश, मित्रलाभ
యది సత్సఞ్గనిరతో భవిష్యసి భవిష్యసి |
తథా సజ్జనగొష్ఠిషు పతిష్యసి పతిష్యసి ||
- హితొపదెశము, మిత్రలాభము
సత్సాంగత్యము కలిగియుంటే పెరుగుతూనే పోతూవుంటావు. ఆ గొష్ఠి వదిలితే పతనమేపతనము.
సత్సాంగత్యమును గూర్చి ఎంత చెప్పినా తక్కువే. సకాలములో పడే వర్షము చేనుకు ఎంత మేలు చేస్తుందో చెప్పనక్కర లేదు. సత్సాంగత్యము అటువంటిదే. మంచి ఫలితమిస్తుంది ఆ పంట. మంచి విత్తనములను కూడా ఇస్తుంది . మళ్ళీ పంట, మళ్ళీ వాన ఈ విధంగా పెరుగుతూనే పోతుంది. అదే చీడ పట్టిన పంటయితే కోసి పారవేయుటకు తప్ప ఎందుకూ పనికిరాదు.

అందుకే కవి సజ్జన సాంగత్యము పెంచుకొంటే నీవు పెరుగుతావు , పదుగురిలో గుర్తింపబడుతావు పదుగురికీ ఉపయోగపడుతావు. అట్టి ఉన్నత శిఖరము పైనుండి పతనమైతే ఆకాశములో పుట్టిన గంగ అధోలోకము చేరిన గతే కదా!

‘భజ గోవిందము’ నందు శంకర భగవత్ పాడులవారు కూడా ఈ మాటే చెబుతూ దాని పర్యవసానము ఫలితము కూడా తెలిపినారు.

సత్సంగత్వే నిస్సంగత్వం

నిస్సంగత్వే నిర్మోహత్వం

నిర్మోహత్వే నిశ్చలత్వం

నిశ్చలతత్త్వై జీవన్ముక్తిః

సత్సాంగత్యం వల్ల అసంగత్వం ఏర్పడి మోహం, భ్రాంతి తొలగిపోతాయి. అప్పుడే మనసు నిశ్చలమై ముక్తి లభిస్తుంది.

భగవశ్చింతనవల్ల సద్భక్తుల సహవాసం లభించింది. ఆ సహవాసం ముక్తికి సోపానమై, జన్మ చరితార్ధమవుతుంది. సత్కర్మాచరణ, సత్యనిష్ఠ, సాధుసత్పురుషుల సాంగత్యం వల్ల మోహం నశించి ఆత్మ నిరంతరం చైతన్యాత్మలో సంగమిస్తుంది. పెడదారి పట్టిన మనస్సును సరిదిద్దే గొప్ప అవకాశం సత్సంగత్వం. సత్సాంగత్వం వల్ల మోహం, భ్రాంతి నశిస్తాయి. మనస్సు నిర్మోహమై, నిశ్చలమవుతుంది. అంతఃకరణ శుద్ధమై, పరమాత్మకు నిలయమవుతుంది. అప్పుడే జీవన్ముక్తి.

గని నుండి తీసిన బంగారు లోహమును యాంత్రిక కమటాభీలము ( Furnace of High Temparature) నందుంచిన   నిగనిగలాడుతూ తన నిజరూపమున ప్రకాశించుతుంది. దానిని . సత్ సాంగత్యము ఆవిధమగు  నిప్పులాంటిది. మనలోని మాలిన్యాలను ప్రక్షాళనం చేసి మన అంతరంగమును  పరిశుద్ధం చేస్తుంది. క్రమేపి ఆత్మతత్త్వాన్ని అర్ధం చేసుకొని, అద్వైతానందానుభూతిని అప్పుడు మనము పొందగలము.

స్వస్తి.

यदि सत्सङ्गनिरतो भविष्यसि भविष्यसि ।
तथा सज्जनगोष्ठिषु पतिष्यसि पतिष्यसि ॥
- हितोपदेश, मित्रलाभ
यदि तुम सद्गुण भारित लोगों से दोस्ती करतेहो तो करते ही रह्जाओगे क्यूँ की उन लोगों के गुणों को अपनानेका उत्सुकता तुम्हारे दिल में बढते ही रहता है और धीरे द्गीरे तुम भी सज्जन बंजाओगे | अगर तुम उस सांगत्य से पतित होते हो माने गिर जातेहो या छोडदेतेहो तुम्हारा पतन बरकरार रहेगा और तुम एक लायक इनसान नहीं बनपाते हो |

yadi satsa~nganiratO bhaviShyasi bhaviShyasi |
tathaa sajjanagoShThiShu patiShyasi patiShyasi ||
- hitopadeSa, mitralaabha

If (you) stay in good company, you shall stay.  Similarly, if (you) fall off from good company, (you) shall fall.
One's character is immensely influenced by the company he keeps.  The more one stays in good company, the better he prospers.  That, in turn implies, that when one's company or association is not up to the mark, he shall fall off from the pedestal of character.
Each person, if,  be good and keep good company, the entire universe will become a 'company to keep'.

 

*********************************************************************************

 100.

అజరామర సూక్తి-25

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

दशकूपसमा वापी दशवापीसमो ह्रदः।

दशह्रदसमः पुत्रो दशपुत्र समो द्रुमः ॥ 

- मत्स्य पुराण

దశకూపసమా వాపీ దశవాపీసమో హ్రదః|

దశహ్రదసమః పుత్రొ దశ పుత్ర సమో ద్రుమః||

- మత్స్య పురాణము

జలము లేకుంటే భూమి జ్వలించక తప్పదు . అందులోనూ శుద్ధమైన నీరు మానవ 

జీవితమునకు అత్యంత అవసరము. అటువంటి జలము కల ఒక బావి మన ఆర్తిని 

తీరుస్తుంది. మరి అవే 10 వుంటే ! అటువంటి 10 బావులకంటే ఒక తటాకము మేలు. 

అటువంటి 10 తటాకములకంటే ఒక సరోవరము మేలు . అట్టి పది సరోవరములకంటే 

ఒక సుపుత్రుడు మేలు. అట్టి 10 మంది సుపుత్రులకన్నా ఒక్క ఫల వృక్షము మేలు. మంచి 

కొడుకు పుట్టుట మన చేతిలో లేదు. కానీ మంచి విత్తనము కోరి ఏరి తెచ్చి వేస్తె మన 

జీవితాంతము నీడ పళ్ళు అనుభవించుతూనే ఉండవచ్చు. తన వద్ద ఉన్నదేదీ ఇవ్వను 

పోమ్మనదు ఆ చెట్టు, ఒక కుపుత్రునిలాగా !

మన ఋషిమునివర్యులు ఎటువంటి దార్శనికులో చూడండి. Eco Friendly అనేది 

నేటిమాట కాదన్నది గ్రహించండి.

నుత జల పూరితంబులగు నూతులు నూరిటికన్న సూనృత

వ్రత యొకబావిమేలు, మరిబావులునూరిటికంటెనొక్కస

త్క్రతువదిమేలు, దత్క్రతు శతంబునకన్న సుతుండుమేలుద

త్సుతశతకంబుకంటె, నొక సూనృతవాక్యము మేలు చూడగన్!

ఇది ఒక విధముగా పైశ్లోకానికి నన్నయగారి ఇంచుమించు యనువాదముగా 

తోచుచున్నది.

दशकूपसमा वापी दशवापीसमो ह्रदः।

दशह्रदसमः पुत्रो दशपुत्र समो द्रुमः ॥

- मत्स्य पुराण

 

हमें मालूम है की बिना पानी के हम जी नहीं सकते. जल के बिना जग जलजाता है| | पानी हमारेलिये 

उतना आवश्यक है |वैसे शुद्ध पानी वाले दस कुएँ के बराबर एक तटाक होता है| वैसे दस तताकों के 

बराबर एक सरोवर होता है| वैसे दस सरोवर के बराबर एक सुगुण सुत होता है | लेकिन एक पेड़ वैसे 

दस पुत्रों के बराबर है| सरोवर को पुत्र से तुलना किये है कवीने | अगर पुत्र संस्कारी है तो अपने लोगों 

केलिए सब कुछ करता है | अगर उसे किसी भी वजह से कुसंस्कार आ गया तो ? उनके माता पिता 

जीतेजी नरक देख सकते हैं |लेकिन परख कर एक बीज  बोयेंगे तो वह हमारे जीवन भर स्वादिष्ट फल 

देता ही रहेगा |

देखिये हमारे ऋषि मुनिवरों के विचार कितने अच्छे हैं| कई हजारों साल पहले ही वृक्षों के 

आवस्यकता जान चुके हैं  |

daSakUpasamaa vaapI daSavaapIsamO hradah|

daSahradasamah putro dashaputra samO drumah||

- matsya puraaNamu

A pond is equal to ten wells.  A reservoir of water is worth ten such ponds. Ten such reservoirs are 

same as a son (offspring).  But, a tree is equal to ten such sons. Water is an integral part of life's very 

existence.  In fact, we have known man to send out space ships to different special objects, just to 

detect the existence of water.  When such is the case, a well obviously is an invaluable asset to 

living beings.  A well after all, is a small body of water and without any doubt, a pond can easily be 

equated to ten such wells. Such ten ponds can be easily be contained in a reservoir.  But then, a 

son, good, cultured, educated one specially, is no match to even ten such reservoirs!   Because, a 

child quenches the thirst of the parents, in all respects, provided he is good cultured. But then, there 

is something that can easily be equal ten such sons!  That is none other than a 'tree'. As to sow a 

tree we have the choice of the seed and once it gets fructified without any discrimination it starts 

giving fruits. Realize that this is a slogan thousands and thousands of years ago also told by our 

sages and seers. Let us by heart prostrate before them. 

***************************************************************************************************************************

101.

అజరామర సూక్తి-26

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

आरम्भगुर्वी क्षयिणी क्रमेण

लघ्वी पुरा वृद्धिमती च पश्चात् |

दिनस्य पूर्वार्धपरार्ध भिन्ना

छायेव मैत्री खलसज्जनानाम् ||

- नीतिशतक

 

ఆరంభగుర్వీ క్షయిణీ క్రమేణ

లఘ్వీ పురా వృద్ధిమతీ చ పశ్చాత్ |

దినస్య పూర్వార్ధపరార్ధ భిన్నా

ఛాయేవ మైత్రీ ఖలసజ్జనానాం ||

 - నీతిశతకము

 ఈ విషయాన్ని చక్కగా చెప్పినారు  ఈవిధంగా  ఏనుగు లక్ష్మణ కవి గారు...

''మొదలు చూచిన కడుగొప్ప పిదప కురచ

ఆది కొంచెము తరువాత అధికమగుచు

 తనరు దినపూర్వ పరభాగ జనితమైన

 ఛాయ పోలిక కుజన సజ్జనుల మైత్రి "

''చెడ్డవారి స్నేహము ఉదయపు ఎండ నీడలాగ ముందు గొప్పగా ఉండి తరువాత 

సన్నగిల్లుతుంది. మంచివారి స్నేహము మధ్యాహ్నపు ఎండ నీడలాగ ముందు కొద్దిగా 

ఉండి మెల్లిగా వృద్ధి చెంది విశాలమౌతుంది. తల్లిదండ్రులను ప్రసాదించేది విధి, 

స్నేహితులను ప్రసాదించేది మది, ఆ స్నేహాన్ని కాపడుకొనేది హృది. మైత్రి మనిషికి వరం! 

దుర్జనులతోమైత్రి శాప సదృశం' సజ్జనమైత్రి సర్వ సంపత్కరం.ఖల , సజ్జనుల మైత్రి కిది 

నిర్వచనం .కొలతబద్ద! దీనినాధారంగా ఎవరి మైత్రి కావాలో యెవరికి వారు 

నిర్ణయించుకోవాలి.

మైత్రీం భజతాం అఖిల హృద్ జేత్రీం

ఆత్మవదేవ పరానపి పశ్యత

యుద్ధం త్యజత స్పర్థాం త్యజత

త్యజత పరేషు అక్రమమాక్రమణం ।మైత్రీం।

జననీ పృథివీ కామదుఘాస్తే

జనకో దేవ: సకల దయాళు:

దామ్యత దత్తా దయధ్వం జనతా:

శ్రేయో భూయాత్ సకల జనానాం

మహనీయులైన మహాపెరియవ మానవమాత్రులకు తెలిపిన మహిత సందేశమిది. రచన 

స్వామీ వారిదయితే స్వర రచన నాటి ప్రసిద్ధ హిందీ సినిమా సంగీత దర్శకుడగు వసంత 

దేశాయ్ గారిది. ఈ గీతాన్ని 1966 లో శ్రీమతి M.S.సుబ్బలక్ష్మి గారు ఐక్య రాజ్య సమితిలో 

ఆలపించినారు.

స్వామివారి సందేశమును గమనించండి.

సాటి మనుషుల మైత్రి సంపాదించుకో అంటే చేవ కలిగినవాడివైతే చెడ్డను కూడా 

మంచిగా మలచు. అప్పుడు అందరి హృదయాలలో నీవే నిండిపోతావు. అందరిలోని 

ఆత్మ ఒక్కటే! ఆ ఆత్మయే పరమాత్మ. అనవసర వైషమ్యాలను, వైరుధ్యాలను,  

సంగ్రామాలను సమూలముగా అంతమొందించు. పరస్పర ఆక్రమణలను అరికట్టు. 

కామధేనువు ఈ భూమాత. పరమ దయాళువైన ఆ పరమాత్ముడే మన తండ్రి. అసలు ఈ 

సృష్టిలో అంతకు మించిన అనురాగ మూర్తుల విభూతిని మనము పొందగలమా! మరి 

మనము వారి సంతానమైయుండి, అనురాగము, దానము, కరుణ అన్న ఈ మూడు 

గుణములు కలిగిన యెడల ఈ సకల జనులు శ్రేయోవంతులై సుఖజీవనము గడుపరా!

ఎంతటి చక్కని చిక్కని సందేశమో గమనించండి.

అది మన పూర్వుల, మన గురువుల గొప్పదనమంటే!

పైన తెలిపినవారితో పోలికలో నేను వారి పాద రేణువును. నామాట తెలుపు 

ఉబాలాటముతో ఈ నాల్గు చరణములు మీ ముందుంచుచున్నాను.

తావి మల్లెల యందున తగ్గ వచ్చు

మంచు లోనిప్పు చెలరేగి మండవచ్చు

పుట్ట తేనియలో చేదు పుట్టవచ్చు

మంచి స్నేహిత మెన్నడూ మారబోదు 

आरम्भगुर्वी क्षयिणी क्रमेण

लघ्वी पुरा वृद्धिमती च पश्चात् |

दिनस्य पूर्वार्धपरार्ध भिन्ना

छायेव मैत्री खलसज्जनानाम् ||

- नीतिशतक

सुबह में हम किसी वस्तु का छाया देखते हैं तो वह बहुत लंबा दिखता है

और धीरे धीरे वह ह्रस्व होते होते शून्य  होजाता है |फिर वहां से लेकर सूर्यास्तामय तक वही छाया 

बढ़ता जाता है |दुर्जन और सज्जन के दोस्ती में यही फ़रक होती है | समय ही सही दोस्ती का मानदंड 

होता है |

aarambhagurvI kShayiNI krameNa

laghvI puraa vRuddhimatI cha pashchaat |

dinasya pUrvaardhaparaardha bhinnaa

Chaayeva maitrI khalasajjanaanaam ||

- neetishataka

The shadow cast, is longer than the object itself, earlier in the morning. As the day progresses and 

the Sun is above the head, the shadow is barely evident and lies right at the foot of the object. If 

this is the story of the shadow for the first half, during the second half of the day - it starts off small, 

at the foot of the object and grows gradually, to be bigger than the object itself by the end of the 

day. Such is the difference between the friendships of a rogue and a noble person. With a rogue, it 

starts off on a very high note, only to diminish and disappear over time. Whereas, with the noble, 

although it starts on a low key, it grows bigger and stronger by the end. Time is, the true testing 

ground of friendship!

************************************************************************************************************

అజరామర సూక్తి-27

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 

आपदि मित्र परीक्षा शूरपरीक्षा च रणाङ्गणे

विनये वम्श परीक्षा च शील परीक्षा तु धनक्षये

ఆపది మిత్ర పరీక్షా శూరపరీక్షా చ రణాఞ్గణే

వినయే వంశ పరీక్షా చ శీల పరీక్షా తు ధనక్షయే

మన వద్ద ధన భృత్య వస్తు సంపద ఉన్నప్పుడు బంధువులకు స్నేహితులకు 

కొదవ ఉండదు. సుమతి శతకము లోని ఈ మాట గమనించండి.

·         ఉత్సవే వ్యసనే చైవ

దుర్భిక్షే రిపుసంకటే

రాజద్వారే స్మశా నేచ

యాస్తిష్ఠతి స బాంధవః

అసలు బాంధవ శబ్దమునకు అర్థము ఆత్మీయుడు అని. అది రక్త సంబంధము 

కావచ్చు, మైత్రీ బంధమే కావచ్చు. కావున ఒక వ్యక్తి కష్ట సుఖాలలో 

కలిమిలేములలో, శత్రువులను, ఏవిధమైన, ఏరంగమునకు సంబంధించిన 

శత్రువులైనను, రాజ సన్మానమును అందుకొను సమయమునను, చివరకు స్మశానమున 

దిగబెట్టు సమయమున కూడా వెంటనున్నవాడు నిజమగు 

ఆప్తుడు, మిత్రుడు, హితుడు, బంధువు మరియు అనుచరుడు. మిగతా పరిచయాలు 

మైత్రికి ప్రతీకలు కాజాలవు. అటువంటి సమయములో కర్తవ్యమేమిటి అంటే, చాలా 

అరుదుగా ఒకటీ అరా పద్యాలు తప్ప పూర్తి శతకము నా అందుబాటునకు రాని 

పెమ్మయ సింగధీమణి మకుటము కల్గిన ఈ అద్భుతమగు పద్యమును తిలకించండి.

మచ్చిక లేని చోట ననుమానము వచ్చిన చోట మెండుగా

కుత్సితులున్న చోట గుణ కోవిదులుండని చోట విద్యనున్

మెచ్చని చోట రాజు కరుణింపని చోట వివేకు లుండుచో

యచ్చట మోస ముండు సుగుణాకర పెమ్మయ సింగధీ మణీ

ఇక ఒక వ్యక్తి శూరుడా కదా అన్నది తెలియవలెనంటే అది రణాంగణముననే సాధ్యము. 

ఇక్కడ రణము, యుద్ధభూమి అన్నమాటలు అన్వయించుకో నవసరములేదు. ఒక 

వాదము కూడా ఇరువురు పండితుల నడుమ రణమే! అప్పుడు ఒక వ్యక్తియొక్క 

వాదనాపటిమ ఆ వాగ్యుద్ధములో తేలిపోతుంది. ఆసమయములో తనతో నిలచి తగిన 

సలహాలను ఇస్తూ తన మిత్రునికి బాసటనిఇచ్చువాడు నిజమైన శూరుడు.

అదే విధంగా ఒక వ్యక్తీ యొక్క వంశము యొక్క గొప్పదనము అతని వినయ 

విదేయటలలో తెలిసిపోతుంది . వినయము చేతనే కదా పాత్రత లభించేది .

ఇక వ్యక్తి అతని వద్ద వనరులన్నీ వున్నపుడు ఎంతో సౌశీల్యత ప్రదర్శించవచ్చు. అది 

లేనపుడు కూడా రాముని వలే ధర్మరాజు వలే తమ ధర్మము పై ధృఢముగా 

నిలచినవాడే మాన్యుడు.

आपदि मित्र परीक्षा शूरपरीक्षा च रणाङ्गणे

विनये वम्श परीक्षा च शील परीक्षा तु धनक्षये

अगर सही मित्रता क्या है यह परखना है तो वह अवसर हमारे आपत्तियों में मिलता 

है | अगर कोई हमारे आपत्तियों में अपने तन मन और वचन से साथ देता है ,वही असली 

मित्र होता है|

युद्ध भूमि में जो निडर और अटल रह के युद्ध करता है वही वीर शूर होता ह | चाहे कितना 

भी बलवान हो अगर ऐन मौके पर अपना शौर्या नहीं दिखाता है वह कपूर सामान है जो 

जलाने पर भी नहीं जलता|

कुटुंब का सही परीक्षा तब होताहै जब धन दौलत समाज में नाम आजाता है|चाहे कितना 

भी धनी हो या कितना  भी नाम कमाया हो आदमी किसी भी हालत में अपना विनय नहीं 

खोना है| विनय एक ऐसी चीज है सिर्फ जिस के जरिये आदमी को पात्रता मिलता है |

अंतिम में, आदमी जब अपने यहाँ सबकुछ होता है तो उनका परीक्षा लेना बहुत आसान है .

उनके बहुत रिश्तेदार और दोस्त भी होते हैं| तालाब में पानी है तो मेंदकों का कमी किधर 

से आयेगा | एक बार धन हाथ से छूटटा है तो तब पता चलता की उस आदमी , अपने लोग 

दूर हटने से भी धीरज नहीं खो बैठता है तो वह आदमी माननीय होता है |aapadi mitra 

parIkShaa SUraparIkShaa cha aNaa~ngaNEvinayE vamSa parIkShaa 

cha SIla parIkShaa tu dhanakShayEA

Friend's testing ground is calamities, the brave are tested on the

Battle field, the test of a family is in its humility and character is 

tested in times of poverty. One might have gazillions of friends that 

they hang out with, he might have many more that would want to 

get to know him. But the true testing ground for the friendship is, 

in times of trouble. The true colors of all friends surface, the minute 

he is in a calamity. A person who stands by him through thick and 

thin, is his one true friend. Talking about courage and even training 

in martial arts doesn't make one brave. A person's valiance comes 

to light when he has to face real circumstances and fight a battle 

on a battle field. That is his real testing ground. A family is not 

weighed as per their possession, wealth, friends and foes. The real 

test for a family is in its values. What kind of culture and moralities 

are imbibed in the children, speak volumes about the state of 

affairs in the family. One can be of great character in pleasant 

times. When he has all the riches in the world, it is easy for one to 

follow the rules, do good to others, be cheerful, etc. But when the 

materialistic riches are gone, there is scarcity of resources and 

there is no fall back, then, the mettle of the person's character is 

put to test.

To keep one's moral grounds, under all circumstances, takes 

courage and character

·         Jyothiprakasan Sambasivapillai Meeru Nijamaina Soorude

**************************************************************************

 

అజరామర సూక్తి-28

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

सर्वथा सुकरं मित्रं दुष्करं परिपालनम्

अनित्यत्वात्तु चित्तानां मतिरल्पेऽपि भिद्यते

- रामायण, किष्किन्दाकण्ड

సర్వథా సుకరం మిత్రం దుష్కరం పరిపాలనం

అనిత్యత్వాత్తు చిత్తానాం మతిరల్పేపి భిద్యతే

- రామాయణము, కిష్కిందాకాండము

స్నేహము చేసుకొనుట కాదు సులభము కానీ దానిని నిభాయించుట లేక 

నిర్వర్తించుట  చాలా కష్టము , కారణము మనసే. ఈ మనసు కోతి వంటిది. ఈ 

క్షణము ఈ కొమ్మ మీదయితే మరుక్షణము మరొక కొమ్మ మీద. ఎన్ని చెట్లు 

చుట్టుకొస్తుందో తనకే తెలియదు. కావున మనసు మీద మనకు పట్టు వుండవలె. 

స్నేహితము చేయుటకు వ్యక్తీ యోగ్యత పరిశీలించడము అత్యవసరము. స్నేహము 

చేసిన తరువాత మాత్రము దానిని ఏపరిస్థితి లోనూ కాపాడుకొనవలసినదే కానీ 

దూరము కాకూడదు. అకారణ కోపముతో ఆత్మీయునికి దూరము కాకూడదు. 

అందుకే పెద్దలు చెప్పినారు:

ఉత్తమం క్షణ కోపస్య మాధ్యమం ఘటికాద్వయంl

అధమం దివారాత్రంచ పాపిష్టో మరణాంతకం ll

మనము మునీశ్వరులము కాదు. ఎదో ఒక బలహీనమగు క్షణములో కోపము 

వచ్చినా, శ్వాసను నెమ్మదిగా ఎగపీల్చి అంతకన్నా నెమ్మదిగా వదిలితే 

క్రోధోపశమనము కలుగుతుంది. ఎంతటి మనస్పర్ద వచ్చినా అది క్షణము, లేక 

ఘటిక అంటే 24 నిముసములు, ఘటికాద్వాయము అంటే 48 నిముసములు, 

అంటే ఒక గంట అనుకొందాము, అదీ కాదనుకొంటే ఒక రోజు. అట్లు కాకున్తెబ్ ఒక 

వారమో నెలో లేక సంవత్సరమో! ఆజన్మాంతమూ ఉంచుకోన్నవాడు మాత్రము 

పాపిష్టి వాడు. ఇటువంటి నీతి వాక్యములను వంటబట్టించుకొంటే సన్మైత్రిని 

విడువరు. యోగసాధన మనసు నిలకడకు ఎంతగానో దోహదము చేస్తుంది.

మనసును నియంత్రించుట మనిషికి మిక్కిలి అవసరము.

सर्वथा सुकरं मित्रं दुष्करं परिपालनम्

अनित्यत्वात्तु चित्तानां मतिरल्पेऽपि भिद्यते

- रामायण, किष्किन्दाकण्ड

दोस्ती करना बहुत आसान है लेकिन उसे निभाना ही बहुत कठिन है | क्यों की मन बन्दर जैसा 

मचलता ही रहता है | उसीलिये उसे काबू में रखना बहत जरूरत होता है | मन को निर्मल और 

निश्चल रखने का प्रयास करना और उसका सदा अभ्यास करना बहुत जरूरत होता है |

sarvathaa sukaraM mitraM duShkaraM paripaalanam

anityatvaattu chittaanaaM matiralpE.pi bhidyatE

- raamaayaNamu, kiShkindaakaanDamu

It is easy to earn friends, but very hard to sustain it. As the mind is 

transient, the friendship can be broken by a petty conflict.

The verse says, it is very easy to make friends but very hard to nurture 

and nourish the friendship. The reason is the mind. It is like a monkey 

that never stays on a particular branch of a tree, it will be so quick to 

jump from one branch to the other. That means the nature of the mind 

is unstable, transient, uncertain and ephemeral. So, the slightest tiff 

can cause a rift and pull the people apart.

Beware of such causes. Do not ruin a good friendship due to petty 

misunderstandings.Have control on your mind. It is not so easy but 

practice meketh a man perfect. Practice of Yoga can subside the anger.

స్వస్తి.

स्वस्ति.

Swasthi.

అజరామర సూక్తి-29
अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

 आचारः कुलमाख्याति देशमाख्याति भाषणम्

सम्भ्रमः स्नेहमाख्याति वपुराख्याति भोजनम्
- चाणक्य नीति

ఆచారః కులమాఖ్యాతి దేశమాఖ్యాతి భాషణం
సంభ్రమః స్నేహమాఖ్యాతి వపురాఖ్యాతి భొజనం
- చాణక్య నీతి

ఒక వ్యక్తియొక్క ఆచార వ్యవహారములచేత కుల గోత్రములను,సంభాషణా చతురత వల్ల అంటే బాస లోని యాస వల్ల ఎక్కడివాడు అన్న విషయమును, హావభావములవల్ల అసలైన స్నేహితుడా కాదా యన్నదియును మరియు శరీరాకృతి వల్ల ఒక వ్యక్తి యొక్క ఆహార విహార నియమములను ఉహించుకొన వచ్చును.

ఎంత మంచిమాటో చూడండి.నడవడిక లోని నాణ్యత నాతని పితరులు అనగా కులగోత్రాలు గుర్తు చేయవా!. మాట్లాడే విధానము, అందలి సంస్కారము, కనిపించే నాగరికత అతని దేశాన్ని గుర్తు చేయవా! నేటి కాలములో ఇది కష్టమేమో! ఎందుకంటే మన నాగరికతను మంట గలిపి పరుల పంచన పడి మిడుకుతున్నాము కదా ! తన హావభావముల చేత ఒక వ్యక్తికీ తన స్నేహితునిపై ఎంత మమకారము, ఎంత అభిమానము, ఎంత, కష్టమునకు ఆదుకొనే మనస్తత్వము కలదు అని అవలీలగా తెలుసుకొన వచ్చును. ఇక అతని శరీరాకృతి గమనించితే అతని  అన్నపానాదులకు సంబంధించిన అలవాట్లను అట్టే పసికట్ట వచ్చు. 

వీటన్నిటికి నియమము నిష్ఠ అతి ముఖ్యము. అప్పుడే ఏకాగ్రత, విషయానులోకన, సక్రమమైన విధివిదానములలో కొనసాగుతాయి.
आचारः कुलमाख्याति देशमाख्याति भाषणम्
सम्भ्रमः स्नेहमाख्याति वपुराख्याति भोजनम्
- चाणक्य नीति

एक व्यक्ति का चाल चलन से वह किस वंशावली का है यह जान सकते हैं | संभाषण से वह कहाँ का है यह जान सकते हैं | उनके हावभाव से वह हमें कितना चाह्ता है यह जान सकते हैं
और शरीराकृति देखकर वह कितना तन और मन से दुरुस्त है यह जान सकते हैं |
कितनी अच्छी बातें बतायी गाई है देखिये |  एक व्यक्ति का गुणगण और उनके पूर्वज कितना संस्कारी है, यह उनके चाल चलन से समझ लेते हैं | उनके जुबान से और उनके आचार व्यवहार और संस्कृति से वह कहाँ के है यह जान सकते हैं | अपने दोस्त केलिए उन के
हाव भाव परख्नेसे वह सच्चे दिल से अपने मित्र को चाहता है या नहीं ,देख सकते हैं  और उनके शरीराकृति से खाने पीने के आदटन का उम्मीद लगा सकते हैं |

aachaara@h kulamaakhyaati dESamaakhyaati bhaaShaNam
sambhrama@h snEhamaakhyaati vapuraakhyaati bhojanam
- chaaNakya nIti
One's comportment tells about his lineage; speech mentions his land; excitement communicates affection; form declares food traits.
 A person's composure tells about his personality and his family background. The way a person speaks gives clues about his country. He would speak a certain language or dialect, in a certain style and accent added to that the culture and customs also can be known by that. That signifies his motherland.
The expression on seeing another person speaks volumes about his affection towards him. When a near or dear one comes, the eyes light up with excitement. The excitement emotion and expression are directly proportional to the fondness of the person towards one's self.
A person's physical form declares his food habits. You are what you eat. The food consumed is what nurtures the body. Hence the body form gives away food habits. Hence these are the parameters to identify a stranger of good qualities.

స్వస్తి. स्वस्ति.Swasthi.

***************************************

 అజరామర సూక్తి-30 

अजरामर सूक्ति-30

Eternal Quote-30

 परोक्षे कार्यहन्तारं प्रत्यक्षे प्रियवादिनम्

वर्जयेत्तादृशं मित्रं विषकुम्भं पयोमुखम्
- चाणक्य नीति
పరొక్షె కార్యహంతారం ప్రత్యక్షె ప్రియవాదినం
వర్జయెత్తాదృశం మిత్రం విషకుంభం పయొముఖం
- చాణక్య నీతి
కడవ లోన విసము కన పైన నీరము

కలిగి యుండునట్టి కాలమాయె

అట్టి వారి తోడ నతి జాగ్రతయ్యరో

రామమోహనుక్తి రమ్య సూక్తి

నోరు మాట్లాడుతూ వుంటే నొసలు వెక్కిరించినా భరించ వచ్చు నెమో కానీ  ఆత్మలోన విసము అంగిట బెల్లమున్న వారైతే మాత్రము ఎప్పుడూ ప్రక్కలో బల్లెమే. వీరిని పయోముఖ విష కుంభములనుట అత్యంత స్వభావోక్తి.

 परोक्षे कार्यहन्तारं प्रत्यक्षे प्रियवादिनम्

वर्जयेत्तादृशं मित्रं विषकुम्भं पयोमुखम्
- चाणक्य नीति

जो आदमी एक के उपस्थिती में  प्रशंसा करके और  उनके अनुपस्थिती में  बुरा बोलता है और उन के अच्छे कामों में बाधा डालनेका प्रयास करता है उसे 'पयोमुख विष कुम्भ' कहाजा सकता है | वह ऐसा एक घटा है जिस के ऊपर पानी दिखता है और नीचे जहर भरा रहता है |

parokShe kaaryahantaaraM pratyakShe priyavaadinam
varjayettaadRSaM mitraM viShakumbhaM payomukham
- chaaNakya nIti

Disrupting one's work in his absence, sweet spoken in his presence - shun such a friend as if, milk at the mouth of a pot of poison.

Because it is milk at the brim of a pot of poison, would one drink it? Would he be able to distill out just the milk and throw away the poison? Same is the case with a person who has sweet words to speak, but stabs in the back the first chance he gets. A person's character is all blended into one, just as the milk and poison in the example.

It could be a friend, a relative or a neighbor. He would be called a hypocrite and it is very hard to believe such people. Trust is the cornerstone for any relationship. Where there is no trust, no bond can hold ground. The poet says, for your own benefit, shun such people and stay away.

స్వస్తి.स्वस्ति. Swasthi.
***********************************************************************************************************